Оқушылардың өтілген тақырып бойынша білімін тексеру. 8 мин (9%)

Көміртек оксидінің біраз бөлігі көлемдік усадканы компенсациялайтын сиретілген газдық раковиналар түрінде болат ішінде қалып қояды, сондықтан құймада белгілі бір назар аударарлық усадкалық раковинасы болмайды. Қатты қысу үрдісінде газ көпіршіктері қайнап кетеді, сол себепті барлық құйма прокат өнімін өндіру үшін қолданылады. Қайнап жатқан болат тынышталғанға қарағанда арзан, бірақта құрамының біршама бірыңғайсыздығына байланысты оның қолданылуы шектелген.Тынышталған деп ферромарганец, ферросилиций, алюминимен толық қышқылдандырылған болатты айтады. ҚҰю кезінде одан аз ғана газ бөлінеді де, тыныш қата береді. Құймада газ көпіршіктері жоқтың қасы, бірақ оның жоғарғы бөлігінде усадкалық раковиналар пайда болады. Тынышталған болаттың құрамы болаттың басқа түріне қарағанда бірыңғайлау болады. Тыеышталған болаттан рельстер, дөңгелектер,пружиналар, сонымен қатар локоматив, вагондар, автомобильдердің бөлшектерін жасайды.Жартылай тынышталған деп тынышталғанға қарағанда аз мөлшерде қышқылдандырылған (тек ферромарганец және ферросилициймен) болатты айтады.Қасиетіне байланысты ол қайнап жатқан мен тынышталғанның ортасында орналасқан. Бұндай болаттың құрамының бірыңғайлығы тынышталғандікіне қарағанда төмендеу, сондықтан оның сапасы да төмен болады.Күкірт, фосфор және металл емес қоспалар сияқты зиянды араластырмалардың құрамына байланысты болаттар кәдімгі сапалы, сапалы, жоғары сапалы болып бөлінеді.Болат құрамындағы күкірт пен фосфордың мөлшері,Химиялық құрамына қарай болатты екі топқа бөлуге болады: көміртекті, легирленген.Көміртекті деп құрамында көміртектен аз тұрақты мөлшерде басқа қоспалары (кремний, марганец, фосфор, күкірт) бар болатты айтады. Оларды балқыту болатты өндірудің барлық көлемінің 80% пайызын құрайды.Легирленген деп құрамында көміртек және тұрақты мөлшердегі қоспалардан басқа болатты балқыту кезінде белгілі бір қасиеті бар болатты алу үшін қосылатын арнайы элементтері бар болат.Қолданылу саласына қарай болаттар конструкциялық, инструменталдық және ерекше қасиеттері бар болаттар деп бөлінеді.