Алпысов ақан қанапияұЛЫ
) –компоненттің құрамындағы ақпарды іске асыру жолдары
жүктеу/скачать 2,26 Mb.
|
stud.kz-86431
| 2) –компоненттің құрамындағы ақпарды іске асыру жолдары. Егер параметрдің орнында сандар тұрса, онда 6.1-1 –суреттегі минимум нүктелері мен параболалардың қилысу нүктелерінің координаттарын есептеп алуға болар еді. Бірақ әріппен жазылған параметрлерге қолданылған амалдар есептелінбей өрнек түрінде қала береді. Қисық сызыққа q түзуін қосқанда қисық сызықтың минимум нүктелері және қилысу нүктесі, солар мен бірге қисықтың барлық нүктелері жоғары көтеріледі. Іс жүзінде бұрынғы қисыққа параллель түзу жүргізу керек. Оның орнына q түзуін өзіне параллель төмен түсіріп оны абсцисса өсі ретінде қабылдасақ, сондай нәтижеге келеміз.
Айталық, q параметрінің шамасы мына теңсіздік орындалатындай болсын делік. А, В және П координаттарын пунктир сызықпен сызылған жүйеде, яғни функцияның өз координат ХОУ жүйесінде есептей- міз. 6.1-2 -сурет Мектепке де, жоғарғы оқу орындарына да арналған әдебиеттерде де функцияның графигі нүктелердің координаттары арқылы салу керектігі пайымдалған. Функциялардың анықталу облысында нүктелер көп. Әрбір нүктелер үшін графиктік тәсілмен қосу амалын орындау мүмкін емес. Олар- дың санын азайту мақсатын көздеп, туынды арқылы ерекше нүктелердің (махсимум, минимум, иілу т.с. сияқты) координаттарын анықтап, содан кейін әдебиеттерде функцияның графигін салуды ұсынады. Бұл әдісті теріске шығармаймыз. Демек, график салу процесін тездету үшін қисық –түзу сызықтардың ұштары және қозғалмайтын нүктелер арқылы график салуды ұсынамыз. Бұл әдісті пайдаланғанда график салу тезірек орындалады. Шектелмеген функцияның ұшы деп нені айтамыз –деген сауал туын- дайды. Математикада тәуелсіз айнымалының шектелмеген қозғалысын х теңсіздігі арқылы жазу қабылданған. Тәуелсіз айнымалымен бірге функция да шектелмеген қозғалысқа келсе, онда ұмтылу таңбасы арқылы екі процес жинақталып, яғни шығады «» таңбасымен біріктіріліп беріледі: х f(х) немесе х в f(х) . (1) Есептемеде қозғалыстың түрін осылай жазу да ыңгайсыздық туғызады. Мысалы, х f(х) (х) -деген жазудың формасында да ойға күдік туғызатын айқындалмағандық бар. Сондықтан қозғалысты мына түрде жазып (2) сипаттау қабылданған. Ойды басқаратын ақпардың мағынасы. Шектің нәтижесі сан беретіні белгілі. Санды шек арқылы жазғанда мына«меншіксіз» «» символы адам ойына сан ұғымын ұялатады, сезіндіреді. Кейінде «мен- шіксіз сан» -деген ұғым санамызға қалыптасып -ті сан деп жүрміз. Шындығында, қисықтың немесе түзудің ұшы болмаса, онда олардың ұшына жақын орналасқан бір топ сандардың жиынтығы бір сан іспеттес қалыптаса бастады. Ал пайдалану жиіленсе, онда санамызға сіңіп -те сан болып қалыптасты. Психологияның санаға қалыптастыру проблемаларын математи- ка осылай шешеді. Бөлу амалында проблема туғызып отырған нөл саны. Нөлге бөлуге бол майды деп «тыйым салынса», онда «неге болмайды» -деген сауал туында- йды. Функцияның анықтамасына сүйеніп нөлге бөлуге болмайтын себебін түсіндіруге болады. Мәселе нөлдің екі жағында екі түрлі меншіксіз сан болатындығын практикада пайдалануды көздеп +0 және -0 сандарын енгіземіз. Бұлар математикалық анализ курсында ұмтылу таңбасы арқылы енгізілген. Бұларды да нөлге жақын орналасқан қисықтың немесе түзудің ұшындағы сандар жиынтығын шек таңбасы арқылы бір сан сияқты қабылдау ұсынылады. Өйткені теңдіктің оң жағында бір ғана сан болу керек. Ендеше –0 мен +0 шек арқылы бір сан ретінде беріліп отыр. Осы ұғымдарды енгізу арқылы график салуға дайындық жұмысы аяқталды. жүктеу/скачать 2,26 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|