Сабақ: №41 Сабақтың тақырыбы Қарама-қарсы сандар. Бүтін сандар жиыны. Рационал сандар жиыны

6 «а, ә»

Қарама-қарсы сандар. Бүтін сандар жиыны. Рационал сандар жиыны

• 
  Берілген санға қарама-қарсы санды таба біледі;
  
• 
  Рационал және бүтін сандар жиынын ажырата біледі;
  
• 
  Қойылған сұраққа сыни ойлана алады;
  
• 
  Өз дәлелдемесін келтіре алады;
  
• 
  Өзіне және топқа деген жауапкершілігі жоғары;
  
• 
  Топ ережесіне бағынады;
  
• 
  Өзгенің пікірін тыңдай алады;
  
• 
  Қалыптасқан білімдерін көрсетеді;
  
• 
  Өз-өзін және бір-бірлерін бағалай біледі.
  

Сабақтың барысы

(3 мин)

(3 мин)

№307

2) 5)

3) 6)

№310

-6 -5 -4 -3 -2 -1 0 1 2

А(-6), В(2) С(-2)

(5 мин)

1. 
   Теріс сандар ..... таңбасымен жазылады?
   
2. 
   Оң сан мен теріс санды .......ажыратамыз?
   
3. 
   ...... саны оң санға да, теріс санға да жатпайды?
   
4. 
   Санақ басы О нүкте болатын және оң бағыты көрсетілген, бірлік кесіндісі тандап алынған түзу..... түзу деп аталады..
   
5. 
   Оң бағыт .... басынан оң бағытта орналасады
   

1. 
   Минус
   
2. 
   Таңбасымен
   
3. 
   0 саны
   
4. 
   Координаталық
   
5. 
   Санақ
   

(10 мин)

1-топ . Қарама-қарсы сандар.

Координаталық түзу сызып (2,14-сурет), оның бойынан 3және -3 сандарна сәйкес нүктелерді белгілейік. Координаталық түзу бойындағы 3 және -3 сандарына сәйкес А және В нүктелері санақ басы – О нүктесінен бірдей қашықтықта,бірақ қарама-қарсы бағытта орналсқан. 3 санының -3 санынан айырмашлығы тек таңбасында ғана. Мұндай сандар қарама-қарсы сандар деп аталады. Демек, қарама-қарсы сандар координаталық түз бойында санақ басынан –О нүктесінен бірдей қашықтықта, бірақ қарама-қарсы бағытта орналасады.

2-топ. Бір-бірінен тек қана таңбаларымен ажыратылатын сандар қарама-қарсы сандар деп аталады. Мысалы, -2 және 2, -06 және 06 қарама-қарсы сандар.

1.Оңсанға қарама-қарсы сан теріс сан болады. Мысалы, 7 санына қарама-қарсы сан -7, 0,9 санына қарама-қарсы сан -0,9.

2. Теріс санға қарама-қарсы сан оң сан болады.

-(-а)=а. Мысалы, -3 санына қарама-қарсы сан 3 саны, санына қарама-қарсы сан саны.

0(нөл) саны өзіне-өзі қарама-қарсы сан. Әрбір санға бір ғана қарама-қарсы сан бар.

3-топ. Бүтін сандар жиыны.

Натурал сандар: 1,2,3,4,5,6,... оларға қарама-қарсы сандар: -1, -2, -3 ,-4 , -5 ,-6.....

Натурал сандар, оған қарама-қарсы сандар және 0 саны бүтін сандар жиынын құрайды.

Бүтін сандар жиынын Z әрпімен белгіленеді.

4 топ. Рационал сандар жиыны қатынасы түрінде жазуға болатын сандар рационал сандар жиынын құрайды, мұндағы, . Демек, рационал сандар жиынына бүтін сандар, оң және теріс бөлшектер енеді. Мысалы, 7, -9, , 0,3, -0,19 – рационал сандар.

Кез келген рацонал санды бүтін санның натурал санға қатынасы түріндеж азуға болады

5 топ. Рационал сандар жиныны Q әрпімен белгіленеді. Q әрпі француз тіліндегі quotient (қазақшаға аударғанда «қатынас») сөзінің бас әрпі.

Натурал сандар жиыны (N) – бүтін сандар жиынының Z ішкі жиыны. Бүтін сандар жиыны – рационал сандар жиынының (Q) ішкі жиыны. Онда (2,15-сурет)

№ 314 (2) ауызша

Әр топқа тапсырма беріледі, сол тапсырманы топ арасында талқылап, басқа топ оқушыларына түсіндіреді.

( 10мин)

1-топ № 315

2-топ № 316

3-топ № 317

4-топ № 318

5 топ № 325

1-топ №315

1ж/е -1; 27ж/е-27; 8,3 ж/е -8,3

2-топ № 316

12ж/е-12; -0,9ж/е 0,9; ж/е; 4ж/е -4; -31 ж/е 31; 15ж/е -15; -6 ж/е 6; ж/е

3-топ № 317

О

-3 2,5 -2 0 4 4,5 5

-3 -2 -1,5 -1 0 0,9 1 3 3,7 4

5 топ № 325

А L В K С F D E

-5 -4 -3 -2 0 2 3 4 5

А(-5) Е(5); В(3) F(-3); C(2) K(-2) D(4) L(-4)

Әр топқа тапсырма беріледі, тапсырманы өзара талдап, тақтаға шығып түсіндіреді.

(5 мин)

№324

1. 
   Бүтін сандарды;
   
2. 
   Қарама-қарсы сандарды
   
3. 
   Бүтін теріс сандарды
   

1. 
   5; 9; 13; 4; 0; 27
   
2. 
   9 және -9, -27және 27, 13 және -13,
   
3. 
   -30; -27; -9; -13
   

(3 мин)

1. 
   Рационал сандар жиыны .... әрпімен белгіленеді
   
2. 
   Натурал сандар жиыны .... әрпімен белгіленеді
   
3. 
   Бүтін сандар жиыны .... әрпімен белгіленеді
   
4. 
   Өз-өзіне қарама сан .....
   
5. 
   Бір-бірінен тек қана ...... ажыратылатын сандар қарама-қарсы сандар.
   
6. 
   -15 санына қарама-қарсы сан
   
7. 
   2,5 санына қарама-қарсы сан
   
8. 
   санына қарама-қарсы сан
   
9. 
   санына қарама-қарсы сан
   
10. 
    Қатынас сөзі қай тілден аударылған?
    

1.Рационал сандар жиыны .Q... әрпімен белгіленеді

2.Натурал сандар жиыны N.... әрпімен белгіленеді

3.Бүтін сандар жиыны ...Z. әрпімен белгіленеді

4.Өз-өзіне қарама сан ...0..

5.Бір-бірінен тек қана .таңбасымен ..... ажыратылатын сандар қарама-қарсы сандар.

6.-15 санына қарама-қарсы сан 15

7.2,5 санына қарама-қарсы сан -2,5

8. санына қарама-қарсы сан

9.санына қарама-қарсы сан

10.Қатынас сөзі қай тілден аударылған? француз

(3 мин)

(2 мин

Тапсырма

(1 мин)

№320, № 323