Аналитикалық химия



жүктеу/скачать 91,72 Kb.
Дата03.01.2022
өлшемі91,72 Kb.
#108524
түріСабақ
Байланысты:
0010d667-4b09d499


Аналитикалық химия


САБАҚ ЖОСПАРЫ

Сабақ № 24

Өту мерзімі:

Топ:

Сабақтың тақырыбы:

Комплексонометрия әдісі. Судың жалпы кермектігін анықтау.

Сабақтың мақсаттары:

Білімділік: Мор тәсілі арқылы хлор иондарын сапалық анықтауды, есептер жүргізуді үйрету.

Дамыту:

Студенттердің логикалық ойлау қабілетін арттыру

Тәрбиелік:

Студенттерді ұқыптылыққа, жинақтылыққа тәрбиелеу. Пәнге деген қызығушылықтарын арттыру.

Сабақ типі:

Зертханалық жұмыс

Құрал-жабдықтар:

бюреткалар, титрлеуге арналған колбалар, өлшеуіш цилиндрлер, пипеткалар, аммонийлі буферлік қоспа, қара хромоген, 0,05н комплексон III, сары-метил, 0,05н тұз қышқылы, методикалық нұсқаулықтар,мультимедиа, презентациялар, дистилденген су, құбыр суы, қардың суы.

Пәнаралық байланыс:

Физхимия, биология, қоршаған ортаны қорғау.

Оқыту әдістері:

Сөз-көрнекі-сарамандық


Сабақ барысы

р/с №

Сабақ кезеңдері

Кезеңдердің мазмұны



Ұйымдастыру кезеңі -1мин.

Студенттермен амандасып, оларды түгендеп, сабаққа даярлығын тексеру.




Сабақтың тақырыбы және мақсатымен таныстыру

Комплексонометрия әдісі. Судың жалпы кермектігін анықтау.



Үй жұмысын тексеру -15мин


  1. Ауызша, жазбаша сұрау - 5 мин

  2. Тест бойынша сұрау – 10 мин



Студенттердің білімін өзектілеу.

Химиялық талдау тәсілдерін қолданып, пайдалы қазбалардың құрамындағы элементтерді бөлуді қарастыру



Жаңа білімді игеру -50мин

Жоспар:

  1. Теориялық бөлім.

  2. Инструктаж.

  3. Жұмыс орындау

  4. Реакция теңдеуін құру, есептеулер жүргізу, қорытынды жасау.



Бекіту. -10 мин

Бақылау сұрақтары:

  1. Комплексонометриялық талдаудың мәні қандай?

  2. Комплексондар дегеніміз не?

  3. Комплексонометрияда қандай индикаторлар қолданылады?

  4. Эквивалент нүктесін қалай анықтаймыз?

  5. Судың кермектігі дегеніміз не?

  6. Біз талдаған судың кермектілік шамасы қандай, қолдануға жарайды ма?

  7. Судың кермектігін есептеу қалай жүргізілді?


Тест сұрақтары бойынша:

  1. Ортаның рН мәніне байланысты түсін өзгертетін заттар:

А) комплексондар В) абсорбенттер Д) индикаторлар

Б) титранттар Г) адсорбенттар




  1. Ерітінділердің нақты көлемін өлшеуге қолданылады:

А) өлшеуіш цилиндрлер Б) мензуркалар В) пипеткалар

Г) өлшеуіш колбалар Д) бюреткалар




  1. Судың кермектігі келесі иондардың болуымен сипатталады:

А) калий және магний Б) кальций және магний В) натрий және магний

Г) кальций және натрий Д) калий және кальций




  1. Комплексонометрия әдісінде индикатор ретінде қолданылады:

А) метилоранж Б) крахмал В) фенолфталеин

Г) қара хромоген Д) калий перманганаты
Сәйкестікті тап: КомплексонІ
КомплексонІІ


КомплексонІІІ






Үй тапсырмасы-1 мин

Конспект бойынша реакция теңдеулерін жазу, титриметриялық талдау түрлеріне сипаттама беру.



Қорытындылау-3мин

Тәжірибелік жұмысты қорытындылау, білімдерін бағалау, бағаларға түсініктеме беру.


Сабақтың барысы:

  1. Ұйымдастыру кезеңі

Студенттермен амандасып, оларды түгендеп, сабаққа даярлығын, халаттардың бар екенін тексеру.

II. Үй жұмысын тексеру

Ауызша сұрау

Бақылау сұрақтары:

  1. Оксидиметрия негізінде қандай реакциялар жатыр? (В окислительно-восстановительном титровании используют реакции, протекающие с изменением степени окисления реагирующих веществ – окислительно-восстановительные реакции).

  2. Тотығу-тотықсыздану реакциясының ерекшеліктері қандай? (Процессы окисления и восстановления могут протекать только совместно как единая окислительно-восстановительная реакция).

  3. Тотығу-тотықсыздану реакциясының жүруін қалай жылдамдатуға болады? (Қыздыру арқылы, заттың мөлшерін көбейту арқылы, катализатор қосу арқылы)

  4. Редокс-индикатор дегеніміз не? (Окислительно-восстановительные индикаторы (редокс-индикаторы), изменяющие цвет при изменении октслительно-восстановительного потенциала системы).

  5. Спецификалық индикаторлар дегеніміз не?


Жазбаша – есеп шығару және таратпалармен жұмыс. Тест тапсырмалары.
Карточка 1

Берілген реакцияны электрондық баланс әдісі арқылы теңестір
5

10

2



2

5


Карточка 2

Берілген реакцияны электрондық баланс әдісі арқылы теңестір
6

6

1



2

3



Карточка 3

Берілген реакцияны электрондық баланс әдісі арқылы теңестір
5

10

2



2

5

Есеп 1

Қышқылдық ортада 1,5л 0,2н ерітінді дайындау үшін қанша гр КМnО4 керек?



Бер:

V (ерітінді) = 1,5 л

N(ерітінді) = 0,2н

Шеш:



,

Жауабы:

m (КМnО4) - ?

Есеп 2

Титрі 0,002573г/мл 143 мл ерітіндіде қанша гр H2SO4 бар?



Бер:

Т (Н2SО4) = 0,002573г/мл

V(Н2SО4) = 143 мл

Шеш:

,

Жауабы:

m (Н2SО4) - ?

Есеп 3


5л Na2SO4 ерітіндіде 200гр зат ерітілген. Ерітіндінің нормалдігін анықта.

Бер:

V (Na2SО4) = 5л =5000 мл

m (Na 2SО4) = 200г

Шеш:

,

,

Жауабы:

N (Na 2SО4) - ?


Көлемдік талдау бойынша тест тапсырмалары

1 нұсқа

  1. Титриметриялық талдауда келесі реакциялар қолданылады:

1) баяу жүретін; 2) бір бағытта жүретін;

3) қайтымды; 4) тез жылдам журетін.


2. Титрлеу барысында эквивалент нүктесін нақты анықтау қажеттілігі:

1) мүмкін; 2) міндетті; 3) қажет емес


3. Титриметриялық талдауда эквивалент нүктесін нақты белгілейтін заттар ... деп аталады.

1) қойылатын; 2) эталондар;

3) индикаторлар; 4) жұмысшы ерітінді.
4. Бейтараптандыру әдісінде жұмысшы ерітінді ретінде қолданылады:

1) KMnO4, I2; 2) трилон Б, МgSО4∙7Н2О

3) HCI, KOH; 4) AgNO3, NaCI
5. Тәжірибені қайталаған кезде әр титрлеу алдында бюретканы нөлдік шкалаға дейін толтыру ...

1) мүмкін; 2) міндетті; 3) қажет емес


6. Перманганатометрия әдісі жатады:

1) бейтараптандыру; 2) тотығу-тотықсыздану;

3) тұндыру; 4) комплекстүзу.
7. Бейтараптандыру әдісінде титрант ретінде NаОН немесе КОН қолданылса, әдіс ... деп аталады.

1) ацидиметрия; 2) алкалиметрия.


8. Н2SO4 + NaOH = NaHSO4 + H2O реакциясында күкірт қышқылының эквивалентін есептеу жолы:

1) ∙ M (Н2SO4); 2) ∙ M (Н2SO4); 3) 2 ∙ M (Н2SO4)

9. Бюретканы титрант ерітіндісімен толтырмас бұрын ... шайқайды

1) минимум екі рет дистилденген сумен;

2) минимум екі рет жұмысшы ерітіндімен;

3) минимум екі рет дистилденген су және жұмысшы ерітіндімен.


10. I2 + 2ē → 2I- реакциясы бойынша I2 тотықсызданғанда эквивалентінің молярлық массасы ... тең.

1) 254 г/моль; 2) 127 г/моль


2 нұсқа

1. Перманганатометрияда анықталатын затты көрсет:

1) К2Сr2O7; 2) Na2B4O7∙10H2O;

3) Н2C2O4; 4) MgSO4∙7H2O


2. Бюретканы титрант ерітіндісімен толтырмас бұрын ... шайқайды

1) минимум екі рет дистилденген су және жұмысшы ерітіндімен;

2) минимум екі рет дистилденген сумен;

3) минимум екі рет жұмысшы ерітіндімен.


3. Тәжірибені қайталаған кезде әр титрлеу алдында бюретканы нөлдік шкалаға дейін толтыру ...

1) мүмкін; 2) қажет емес; 3) міндетті.


4. Перманганатометрия әдісінде жұмысшы ерітінді ретінде қолданылады:

1) H2SO4; 2) I2;

3) КBrO3; 4) KMnO4
5. Талдауға дайындау кезінде титрлеуге арналған колбаны ... шайқайды

1) анықталатын ерітіндімен; 2) титрант ерітіндісімен;

3) дистилденген сумен
6. Ерітінділердің нақты көлемін өлшеу үшін ... қолданылады.

1) өлшеуіш стакандар; 2) өлшеуіш колбалар;

3) өлшеуіш цилиндрлер; 4) пипеткалар; 5) бюреткалар
7. MnO4 + 8H+→ Mn2+ + 4H2O реакциясында калий перманганатының эквивалентін есептеу жолы:

1) ∙ М (КМnO4); 2) ∙ М (КМnO4); 3) ∙ М (КМnO4)


8. Бейтараптандыру әдісінде титрант ретінде H2SO4 немесе HCl қолданылса, әдіс ... деп аталады.

1) ацидиметрия; 2) алкалиметрия.


9. Титриметриялық талдауда эквивалент нүктесін нақты белгілейтін заттар ... деп аталады.

1) қойылатын; 2) эталондар;

3) индикаторлар; 4) жұмысшы ерітінді.


  1. Титриметриялық талдауда келесі реакциялар қолданылады:

1) қайтымды; 2) тез жылдам журетін;

3) баяу жүретін; 4) бір бағытта жүретін.


Жауаптары

1 нұсқа

1

4

2

2

3

3

4

3

5

2

6

2

7

2

8

1

9

3

10

1



2 нұсқа

1

3

2

1

3

3

4

4

5

3

6

4

7

3

8

1

9

3

10

2
Бағалау критерийлері:

«5» - 10 дұрыс жауап

«4» - 8-9 дұрыс жауап

«3» - 6-7 дұрыс жауап

«2» - дұрыс жауап
ІІІ. Жаңа білім негіздерін игерту

Жоспар:


  1. Теориялық бөлім

  2. Инструктаж

  3. Жұмыс орындау

  4. Есептеулер жүргізу, қорытынды жасау.


Теориялық бөлім

Жоспар

  1. Комплексонометрлік титрлеу әдісінің негізі

  2. ЭДТА-ның құрамы, тұрақтылығы және жұмысшы ерітіндісін дайындау

  3. Комплексонометрлік титрлеу индикаторлары

  4. Судың кермектігін анықтауда қолданылуы

Аз иондалатын кешенді иондардың (немесе молекулалардың) түзілуіне негізделген титриметриялық анықтауларды біріктіреді.

Катиондардың органикалық реактивтермен – комплексондармен әрекеттесуге негізделген талдау әдістерін комплексонометриялық деп атайды.

Комплексондар – бұл органикалық қоспалардың – аминополикакарбон қышқылдары туындыларының класы.

Комплексонометрлік титрлеу әдісінің сезімталдығы жоғары (10-3 моль/дм3), дәл қарапайым және тез орындалады.

Кең таралған комплексондар:

▪ Нитрилүшсірке қышқылы немесе комплексон I.

▪ Этилендиаминтетрасірке қышқылы немесе комплексон II.



▪ Этилендиаминтетрасірке қышқылының динатрийлі тұзы немесе комплексон III.



Трилон Б (ЭДТА).

Комплексон III көптеген К+ айтарлықтай төзімді және суда еритін кешенішілік тұздар түзеді.
Комплексон-III титрлеуде жиі қолданылады. Егер, оның қысқаша формуласы Na2H2Y деп белгілесек төмендегіше ионға диссоциацияланады:

Na 2 H2 Y= 2Na++ H2Y2-

Түзілген НY2- анионы, анықталуға тиісті металл иондары Ме2+,Mе3+ және Mе4+ мен төмендегідей әрекеттесіп хелаттар түзеді: Хелаттар дегеніміз – ішкі комплексті қосылыстар.

Ме2++Н2Ү2- +2Н2О → МеҮ2-+2Н3О+


Ме3++Н2Ү2- +2Н2О → МеҮ2-+2Н3О+
Ме4++Н2Ү2- +2Н2О → МеҮ2-+2Н3О+

Тақырыбы: Комплексонометрия әдісі. Судың жалпы кермектігін анықтау

Мақсаты:

Құрал-жабдықтары: аммонийлі буферлік қоспа, қара хромоген, 0,05н комплексон III, сары-метил, 0,05н тұз қышқылы,

Судың жалпы кермектігін анықтау.

Титрлеуге арналған түтікке зерттелетін судың 100,0 мг тамызғышпен өлшеп құйыңыз және оған 5 мг аммонийлі буферлік қоспаны қосыңыз. Айқын көрінетін, бірақ қою емес қызыл шарап тәріздес түс пайда болғанға дейін, индикатор ерітіндісін (қара хромоген) тамшылап құйыңыз (мұның орнына натрий хлориді бар индикатордың құрғақ қоспасының 20-30 мг қалақшаның ұшымен салуға болады).

Қызыл шарап тәріздес түс көк түске ауысқанша 0,05н комплексон III ерітіндісімен титрлеңіз. Титрлеудің соңында комплексон ерітіндісін бір тамшыдан қосыңыз, қызыл түстің мүлдем жоғалуына қол жеткізіңіз. Титрлеуді 2-3 рет қайталаңыз және сәйкес есептеулердің орташасын алыңыз.

Судың жалпы қаттылығын (1 л Ca2+ және Mg2+) формула бойынша есептеңіз



Мұнда С - комплексон III ерітіндісінің қалыпты концентрациясы;

V1 – титрлеуге шығындалған, комплексонның жұмыс ерітіндісінің көлемі, мл.

V – анықтауға ылынған судың көлемі (мл).

Мысалы, 100,0 мл табиғи суды титрлеуге орташа есеппен 17,60 мл 0,05022н комплексон ерітіндісі жұмсалды. Онда:


Бейтараптандыру әдісімен судың карбонаты қаттылығын анықтау.

Конустық түтікке 100 мл зерттелетін суды өлшеп құйыңыз, қызғылт сары-метилдің 3 тамшысын қосыңыз және 0,05н тұз қышқылының ерітіндісімен қызғылт түс пайда болғанға дейін титрлеңіз.

Титрлеу үрдісінде мынадай реакциялар жүреді:

Ca(HCO3)2 + 2HCl → CaCl2 + 2H2O + 2CO2,

Mg(HCO3)2 + 2HCl → MgCl2 + 2H2O + 2CO2,

HCO3- + Н+ = Н2O + CO2.

HCO3- анионының мөлшері формула бойынша анықталады:

Мұнда, Q – 1 л судағы HCO3- мг-экв мөлшері.

Т – НHCl х Э HCO3- = 0,05 х 61,02 - HCl /HCO3- титрі.

н – HCl қалыптылық (0,05)

V – 100 мл зерттелетін суды титрлеуге шығындалған HCl көлемі (мл).

100,0 мл суды титрлеуге орташа шамамен 12,25 мл 0,1016 н қышқыл ерітіндісі жұмсалды делік. Онда:






Оқытушы: Оспанова А.К. ­­­­­­­­­­­­­­­­­­­_________________

жүктеу/скачать 91,72 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:



©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз
    Басты бет