Кіріспе
Техникалық эксплуатация сұрақтарына байланысты, обьектілі және квалифицирланған (мамандандырылған) шешімдерді қабылдау үшін, белгіленген жүріс немесе зерттеу оқиғасы кезінде, тіркелініп(фикцировать) жатқан автокөлік жағдайының техникасын сипаттаушы параметрлерінің және шамаларының шарасыз тарату(рассеяние) заңдылықтарын инженер жиі анықтап отыруы қажет.
Бұл заңның ерекшелігі, тарату заңдылық теориясының көмегінің арқасында сипатталады және кездейсоқ шаманың жалпылау жолы арқылы олардың индивидуалды түрде іске асуы атқарылады. Тарату заңының түрлері және параметрлері кездейсоқ факторларының жиынтық әрекеті арқылы анықталады.
Тарату заңын таңдау мақсаты, параметрлерді сандық бағалау, теориялық және тәжірибелік қисық таңдалынған тарату заңының критерилерінің сәйкестігінің арқасында статикалық берілгендерді математикалық статистика әдісімен өңдеу.
Тарату заңы кездейсоқ шаманың сол немесе басқа жеке-дара ықтималдылығының туындауын сипаттайды. Кездейсоқ шаманың тарату заңдылығын білу, математикалық аппаратты қолдануға, механизмнің, жабдықтың және машина сенімділігінің сандық көрсеткішін анықтауға, тәжірибелік тапсырмалардың техникалық қызмет етуіне және жөндеуіне мүмкіншілік береді. Кездейсоқ шаманың тарату заңдылығы сипаттамалық түрде ғана емес, сонымен қатар үлкен дербес мән береді, ол:
сипаттамалық түрден сандық мінездемесіне ауыса отырып, оқылатын процесстің мәнін тереңірек білуге;
аналогтық процесстерді жалпылауға;
сенімділік бойынша есептеулерді дәлірек өткізуге, профилактиканың мерзімділік тиімділігін анықтауға, жөндеу арасындағы жүрістерге және т.б.
тарату заңының сипттамасын және сандық мінездемелерін жинақтауға және барыстың өзін тәжірибелік зерттеу кезінде көбірек дәлелдеп есептерді жүргізуге мүмкіншілік береді.
Тарту заңы шаманың жеткілікті түрдегі мінездемесіне сәйкес келеді, бірақ бақылау санының аз кезінде сандық мінездеме қолданылады.
Кездейсоқ шаманы жеткілікті түрде толығымен сипаттауға болады, яғни оның мүмкін мәнін және оған қатысты таралуы арқылы анықтау.
Кездейсоқ шаманың ықтималдық мәніне дәлірек сипаттама беру үшін кездейсоқ шама мәнінің топтастыру орталығы болатын математикалық күтуді қолданады. Математикалық күтуді кездейсоқ шаманың арифметикалық ортасы ретінде есептейді. Таратудың(рассеяние) мінездемесі ретінде дисперсияны қолданады, дисперсия- кездейсоқ шаманың математикалық күту мәнінің квадраттық ауытқу шамасы(сумма). Математикалық күту және дисперсия, кездейсоқтық және сұрыптаудың аз көлем түрі кездейсоқ шама болып табылады.
Сол себепті тәжірибеде таңдалынған сандық мінездемелерінің кейбіреулері өзгеріске ұшырайды. өзгеріске ұшыраған сандық мінездемені бағалау деп атаймыз.
Достарыңызбен бөлісу: |