А.Құнанбаев,, Ш. Құдайбергенов, Мәшһүр Жүсіп Көпеевтің философиясы
Мәшһүр Жүсіп Көпеевтің,философиясы
жүктеу/скачать 2,47 Mb.
|
философия 3 сабак (1)
Мәшһүр Жүсіп Көпеевтің,философиясы.
Қазақтың ең шұрайлы, құнарлы жайылымдарын орыс мұжықтарына беріп қана қоймай, ел ішіне миссионерлер таратып, қазақтарды ислам дінінен және бүкіл рухани, дәстүрлі идеяларын шеттету әрекеттері жүзеге асырыла бастады. Әрине, мұндай сыңаржақты саясат көптеген қазақ зиялыларының ашуын тудырған еді. Ал Мәшһүр Жүсіптің арманы әділетсіздік пен зұлымдық, кемшілік пен жоқшылықтан ада, жұрты өз қабілетіне қарай дамып, өсіп-өнетін жаңаша мемлекеттің орнауы еді. Демек, адам мәселесін өзектендіру бағытында жалпы қоғамдағы әлеуметтік жағдаятты өзгерту, жөндеу мәселесін күн тәртібіне қоя білді. Қорытынды:Адамзат Абай атамыз – адамзаттық танымға біртіндеп емес, бірден жеткен тұлға. Алғашқы өлеңдерінен-ақ ұлт шеңберінен шығып, жалпы адамзаттық кеңістікте қанат жайғанын аңғарамыз. Ол метафизиканы талқылайды, адамзат алдында тұрған философиялық мәселелерді қозғайды, жауап іздейді. Жалпы, осы күнге шейін Абай қолданған, қарас-тырған даналыққа жетеқабыл деңгейдегі (философия туралы Лаэртский жеткізген Пифагор сөзін есімізге алсақ) философиялық түсініктен жүйелі категориялар дәрежесіне дейін көтерілген ұғым сөздердің тізімі жасалған жоқ. “Сөз мәнісін білсеңіз, Ақыл – мизан, өлшеу қыл”. Шәкәрім атамыз: Барлық адамда жан болғанымен, толық ұжданды емес. Себебі «жанының неге ұмтылатынын, ұжданды тілейтінін кейбіреу надандықтан біле бермейді» - дейді ойшыл. Кемелденудің жоғарғы деңгейінде ғана ақыл «рухани көзбен көру» кабілетіне ие болмақ, сол арқылы ғана адам құдіретті ақиқатпен байланысып, оны таниды. Шәкәрімнің дүниеге көзқарасы - ұлттық философияның дамуына да зор ықпал еткен құбылыс. Қайшылықты қоғамда өмір сүріп, ізгілік жолында күресіп өткен қайраткер ақынды қай қырынан алып қарасақ та қайран қалдырмай қоймайды. Еркін ойлы адамнан өлердей қорқатын қатаң режимді ұстанған өкімет одан барынша құтылуға асықты. Себебі оларға ойшылдар емес орындаушылар керек еді. Қорыта келсек, Мәшһүр Жүсіп атамыздың рухани мұрасының негізгі мақсаты – адамды адамгершілік тұрғыда жетілдіру, парасатты, ізгілікті адам тұлғасын қалыптастыру. Адам баласы өмір бойы ізденіп, рухани және кәсіби жетілу үстінде болуы керек. Әрбір адам тәрбиені өзінен бастаса, өзінің кем-кетігін түзетіп, түгел адам болуға әрекет жасаса, сонда қоғамдағы барлық қайшылықты мәселелер шешіледі, әлеумет түзелері анық. Назарларыңызға рақмет Қолданылған әдебиеттер: https://massaget.kz/layfstayl/debiet/kkzhiek/62941/,https://massaget.kz/layfstayl/debiet/kkzhiek/62941/ , Абай. Энциклопедия. – Алматы: «Қазақ энциклопедиясының» Бас редакциясы, «Атамұра» баспасы, ISBN 5-7667-2949-9, Автор: Е-history.kz , . Әуезов М.О. Абай Құнанбаев. Мақалалар мен зерттеулер. – Алматы: Ғылым, 1967. – 224 б. 2. Шәкәрімтану мәселелері. 1 том. – Алматы: Раритет, 2007. – 229 б. 3. Абай. – Алматы: 1986. – 336 б. 4. Шәкәрім. Шығармалары. – Алматы: 1988. – 298 б, adebiportal.kz, Көпеев М.Ж. Таңдамалы. Екі томдық. 1-том. – Алматы: Ғылым, 1990. – 273 б. Әбу Насыр әл-Фараби. Әлеуметтік философия. Этика. Эстетика. Астана, ТОО «Лотос – Астана», 2007. 4 том. – 286 б. https://kk.wikipedia.org/wiki/Нафс https://kitap.kz/books/bota_olender123456/read#epubcfi(/6/36[id18]!/4/2/2/1:0 http://abai.kz/post/6№һ. жүктеу/скачать 2,47 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|