Қанды және оның компоненттерін дайындау тәртібі

      8. Перифериялық қанның ГДЖ донорын қоспағанда, алғашқы донорларға қан мен оның 

компоненттерін донациялаудан кейін осы Қағидаларға 3-қосымшаға сәйкес нысан бойынша донор 

куәлігі беріледі. Жоғалған донор куәлігінің дубликаты донордың жазбаша өтінішінің негізінде 

беріледі.

      9. Перифериялық қанның ГДЖ донорларын қоспағанда, донорлықтан шеттетілген донорға 

Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 6697 болып тіркелген «Денсаулық

сақтау ұйымдарының бастапқы медициналық құжаттама нысандарын бекіту туралы» Қазақстан 

Республикасы Денсаулық сақтау министрінің міндетін атқарушының 2010 жылғы 23 қарашадағы № 907 

бұйрығымен бекітілген 

 бойынша анықтама беріледі.

№ 402/е нысаны

      Донорлық қызметті жүзеге асыру мүмкіндігі туралы шешім қабылдау үшін мынадай мәліметтер 

негіз болады:

      1) қан мен оның компоненттерінің донорлығына жатпайтын донорлар мен тұлғалар туралы 

электрондық дерекқор;

      2) қан және оның компоненттері донорының сауалнамасы;

      3) алдын-ала зертханалық тексеру;

      4) дәрігерлік қарау.

      10. Донорлыққа жатпайтын тұлғалар туралы электрондық дерекқор мәліметтері ЖИТС-ке қарсы 

күрес және профилактикалау орталығынан (бұдан әрі – ЖИТС орталығы), туберкулезге қарсы 

ауруханалардан (диспансерлер), наркологиялық ауруханалардан (диспансерлер), тері-венерологиялық 

ауруханалардан (диспансерлер), психиатриялық ауруханаларынан (диспансерлер), тиісті аумақтарда 

халықтың санитарлық-эпидемиологиялық әл-ауқаты саласындағы мемлекеттік органның аумақтық 

бөлімшелерінен алынатын ақпарат, сондай-ақ қан және оның компоненттерін донациялау үшін қан 

қызметі ұйымдарына жүгінген тұлғаларды трансфузиялық инфекцияларға тексеру нәтижесі бойынша 

қалыптасады.

      11. Қан қызметі ұйымдарын жаңадан анықталған тұлғалар туралы ақпаратты одан әрі жаңарта 

отырып, республика бойынша АИТВ инфекциясын жұқтырған тұлғалар туралы ақпаратпен қамтамасыз 

етуді облыстардың және республикалық мәні бар Алматы қаласының және тиісінше астананың ЖИТС 

орталықтары жүзеге асырады.

      12. Донорға қанды және оның компоненттерін донациялау жеке басын куәландыратын құжаттары,

қанды және оның компоненттерін донациялау түрі мен көлемі көрсетілген дәрігердің рұқсаты бар 

донордың картасы болған кезде жүзеге асырылады.

      13. Донациялау залында донорды донордың картасындағы және жеке басын куәландыратын 

құжатындағы деректердің сәйкестігіне оны сұрай отырып, сәйкестендіру жүргізіледі.

      Донордың қатысуымен зауыттық заттаңбада мынадай мәліметтерді: тіркеу нөмірі (тіркеу 

кезінде берілген донация коды немесе таңба нөмірі), қан тобы, резус-факторы және қанды және 

оның компоненттерін донациялау күнін көрсете отырып, арнайы жабық зарарсыздандыру жүйесін (

бұдан әрі - гемакон) бастапқы паспорттау, сондай-ақ донордың тегі, аты, әкесінің аты, туған 

күні, жынысы, тіркеу нөмірі (тіркеу кезінде берілген донация коды немесе таңба нөмірі), қан 

тобы, резус-факторы және қан мен оның компоненттерін донациялау күні көрсетілген пробиркаларды 

(вакутейнерлер) паспорттау жүргізіледі.

      Гемаконы бар қаптаманы ашу алдында олардың жарамдылық мерзімі тексеріледі, оның 

бүтіндігін көзбен шолу және қолмен басу арқылы бақылау жүзеге асырылады. Қаптаманың тұмшаланып 

жабылуы бұзылса, гемакондар пайдаланылмайды. Гемакондардың қаптамаларын ашқаннан кейін 

консервіленген ерітіндінің ағуы немесе гемакондардың ішіндегі консервілеу ерітіндісінде лайлану

, жүзінділер, өңездер анықталған жағдайда бүкіл қаптама пайдаланылмайды.

      14. Донорлар қан және оның компоненттерін донациялауға таза киіммен және аяқ киіммен 

жіберіледі, аяқ киімінің сыртынан бахилла киеді.

      15. Қанды және оның компоненттерін алуды (бұдан әрі - эксфузия) даярланған медицина 

қызметкері- эксфузионист жүргізеді.

      Эксфузия кезінде нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 5935 

болып тіркелген «Дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдарды және медициналық техниканы

мемлекеттік тіркеу, қайта тіркеу және олардың тіркеу деректеріне өзгерістер енгізу қағидаларын 

бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2009 жылғы 18 қарашадағы № 

735 

 бекітілген Дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдарды және медициналық 

бұйрығымен

техниканы мемлекеттік тіркеу, қайта тіркеу және олардың тіркеу деректеріне өзгерістер енгізу 

қағидаларына сәйкес Қазақстан Республикасының аумағында тіркелген гемакондар пайдаланылады.

      Гемаконның типін таңдау донациялаудың түрі мен көлеміне сәйкес, сондай-ақ қан компонентін

алудың технологиялық регламентіне сәйкес жүзеге асырылады.

      16. Эксфузионист жұмыс басталарда медициналық киім, телпек, аяқ киім киеді және 

Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 10713 болып тіркелген, 

Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрінің міндетін атқарушының 

2015 жылғы 24 ақпандағы № 127 

 бекітілген санитариялық қағидаларға сәйкес қолдарын 

бұйрығымен

тазартуды жүзеге асырады.

      17. Эксфузионист эксфузия рәсімі кезінде:

      1) жеке басын куәландыратын құжаттардың, донор картасының деректерін гемакон мен 

пробиркалардың затбелгісіндегі ақпаратпен салыстыру арқылы донорды сәйкестендіреді;

      2) гемаконды қолымен басу арқылы оның тұмшалап жабылауын тексереді (гемаконның 

жалғастырғышы жарғағының бетінде консервілейтін ерітінді болған жағдайда ол пайдаланылмайды);

      3) бір реттік медициналық қолғап киеді;

      4) донордың шынтақтардың бүгілулерін қарап-тексереді және венепункцияның орнын айқындайды,

тиісті иықтың ортаңғы бөлігіне жгут салады;

      5) донордың таңдалған шынтағының бүгілу аясындағы терісін (білектің ортасынан иыққа 

салынған жгутке дейін) өндірушінің нұсқаулығына сәйкес Қазақстан Республикасында қолдануға 

рұқсат етілген антисептикті пайдалана отырып, тазартады. Шынтақтың бүгілуін антисептикпен 

тазартқаннан кейін венепункцияның орнындағы теріге қол тигізуге жол берілмейді;

      6) гемаконның донорлық сызығына қысқыш салғаннан кейін венепункция жүргізеді және 

қысқышты донордың сызығынан алмай 15-35 миллилитр (бұдан әрі - мл) мөлшерінде қанның бірінші 

порциясына арналған қапшыққа қанның бірінші порциясының үлгісін алады;

      7) қанның бірінші порциясы үлгісінің тиісті мөлшерін алғаннан кейін қанның бірінші 

порциясына арналған қапшықтың сызығына қысқышты салып, қысқыштан алшақтау түтікті дәнекерлеуді 

жүргізеді, содан кейін донорлық сызықтағы қысқышты алады да негізгі гемаконға қан жинақтауды 

жүргізеді;

      8) эксфузия аяқталғанға дейін қан үлгісін вакутейнерге ауыстырады;

      9) қанның гемаконға келіп түскенін және таразы-араластырғыштардың жұмысын бақылайды;

      10) эксфузиядан кейін гемаконның донорлық сызығын инеге жақындатып қысқышпен қысады, 

қысқыштан 5 сантиметр (бұдан әрі – см) түсіп түтікті тұмшалап дәнекерлейді және гемакон түтігін

ажыратады. Түтіктің төменгі бөлігінде қалған қанның ұйып қалуының алдын алу үшін жүйенің 

тұйықтығын бұзбай, түтіктерді қысуға арналған механикалық құрылғы (стриппер) арқылы консервілеу

ерітіндісімен араластыруға арналған гемаконға толық ауыстырады. Бұдан кейін түтіктің бөлігі 

жаңадан қанмен толтырылады, түтіктің осы бөлігінде кейінінен қан тобын қайтадан анықтау және 

трансфузия алдындағы сәйкестігіне сынама жүргізу үшін әрқайсның ұзындығы 10 см болатын үш 

сегментті қалыптастырып, дәнекерлеуішпен тұмшалап жабылады. Ықпалдастырылған лейкосүзгісі бар 

жүйесі бар гемакондарды пайдаланған кезде сегменттер қанды фракциялаған кезде қалыптасады;

      11) инені көктамырдан алады, венепункцияның орнына белгіленген таңғышты немесе арнайы 

лейкопластырді салады.

      18. Жаңа алынған қанның эксфузиясы 12 – 15 минуттың ішінде орындалады.

      Эксфузияның ұзақтығы 12 минуттан асқан жағдайда қан тромбоциттер концентратын дайындау 

үшін пайдаланылмайды, ал ұзақтығы 15 минуттан асқан кезде – алынған қан компоненттері құюға 

немесе ұйыту факторларын алу үшін жарамсыз болады.

      19. Қан және оның компоненттерін донациялаудан кейін донор картасы толтырылады.

      Донор қанының үлгісі салынған пробиркалар тасымалдау контейнеріне орналастырылады және 

ілеспе құжаттама және донордың картасымен зертханаға жіберіледі.

      Жиналған қанның дозалары бастапқы фракциялау блогына беріледі.

      20. Рәсімдердің нәтижесіне байланысты жаңа алынған қанды донациялаудың мынадай санаттары 

бар:

      1) аяқталған (толық) донациялау – ±10% қол жеткізілген нысаналы көлемімен жаңа алынған 

қанның эксфузиясы;

      2) аяқталмаған (толық емес) донациялау – нысаналы көлемге қол жеткізбей-ақ, бірақ 200 мл 

және одан да көп көлемде эксфузияны аяқтаған кезде рәсімді мәжбүрлі тоқтатуға байланысты жаңа 

алынған қанның жеткіліксіз эксфузиясы;

      3) болмаған донациялау (тесу) – бұл болмаған венепункция, сондай-ақ 200 мл дейінгі 

көлеміндегі жаңа алынған қанның эксфузиясы.

      21. Аяқталмаған (толық емес) донациялар және болмаған донациялар (тесу) эксфузияны 

жалғастыруға мүмкіндік бермейтін донордың жай-күйіне немесе веналық қолжетімділік 

проблемаларымен және/немесе қан ағынын жоюға кедергілердің (бітеліп қалудың) пайда болуына 

байланысты кенеттен болған проблеманың салдарынан туындайды.

      22. Сәтсіз венепункция немесе магистральдің қанмен бітеліп қалуы кезінде және одан әрі 

эксфузия жүргізу мүмкін болмаған кезде, донордың келісумен жаңа гемаконмен көктамырды қайтадан 

пункциялау жүргізіледі.

      23. Қайтадан венепункция жүргізу мүмкін болмаған кезде:

      1) донациялау рәсімі болмады (тесу) деп жіктеледі, қан дайындауды есепке алу журналына 

тиісті жазба жазылады;

      2) қанды және оның компоненттерін донациялау кезінде жанама реакциялар немесе асқынулар 

туындаған кезде осы Қағидаларға 4-қосымшаға сәйкес алғашқы медициналық көмек көрсетіледі.

      Реакцияның түрі мен көрсетілген медициналық көмектің көлемі нормативтік құқықтық 

актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 6697 болып тіркелген «Денсаулық сақтау ұйымдарының 

бастапқы медициналық құжаттама нысандарын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Денсаулық 

сақтау министрінің міндетін атқарушының 2010 жылғы 23 қарашадағы № 907 

 (бұдан әрі - 

бұйрығымен

№ 907 бұйрық) бекітілген қан дайындауды есепке алу журналына және донор картасына тіркеледі.

      Гемаконды кейінінен жоя отырып, есептен шығару актісі ресімделеді.

      24. Қанды және оның компоненттерін донациялау туралы барлық ақпарат осы Қағидалардың 16-

тармағына сәйкес электрондық ақпараттық дерекқорда және қағаз тасымалдауышта тіркеледі.

      25. Көшпелі жағдайда қанды және оның компоненттерін дайындауды қан қызметі ұйымының 

көшпелі бригадасы жүргізеді.

      Қосалқы жұмыстар жүргізу үшін қан дайындау ұйымдастырылатын ұйымдар қызметкерлерінің 

арасынан еріктілер жұмылдырылуы мүмкін.

      26. Көшпелі бригаданың басшысы:

      1) бригаданың құрамын жасақтайды;

      2) материалдық-техникалық жарақтандыруды жоспарлайды;

      3) қанды дайындау, оны сақтау және Қан қызметі ұйымына тасымалдауды ұйымдастырады;

      4) әлеуетті донорлармен донорлық мәселелері бойынша түсіндіру жұмысын жүргізеді.

      27. Көшпелі жағдайда қанды және оның компоненттерін дайындау осы Қағидалардың 12, 13, 14,

15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23 және 24 тармақтарында айқындалған талаптарға сәйкес жүзеге 

асырылады.

      28. Донорлық қанның үлгілері бар вакутейнерлер термоконтейнерлерге немесе мобилдік 

фармацевтикалық тоңазытқышқа орналастырылады.

      29. Консервіленген жаңа алынған қан бар гемакондар «Тексерілмеген қан өнімі, беруге 

болмайды» деген таңбалаумен +20 С - +24 С температурадағы термоконтейнерге орналастырылып, 18-24

0

0

сағаттың ішінде қан қызметі ұйымына жеткізіледі, мұнда олар ілеспе құжаттармен бастапқы 

фракциялау блогына беріледі.

      30. Мамандандырылған медициналық жабдықтары бар арнайы автокөлік бар болған кезде 

консервіленген қанды компоненттерге бастапқы фракциялау тікелей көшпелі бригаданың жұмыс 

орнында жүргізіледі.

      Қан компоненттерін сақтау және тасымалдау «суықтық тізбегі» деген қағидаттарды сақтай 

отырып және «Тексерілмеген қан өнімі, беруге болмайды» деген жазумен өнімді таңбалай отырып, 

жүргізіледі.

жүктеу/скачать 264,98 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: