Анықтамалық материалдармен терминдер 2019-2020 оқу жылы Анықтамалық материалдар Биология ғылымының негізгі салалары
жүктеу/скачать 118,9 Kb.
|
Биологиядан анык термин
| Р.Гук-1665 ж жасушаны ашты.
А.Везалий-Анатомияның негізін қалаған. С.Миллер-Опарин-Холдейн болжамын сынақ тәжірибемен дәлелдеген ғалым. Р.Декарт-рефлекс ұғымын ғылымға алғаш рет енгізген француз ғалымы. Я.Пуркинье-1839 ж жасуша протоплазмасын анықтады. Р.Броун-1831ж жасуша ядросын ашты. А.Клод-1943 ж рибосоманы ашты. Де Дюв-1956-1959 жж лизосоманы ашты. А.Шимпер-1885 ж хлоропластты ашты. В.Флеминг-1882 ж митохондрияны ашты. К.Гольджи-1882-1885 жж Гольджи жиынтығын ашты. Портер-1948 ж эндоплазмалық торды ашты. Х.Де Фриз, В.Пфеффер-1885-1886 жж вакуольді ашты. Х.Де Фриз-«Мутация» ұғымын ғылымға енгізген голландиялық ғалым. Ханштейн-1880 ж сферосомаларды ашты. Ф.Мишер-1868ж нуклеин қышқылдары ашылды. Анри Мари Бленвиль-«Тип» терминін ғылымға енгізді. К.Шмид-«Көмірсу» терминін 1844 ж ғылымға енгізді. В.Вальдейер-«Хромосома» терминін 1888ж ұсынды. Джон Рей- 1688ж «Түр» деген ұғымды енгізген. Жозеф Питон де Турнефор-«Класс» терминін ғылымға енгізді. В.Иогансен-1903ж «Популяция» 1909ж «генотип»,«фенотип» терминін енгізді. Ю.А.Филипченко-«Макроэволюция» терминін 1927 ж енгізді. Э.Геккель-«Экология» терминін ғылымға енгізді. Э.Леруа, П.Т.Шарден-1927 ж «Ноосфера» терминін енгізді. Н.В. Тимофеев-Ресовский-«Микроэволюция» терминін енгізді. М.Хейл-«Эволюция» терминін ғылымға енгізді. Вернадский-«Биосфера» туралы ілімнің негізін қалаушы. К.Мебиус-«Биоценоз»ұғымын ұсынды. Тенсли-«Экожүйе» терминін ғылымға енгізген. У.Бэйлис, Э.Старлинг-1904ж «Гормон» терминін ғылымға ұсынды. У.Бэтсон-1906ж «Генетика» терминін ғылымға ұсынды. Карл Бендос-Митохондрия атауын ұсынған. Д.И.Ивановский-1892ж вирустарды ашты. М.Ә.Айтқожин-1878ж информасоманы ашты. М.Хейл-«Эволюция» терминін енгізді. М.Мальпиги-1661ж өте ұсақ қантамырлар-қылтамырларды ашты. Лаверан-Безгек ауруын қоздыратын паразитті ашқан ғалым. Б.П.Токин-1928 ж фитонцидтерді ашты. А.Трамбле-гидраны ашты. М.Шлейден, Т.Шванн-1838-1839жж жасуша теориясын тұжырымдады. Р.Вирхов-1858ж «Әрбір жасуша тек аналық жасушадан пайда болады» деген қағиданы тұжырымдады, жасушаның бөлінуін ашты. Е.Руска, М.Кнолль-1931ж электрондық микроскоп жасады. К.Ландштейнер-1900ж адам қанының топтары анықталды. Н.Ф.Гамалея-1899ж бактериофагты ашты. Н.И.Лунин-1880ж дәрумендерді ашты. Р.Кох-1882 ж туберкулез таяқшасын анықтады. Т.Морган-1914ж тұқым қуалаудың хромосомалық теориясын ашты. С.Г.Навашин-1898ж гүлді өсімдіктердің қосарынан ұрықтануын ашты. С.Н.Виноградский-1887ж хемосинтез құбылысын ашты; микробиология ғылымында күкіртті бактерияларды зерттеген. Ф.Мюллер, Э.Геккель-1864ж биогенетикалық заңды ашты. Дж.Пристл и-1778ж өсімдіктердің оттегі бөлетінін анықтады. К.А.Тимирязев-1903ж Фотосинтез процесі түсіндірілді, еңбегі «Күн, тіршілік және хлорофилл». Г.Г.Хитенков-1951ж жылқының мініске арналған қолтұқымын алды. Г.Д.Карпеченко-орамжапырақ пен шомырды будандастырып, түраралық буданның тұқым бермеуін жойған. Лукьяненко-Безостоя-1 сортын шығарған. Н.В.Цицин-түраралық будандастыру арқылы бидайдың гибридтерін алған. Я.Беккори-Нәруыз молекуласын тұңғыш рет 1736 ж зерттеді. Т.Сведберг-Нәруыз молекуласының шар пішінді болатынын дәлелдеді. Н.Н.Любавин-1871ж ақуыздардың аминқышқылдарынан тұратынын анықтады. С.Фокс-1957ж аминқышқылдары судың қатысуынсыз-ақ өзара қосылып, пептидті байланыстар түзуі мүмкін деген пікір ұсынды. Э.Фишер-Аминқышқылдардың пептидтік байланыспен байланысатынын дәлелдеді. Л.Полинг-ақуыздың екінші реттік құрылымын ашқан, «орақ пішінді жасушалы анемияның» пайда болу себептерін тапты. Э.Чаргафф-ДНҚ молекуласының құрамына 4 нуклеотид кіретінін тапқан: Аденин Тиминге, Гуанин Цитозинге сәйкес екенін анықтады. Д.Уотсон, Ф.Крик-1953ж ДНҚ-ның қос тізбегінің моделін жасап, құрылымын анықтады. Харди-Вайнберг теңдеуінің қорытындысы-ешқандай сыртқы факторлар кедергі келтірмейтін еркін будандастырылатын популяция тепе-теңдікті сақтай алады. К.И. Скрябин-ішқұрттарға қарсы күрес шараларын ұйымдастырған. Н.И.Пирогов-сүйек сынғанда алғаш гипс шендеуіш салуды жүзеге асырған. Э.Дженнер-Шешек ауруына қарсы вакцина (екпесін) тапқан. П.И.Мариковский-қарақұрттың уын жанып тұрған сіріңкемен күйдіріп қайтару әдісін ұсынды. П.К.Анохин-ағзаның арнаулы қызмет атқару жүйесі туралы теория жасаушы, ағзаның өзін-өзі реттеу идеясын дамытушы академик. Ф.Кебер-1853ж сперматозоидтардың жұмыртқажасушаға енетіні сипатталды. А.И.Опарин, Д.Холдейн-«Жер бетінде тіршілік абиогендік жолмен түзілуін» дәлелдеді. В.Прейер-«Тіршілік жер бетінде мәңгілік» деген теорияны ұсынды. Г.Рихтер-«Панспермия теориясын» 1865 жылы ұсынды. Ф.Реди-«Тіршілік өздігінен пайда болады» деген теорияға қарсы шықты, шыбын дернәсілдерінің жұмыртқалардан дамитындығын дәлелдеді. Г.Беленьский-Қызылқұм аймағынан құсжамбасты сұмпайыкесірткенің толық қаңқасын тапты. В.О.Ковалевский-Жылқылардың қаңқасын, тістерін, аяқтарын зерттеді, жылқының тарихи дамуын (филогенезін) қалпына келтірді. А.О.Ковалевский-Қандауыршының көбеюі мен дамуын зерттеген. А.Н.Радищев-Табиғат біртұтас, ондағы даму қарапайымнан күрделіге қарай жүреді деген пікір айтқан. С.С.Четвериков-эволюциялық теорияны генетикамен байланыстыра зерттеді. Э.Дюбуа-Ява аралынан питекантроптытапты. жүктеу/скачать 118,9 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|