Тегерішті /дискалы/ вакуум сүзгі. Мұндай аппараттарда сүзінді
қозғалысының бағыты ауырлық күшінің бағытына перпендикуляр. Сүзгінің сыртқы көрінісі: жарты цилиндр пішінді секцияларға бөлінген астаулар ішінде іші қуыс білікке орнатылған тік сүзгілі тегеріштер айналады. Таратқыш құрылғы жәрдемімен, сүзінді аппараттан құбыр арқылы шығарылып, ал құбыр арқылы сығылған ауа беріледі. Таратқыш құрылғының құрылысы барабанды сүзгідегідей, әр астауда суспензия бір деңгейде болады және маятникті араластырғыш жәрдемімен үздіксіз араластырылып тұрады.
Артықшылықтары: 1) сүзгі бетінің көптігі; 2) жұмыстан шыққан
кейбір тегерішті немесе сүзгі бөгеттерін алмастыру оңай; 3) сүзгі бөгетінің /матаның/ шығыны аз; 4) энергия аз жұмсалады.
Кемшіліктері: 1) тұнбаның жуылуы нашар. Сондықтан бұл сүзгілерді
біркелкі және жай тұнатын қатты бөлшектері бар суспензияларды ажыратуға қолданады.
Ленталы вакуум сүзгілер. Бұл сүзгілерде ауырлық күші әсерінің және
сүзінді қозғалысының бағыттары бірдей. Тесіктері және жиегі бар резиналы лента қозғалтқыш және кергіш барабандар арқылы жылжиды. Шексіз ленталы сүзгіш мата роликтер арқылы резиналы лентаның бетінде керіліп жылжиды. Суспензия астауша /науа/, ал тұнбаны жуатын су шашыратқыш арқылы сүзгі матаның бетіне беріледі.
Артықшылықтары: 1) құрылымының қарапайымдылығы; 2) сүзінді
және жуатын судың араласпауы; 3) тұнбаның тиянақты жуылуы; 4) сүзу және тұну бағыттарының бірдейлігі.
Кемшіліктері: 1) сүзгі бетінің аздығы және сүзгі матаның толық
пайдаланбауы; 2) сүзтінің көп ауданды иеленуі; 3) лентаның тез тозуы.
Гетерогенді жүйелерді бөлу әдістері. Центрифугалау
Гетерогенді процестер деп реакцияға түсетін реагенттердің әрекеттесуі фазааралық бетте жүретін процестерді айтады, яғни біріне-бірі жанасатын әртүрлі фазадағы заттардың әрекеттесуі. Мұндай реакциялар табиғаттағы түрлі құбылыстар мен көптеген өндірістік процестерде жиі таралған. Гетерогенді реакцияларға көптеген мысалдар келтіруге болады. Өсімдік тіршілігіндегі қоректену мен даму, тірі организмдегі процестер гетерогенді реакцияларға жатады.
Бөлудің келесі негізгі әдістері қолданылады: жауын-шашын, фильтрация, центрифугалау, ылғалды бөлу және электрлік тазарту.
Жауын-шашын - бұл сұйықтықта немесе газда тоқтатылған дисперсті фазаның қатты немесе сұйық бөлшектері үздіксіз фазадан гравитациялық,центрифугалық немесе электростатикалық бөлінетін процесс. Жауын-шашын гравитациясы деп аталады.
Сүзу - бұл сұйықтықты немесе газды өткізіп, ортада тоқтатылған бөлшектерді ұстауға қабілетті кеуекті септумды қолдану арқылы бөлу процесі. Фильтрация қысым күштерінің әсерінен жүзеге асырылады және жауын-шашын суспензиясы мен шаңды бөлу кезінде жұқа қолданылады.Жаңа сауылған сүтте, кесек қалдықтар бар болуы мүмкін. Мысалы кесек шөп немесе сиырдын қылдары. Осы заттардан сүтті тазарту үшін, марлядан жасалған сүзгі арқылы сүтті өткізеді.Нәтижесінде сүт тазарады, ал зиянды қалдықтар сүзгіде қалады. Бұл әдіс сүзу әдісі деп аталады.
Құмды пайдаланып суды осы сүзу әдісімен тазартады.
Айдау әдісі:Суды қыздырып, буға айналдырып, басқа жерде су буын суытып қайтадан суға айналдыруға болады:Бір затты буға айналдырып, кейін бұл буды басқа жерде суытып қайта жинап алу - айдау әдісінің негізі.Мұнай құрамында бензин, керосин, салярка секілді тез бұланатын заттар бар. Осы заттарды бұландырады да, басқа жерде қайта сұйықтыққа айналдырады. Айдау әдісі осы жанармайларды алу үшін пайдалынады.
Центрифугалау дегеніміз - центрифугалық күш әсерінен суспензиялар мен эмульсияларды бөлу процесі.
Ылғалды бөлу дегеніміз - кез-келген сұйықтықты пайдаланып газда
тоқтатылған бөлшектерді ұстау процесі.
Электрлік тазарту - электр күштерінің әсерінен газды тазарту