2.1 Қазақстан Республикасы жоғары мамандандырылған білім беру жүйесі
Егеменді Қазақстан өз тарихында күрделі бетбұрыс кезеңін бастан кешіріп отыр. Республика тәуелсіздік алып дүниежүзілік қоғамдастықтанып, егеменді мемлекетке айналды. Еліміздегі әлеуметтік-экономикалық мәселелерді шешу жеке тұлғалардың жан-жақты дамуымен және олардың кәсіптік жағынан қалыптасуымен тікелей байланысты. Нарық экономикасына көшу, құқықтық мемлекет құру және азаматтық қорғау талаптарын қаматамасыз ету, білім беру жүйесінде үлкен өзгерістер енгізуді қажет етіп отыр. Мұндай маңызды да күрделі мәселелерді шешу үшін адамзат мәдениеті мен тәрбие тағылымдарының үлгілі тәжірибесіне сүйенудің қажеттілігі анықталуда. Осы тұрғыдан алып қарасақ, еліміздің білім беру ісінің тарихында хронологиясы жағынан ғана емес, мазмұны жағынан да жаңа дәуір басталды.
«Білім туралы» Заңның 31-бабына сәйкес жоғары оқу орындарының филиалдары лицензияланған білім беру қызмет түрлерін жүзеге асыра алмайды. Сондықтан жаңаоқужылының басынан бастап, бүкіл республика көлемінде Жоғары оқуорындарының филиалдарына білім беру қызметін тоқтатуларына тура келеді.
Жаңа Заңға сәйкес магистратура Жоғары оқуорындарынан кейінгі деңгейге жатқызылады. Магистратура мен докторантураның бағдарламалары біршама өзгерістерге ұшырады. Қазір олар ғылыми-зерттеу компоненттерін ғана емес, білім беру компоненттерін де қамтиды. Мысалы, докторлық диссертация қорғау үшін оны жазу ғанажеткілікті емес, диссертант бейімі бойынша тиісті іргеліжәне қолданбалы пәндерді меңгеріп, олардан емтихан тапсыруы тиіс.
Ал, енді заң қандай міндеттерді атқарадыдегенгекелсек, жаңа қабылданған Қазақстан Республикасының «Білім туралы» Заңы мынадай міндеттерді шешуге:
Бірінші, әлемдік білім беру кеңістігіне кірігуге (интеграция);
Екінші, педагог қызметкерлерді мәртебесін көтеруге;
Үшінші, сапалы білім берудің қол жетімділік кепілдігін көтеруге;
Төртінші, басқару және қаржыландыру жүйесін жетілдіруге мүмкіндік береді.
Қазақстан Республикасының «Білім туралы» Заңына сәйкес қазақстандық әлемдік білім берукеңістігіне кірігу міндеті:
«Білім берудің құрылымы мен мазмұнын жаңарту»; «Оқыту технологиясын жетілдіру»; «Білім беру сапасының ұлттық бағалау жүйесін дамыту» жолдары арқылышешіледі.
Жаңа Заңның 7-тарауының 51-бабына сәйкес педагог қызметкердің құқықтары, міндеттері мен жауапкершілігі көрсетілген. Педагог қызметкердің кәсіби қызметіне арналған жағдаймен қамтамасыз етіле отырып, педагогтық қызметпен айналысуға; ғылыми-зерттеу, тәжірибелік-эксперименттік жұмыспен айналысуға, педагогтык практикаға жаңа өзгерістер енгізуге.
«Бастауыш білім – 4 жыл, 1-4 сыныптар; Негізгі орта білім – 6 жыл, 5-10 сыныптар; Жалпы орта білім – 2 жыл, 11-12 сыныптар».
Мұнда бастауыш білім берудің оқубағдарламалары баланың тұлғасын қалыптастыруға, оның жеке қабілеттерін дамытуға, оқуға деген икемін қалыптастыруға бағытталады. Мысалы, оқуға, жазуға, санауға, тілдңк қарым-қатынасына, өзін шығармашылық тұрғыдан танытуға, өзін ұстау мәдениетін дағдыға айналдыруға арналған.
Негізіг орта білім беруге арналған оқу бағдарламалары білім алушылардың ғылымдар жүйесінің базалық негізін иегруге, олардың жеке адамдар арасындағы және этносаралық қарым-қатынастарда жоғары мәдениеттілігін қалыптастыруға, тұлғаның өзін тануы мен кәсіптік бағдарын айқындауға бағытталады.
Жалпы орта білім беруге арналған оқу бағдарламалары бейіналды дайындық пен бейіндік бағдарламаларын жүзеге асыруға көзделген. Бұл бағдарламалар білім алушыларға оқудың жеке траекториясын таңдауға және алдағы уақытта әлеуметтік-гуманитарлық, жаратылыстану-ғылыми бағыттар бойынша оқуына педагогикалық қолдау көрсетуді қамтамасыз етеді.
Жаңа заңда техникалық және кәсіптік білім берудің мазмұны мен құрылымы өзгерді. Білікті техникалық және қызмет көрсету еңбегінің кадрларын даярлау негізгі орта білім беру базасында (10 сынып) және кәсіптік лицейлерде, училищелерде, колледждерде және жоғары техникалық мектептерде жалпыбілім беру базасында (12 сынып) жүзеге асырылатынболады.
Æî¹àðû áiëiì ìåí îäàí êåéiíãi áiëiì áåðó æ¾éåñiíäå äå åëåóëi ¼çãåðiñòåð áîëäû. Á½ðûí¹û çà» áîéûíøà æî¹àðû ê¸ñiáè áiëiì ê¼ïñàòûëû º½ðûëûì¹à èå áîëñà, åíäi îë áiðñàòûëû áîëàäû. Æî¹àðû áiëiì áåðó õàëûºàðàëûº, ¾ðäiñòåðãå ñ¸éêåñ òåê áàêàëàâðëûº îºó áà¹äàðëàìàëàðû áîéûíøà æ¾çåãå àñûðûëàäû.
Достарыңызбен бөлісу: |