Қазақстанда зейнетақы жүйесін реформалауға түсінік беріңіз.
Қазақстандағы зейнетақы жүйесін реформалау зейнетақы бағдарламаларының тұрақтылығын қамтамасыз ету және қаржылық тұрақтылығын арттыру мақсатында жүргізілді. Зейнетақы жүйесіне енгізілген негізгі өзгерістер келесі аспектілерді қамтиды:
1. «Қосымша төлеу» жүйесінен жинақталатын жүйеге көшу: Бұрын Қазақстанда зейнетақылар бөлу принципіне негізделді, мұнда ағымдағы зейнетақылар қазіргі қызметкерлердің жарналары есебінен қаржыландырылатын. Дегенмен, реформа жинақтаушы жүйеге көшуді көздеді, мұнда әрбір қызметкер өзінің жеке зейнетақы капиталын қалыптастырады, ол инвестицияланады және уақыт өте келе өседі.
2. Міндетті жинақтаушы зейнетақы жүйесін енгізу (2-баған): Реформа шеңберінде қызметкерлер еңбекақысының белгілі бір пайызын жинақтаушы зейнетақы қорына аударуға міндетті болатын міндетті жинақтаушы зейнетақы жүйесі енгізілді. Жинақталған қаражат инвестицияланып, қызметкердің болашақ зейнетақысын қалыптастырады.
3. Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорын құру: Жинақтаушы зейнетақы жүйесін тиімді басқару үшін жинақтарды инвестициялайтын және зейнетақы төлеуді қамтамасыз ететін бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры құрылды.
4. Зейнеткерлік жасты ұлғайту: Реформа аясында әйелдердің зейнеткерлік жасы кезең-кезеңімен 58-ден 63-ке, ал ерлер үшін 63-тен 65-ке дейін ұлғайтылды.
5. Зейнетақы қорын төрт қосалқы қорға бөлу: Инвестициялардың әртүрлілігін қамтамасыз ету және тәуекелдерді азайту мақсатында жинақтаушы зейнетақы жүйесі шеңберінде әрқайсысының өзіндік инвестициялық стратегиясы мен тәуекел профилі бар төрт қосалқы қор құрылды.
Қазақстан Республикасындағы бірыңғай жинақтаушы зейнетақы жүйесін сипаттаңыз.
Қазақстан Республикасындағы Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы жүйесі (БЖЗЖ) зейнетақы реформасының негізгі құрамдас бөліктерінің бірі болып табылады. Бұл әрбір қатысушының жеке жинақтары негізінде жұмыс істейтін жинақтаушы зейнетақымен қамсыздандыру жүйесі.
Қазақстандағы бірыңғай жинақтаушы зейнетақы жүйесінің негізгі сипаттамалары:
1. Жеке зейнетақы шоттары: Жүйенің әрбір қатысушысының жинақтары аударылатын өзінің жеке зейнетақы шоты бар. Шот қаражатты басқаратын және инвестициялайтын бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорында ашылады.
2. Жарналар: Жүйе мүшелері өздерінің зейнетақы шотына тұрақты жарналар енгізуге міндетті. Жарналар жалақыдан ұсталатын пайыздан және заңмен белгіленген тұрақты бөліктен тұрады.
3. Инвестициялар және кірістілік: Зейнетақы шоттарындағы жинақтар акциялар, облигациялар, вексельдер және т.б. сияқты әртүрлі қаржы құралдарына инвестицияланады. Инвестициялардың қайтарымы таңдалған инвестициялық стратегиялардың қаржылық нәтижелерімен анықталады.
4. Портфельдік инвестициялар: ENPS әртүрлі актив түрлерінен тұратын инвестициялық портфельдерді қалыптастыруды көздейді. Бұл тәуекелдерді әртараптандыруға көмектеседі және ұзақ мерзімді перспективада жоғары кіріс алу мүмкіндігін арттырады.
5. Зейнетақы төлемдері: зейнеткерлік жасқа жеткенде жүйе қатысушыларына жинақтаушы зейнетақы шотынан төлемдер алу мүмкіндігі беріледі. Зейнетақы мөлшері шоттағы жинақ сомасына және жүйеге қатысу ұзақтығына байланысты.
Қазақстандағы бірыңғай жинақтаушы зейнетақы жүйесі азаматтарға өздерінің зейнетақы капиталын қалыптастыруға мүмкіндік береді және егде жастағы қаржылық тәуелсіздікті қамтамасыз етеді. Ол ұзақ мерзімді инвестициялық нарықтың дамуына ықпал етеді және жалпы зейнетақы жүйесінің қаржылық тұрақтылығын арттырады.
Достарыңызбен бөлісу: |