Тәуекел ұғымына түсінік беріңіз және оның түрлерін атаңыз.
Қаржылық контексттегі тәуекел қаржылық мақсаттарға немесе инвестициялық нәтижелерге қол жеткізуге әсер етуі мүмкін күтпеген шығындардың немесе жағымсыз оқиғалардың мүмкіндігін білдіреді. Тәуекел кез келген қаржылық қызметтің құрамдас бөлігі болып табылады және нәтижелердің белгісіздігімен және өзгермелілігімен байланысты.
Тәуекел түрлеріне мыналар жатады:
1. Қаржылық тәуекел: Бұл қор нарығындағы, пайыздық мөлшерлемелердегі, валюта бағамдары мен тауар бағасының ауытқуы сияқты қаржылық жағдайлардың өзгеруінен туындаған қаржылық шығындар мүмкіндігімен байланысты тәуекел. Қаржылық тәуекелге нарықтық тәуекел, пайыздық тәуекел, валюталық тәуекел және тауар бағасының тәуекелі жатады.
2. Несиелік тәуекел: Бұл қарыз қаражатын орындамау немесе қарызды өтеу бойынша міндеттемелерді орындамау тәуекелі. Несиелік тәуекел қарызды уақытында өтей алмайтын немесе тіпті қаржылық қиындықтарға тап болуы мүмкін компанияларға немесе жеке тұлғаларға несие немесе инвестиция салғанда пайда болады.
3. Өтімділік тәуекелі: Бұл құнның айтарлықтай жоғалуынсыз активтерді қолма-қол ақшаға тез айырбастау мүмкіндігімен байланысты тәуекел. Өтімділік тәуекелі активтерді сату қиынға соққанда немесе нарық сатып алушылар мен сатушыларды жеткілікті мөлшерде қамтамасыз ете алмаған кезде туындайды.
4. Операциялық тәуекел: Бұл қате немесе тиімсіз процестерден, жүйелерден, процедуралардан немесе адам әрекеттерінен туындаған шығындар мүмкіндігімен байланысты тәуекел. Операциялық тәуекел қателерді, алаяқтықты, техникалық ақауларды, қауіпсіздікті бұзуды және басқа да келеңсіз оқиғаларды қамтуы мүмкін.
5. Саяси және құқықтық тәуекел: Бұл саяси тұрақсыздыққа, заңнамадағы өзгерістерге, үкімет шешімдеріне немесе бизнес операциялары мен инвестицияларға кері әсер етуі мүмкін құқықтық мәселелерге байланысты тәуекел.
6. Инфляциялық тәуекел: Бұл инфляция қарқынының өсуіне байланысты ақшаның сатып алу қабілетінің төмендеуі тәуекелі. Инфляциялық тәуекел, егер кірістер инфляция қарқынын өтемесе, кіріске, инвестицияға және жинаққа теріс әсер етуі мүмкін.
Бұл қаржы секторында кездесетін тәуекелдің негізгі түрлері. Бұл тәуекелдерді түсіну сізге негізделген қаржылық шешімдер қабылдауға және оларды басқару және азайту үшін қадамдар жасауға көмектеседі.
