Бухгалтерлік есептің пәні – бухгалтерлік құжаттамада бейнеленетін және жүйеленген ұйымның қаржылық қызметі мен операциялары.
Бухгалтерлік есеп мазмұнына мыналар кіреді:
1. Қаржылық операцияларды тіркеу: Бухгалтерлік есеп ұйымда орын алатын барлық қаржылық операцияларды, соның ішінде сатып алуды, сатуды, жалақыны, салықтарды және басқа қаржылық операцияларды тіркейді.
2. Қаржылық ақпаратты тұжырымдау: Бухгалтерлік есеп ұйымның қаржылық жағдайын, қызметінің нәтижелерін және ақша қаражаттарының қозғалысын көрсететін есептер мен қаржылық ақпаратты дайындайды. Бұл ақпарат басқару шешімдерін қабылдау және кәсіпорынның қаржылық жағдайын бағалау үшін негіз болып табылады.
Бухгалтерлік есептің мақсаттарына мыналар жатады:
1. Қаржылық нәтижелерді қадағалау: Бухгалтерлік есеп ұйымның пайдасы мен шығынын қадағалауға, оның қызметінің тиімділігін бағалауға және қаржылық нәтижелерді анықтауға мүмкіндік береді.
2. Мүдделі тараптарды ақпаратпен қамтамасыз ету: Бухгалтерлік ақпарат инвесторлар, кредиторлар, мемлекеттік органдар және басқа да мүдделі тұлғалар сияқты сыртқы пайдаланушыларға шешім қабылдау және ұйымның қаржылық жағдайын бағалау үшін беріледі.
3. Заңды сәйкестік: Бухгалтерлік есеп заңдардың, соның ішінде есеп беру және салық салу талаптарының сақталуын қамтамасыз етеді.
Бухгалтерлік есеп міндеттеріне мыналар жатады:
1. Операцияларды есепке алу және жүйелеу: Бухгалтерлік есеп ақпараттың дұрыстығы мен толықтығын қамтамасыз ету мақсатында барлық қаржылық операцияларды тіркейді және жүйелейді.
2. Бақылау және талдау: Бухгалтерлік есеп қаржылық ағындарды бақылауға, қателер мен сәйкессіздіктерді анықтауға, сондай-ақ қызмет нәтижелерін бағалау және басқару шешімдерін қабылдау үшін қаржылық көрсеткіштерді талдауға мүмкіндік береді.
3. Есеп беру: Бухгалтерлік есеп бухгалтерлік балансты, кірістер туралы есеп беруді, ақша қаражаттарының қозғалысы туралы есеп беруді және ұйымның қаржылық жағдайы мен нәтижелері туралы ақпаратты беретін басқа есептерді қоса алғанда қаржылық есептілікті жасайды.
Бухгалтерлік есеп ұйымның қаржылық менеджментінің құрамдас бөлігі болып табылады және қаржылық шешімдер қабылдау және оның қаржылық жағдайын бағалау үшін негіз болады.
