Арман пв баспасы
жүктеу/скачать 3,91 Mb. Pdf көрінісі
|
Әдебиет ҚГБ ДО
| Отызүшіншісөз
Ке рек іс боз ба ла ға – талап ты лық, Әр түр лі өнер, мі нез, жақ сы қы лық. Абай Абайатамызөнерлінінегежоғарыбағаладыекен? «Отыз үшін ші сө зін де» (1895 ж.) Абай «Егер де мал ке рек бол са, қо лө нер үй рен бек ке рек. Мал жұ тай ды, өнер жұ та май ды. Ал дау қос пай, адал ең бе гін сат қан қо лө нер лі – қа зақ тың әулие сі сол» деп, «он сау са ғы нан өнер там ған» қан дай ша ру аға бол ма сын ике мі, бей імі бар кә сіп қой адам ды әулие са най ды. Абай за ма нын да дү ние-мү лік мал мен өл шен ген дік тен, «Егер де мал ке рек бол- са» де ген сөз ді «ақ ша ке рек бол са» деп ұғы ну ке рек. «Мал жұ тай ды, өнер жұ та- май ды» де ген сөз дің ас та рын да үл кен ма ғы на бар. Ата-ба ба дан қал ған мал да, қа ра жат та, бай лық та уа қыт өте ке ле тау сы луы мүм кін, ал бел гі лі бір кә сіп пен шұ ғыл да нып, өнер үй рен ген адам еш уа қыт та тар шы лық көр мей ді. Абай «Он бе сін ші сө зін де» ақыл ды адам мен ақыл сыз адам ның бір не ше түр лі ай ыр ма шы лы ғын са на ма лап көр сет се, «Отыз бі рін ші сө зін де» ақыл мен ғы лым ға зи ян кел ті ре тұ ғын төрт түр лі ке сел ді атап бер ген еді. Ал «Отыз үшін ші сө зін де» қо лө нер ше бер лі гі не зи ян кел ті ріп, ке рі әсер ете тін талап- сыз дық, ерін шек тік, та мыр шыл дық ке сел дер ді ай тып бе ре ді: «Әу елі – бұл ісім ді ол ісім нен асы рай ын деп, ар тық іс мер лер із деп жү ріп, кө ріп, бі раз іс тес бо лып, өнер арт ты рай ын деп, түз ден өнер із де мей ді. Осы қо- лын да ғы аз-мұ зы на мақ та нып, осы да бо ла ды деп, бая ғы қа зақ тың талап сыз- ды ғы на тар тып, жа тып ала ды» деп, ең ал ды мен талап сыз дық ты, бой күйез дік ті сы най ды. «Екін ші – ерін бей іс тей бе ру ке рек қой. Бір-екі қа ра тап са, мал ға бө ге қал ған кі сім сіп, «ма ған мал жоқ па?» де ген дей қы лып, ерін шек тік, сал дау- сал ғырт тық қа, кер без дік ке са лы на ды» деп азын-ау лақ та бы сы на мәз бо лып маң ғаз сын ған то ғы шар, жан-тә ні мен бе рі ліп жұ- мыс іс те мей тін, ал ға ұм тыл май тын, ке ле ше гін ой ла май тын дү бә ра, ерін шек адам ды сы най ды. «Бір-екі қа ра тап са» де ге ні – бі рер си ыры бол са де ген сөз. Демек, азын-ау лақ та быс қа мал дан бай, ерін бей ең бек етіп, кә сі бін же тіл ді ріп, жан дан ды- ру ды тү сін ді ре ді. «Үшін ші – «дар қан сың ғой, өнер лі сің ғой, шы ра ғым» не ме се «ағе ке, нең ке те ді, осы ға нам ды іс теп бер!» де ген де «ма ған да бі реу жа лы нар- лық қа жет кен екен мін» деп мақ та нып ке тіп, пай- да сыз ал дау ға, қу тіл ге ал да нып, өзі нің уа қы тын өт кі зе ді. Жә не ана ған дү ние нің қы зы ғы ал дау ды біл ген де гі зіп, кө ңі лін де мақ тан ды рып ке те ді» деп, жас кез де гі өнер үй ре ну ге жұм сай тын ал тын уа қыт ты бос қа өт кі зіп ал мау ды ес кер те ді. Бұл жер де Абай еш кім ге қа рас пай, же ке өз пай даң ды Абаймузейіндегіқобыз жүктеу/скачать 3,91 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|