Арман пв баспасы

68
ау дар ма шы ар қы лы ға на тіл де се ала ды. Тек ті 
жер ден шық қан Қа ра мұ рт тың өмір та ри хы ту ра-
лы ав тор «Офи цер» де ген ар найы та рау ша бе ріп, 
оны ке йіп кер ба ян дауы ар қы лы жет кі зе ді. Қа ра-
мұрт та – Ре сей им пе рия сын 300 жыл бас қар ған 
Ро ма нов тар әу ле ті не төн ген зо ба лаң құр бан да ры-
ның бі рі. Бұл жер де жа зу шы тағ дыр ға ша ра жоқ 
де ген ой тас тай ды. Таяп қал ған қы зыл әс кер дүм-
пуі нен ақ гвар дияшы лар дың жан сақ тай тын ба-
рар жер, ба сар асуы – тек қа на Қы тай ше ка ра сы на 
же ту. Сон дық тан та ғы да қа ша со ғы сып, көз де ген 
жер ге аман-есен же ту ке рек. Бі рақ Ақ бі лек Қа ра-
мұ рт қа ілес кі сі кел мей ді. «Бұ рал қы кү шік тей 
қаң ғы рып» ай да ла да жал ғыз қал са да, Ақ бі лек 
оған өкін бей ді. Өйт ке ні «орыс тың оғы нан өл ген-
нен де, құ ла зы ған ие сіз тау да тен ті реп өл ге нін 
ар тық кө ре ді».
Қос та жал ғыз қал ған Ақ бі лек ті ен ді қас қыр-
лар мен ар па лыс то сып тұр ған еді. «Қас қыр 
қамалай ды. Ақ бі лек са ба лай ды. Қас қыр аба лай-
ды. Ақ бі лек са ба лай ды. Қас қыр қа ма лай ды. Ақ-
бі лек «Ал ла лай ды». Қас қыр дол да на ды. Ақ бі лек 
дөң ге лей ді... Қас қыр кү ріл дей ді, Ақ бі лек шы-
рыл дай ды. Қас қыр қыр қы рай ды. Ақ бі лек шыр-
қы рай ды...». Ақ бі лек бұл ар па лыс тан таң ат қан-
ша от жа ғып, аман қалады. Бе лін де түн дік тің ба-
уы, ете гі ыш қы рын да, қо лын да түн де гі сой ыл ша-
ны кім ді ұрып жы ға ты нын біл ме се де ала шық қан 
Ақ бі лек ауы лы н іздеуге шығады.
Романға Ақ бі лек құт қа рып қал ған тор ғай 
ту ра лы эпи зод ты жа зу шы әдейі қос қан. Өйт ке ні 
жы лан ға ар ба лып, бір ор ны нан тап жы ла ал май, 
әуеде қа лық тап тұр ған тор ғай шы ры лы мен 
Ақ бі лек тің ха лі ұқ сас. «Жы лан тор ғай ды ар бап 
жей ді» де ген ді Ақ бі лек ба ла ке зін де ес ті ген. 
Мы на ны көр ген соң, «Құ лақ ес ті ген ді көз кө рет» 
де ген осы-ay деп ой ла ды. «Бұ жау ыз дың кө зін де 
не си қыр бар?!» – деп іші нен таңғал ды. Еш кім ге 
жа зы ғы жоқ құс ты ажал дан сақ тап қал ға ны на 
қу ан ған Ақ бі лек мұ ны ырым кө ре ді. Көп ұза май 
Іс кен дір де ген дуана ға жо лы ғуы бұ ған ай ғақ. 
Қы сы-жа зы жа лаң аяқ жү ре тін жан ба ла сы на 
жа зы ғы жоқ Іс кен дір Ақ бі лек ті жа қын жер де гі 
бір ау ыл ға жет кі зіп тас тай ды.
Ен ді гі жер де Ақ бі лек ті бұ дан да со ра қы ар 
аза бы кү тіп тұр ған еді. Өйт ке ні Ақ бі лек тің Қа ра-
мұ рт тан ая ғы ау ыр. Өрт тей қау ла ған өсек, ма зақ, 
Жү сіп бек Ай мау ытұлы­
ның ро ман­по ве сі – қа зақ 
өмі рі нің ай на сы. Он да ғы 
су рет өлі, вир туал ды су­
рет емес.
Шериаздан­Елеу­ке­нов
Зерделі­ой
«Ақ бі лек» ро ма ны нан 
адам мі нез де рі нің эн ци к ­
ло пе дия ла рын кө ру ге бо­
ла ды.
Рамазан­Тоқ­та­ров

жүктеу/скачать 3,91 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: