Ақын дар ай ты сы – ай тыс жан ры ның ішін де гі ең кө лем ді сі,
та қы ры бы мен маз мұ ны жа ғы нан күр де лі сі. Зерт теу лер ақын дар
ай ты сы ның ХІХ ға сыр да ту ған ды ғын көр се те ді. Ақын дар ай ты сы
бар лық ай тыс түр ле рі нің оң ерек ше лік те рін бой ына сі ңі ріп,
ай тыс дәс тү рі нің ке мел де нуі нің бас ты бел гі сі болып та бы ла ды.
Бұл ту ра лы М.Әуе зов «Ай тыс өлең де рі»
де ген зерт теуін де: «Қа зақ ау ыз әде-
бие тін де ай тыс тың кө не тү рі бір не ше
адам қо сы лып орын да ла тын ғұ рып тық
ән дер ден бас та лып, ақын дар ай ты сы на
ұлас ты»,– де ген пі кір айт қан. Жаз ба әде-
бие ті ту май тұр ған кез де ақын ға «ақын»
ата ғын әпе ре тін де осы ай тыс бол ған,
се бе бі ай тыс – ақын дар үшін үл кен сын
жә не ше бер лік мек те бі. Ай тыс ақын-
дар дан тап қыр лық ты, бі лім ді лік ті, се зім-
тал дық ты, өзін дік ерек ше лік ті талап
ет кен.
Ақын дар ай ты сы на қа ты су ар найы
дай ын дық ты қа жет ет кен. Мы са лы,
Жам был дың ақын бо лып қа лып та суы
ке зе ңі не көз жі бер сек, жас ке зі нен ақын-
дық ты мақ сат ет кен ол ша ғын өлең дер
шы ға рып, үй-үй ді, ау ыл-ау ыл ды ара лап
жа ра па зан айт қан, Сүй ін бай дан ба та