Арман пв баспасы

63
Қа зы бек Кел ді бе кұлы – қа зақ елі ба сы нан ке шір ген тағ дыр тау­
қы ме ті нің, ал ма ғай ып за ма на оқи ға ла ры ның куәге рі, Ор та жүз дің 
тө бе биі, ше шен дік өнер дің маң дайал ды өкі лі ре тін де елі міз дің 
та ри хын да мәң гі лік орын ал ған, бе де лі мен ық па лын, ше шен ді гі 
мен әді лет ті лі гін қа зақ хан да ры ға на емес, ұлы им пе рия лар дың 
да бас шы ла ры мой ын да ған аса ірі тұл ға.
М.Қаймұхаммет
ҚА ЗЫ БЕК БИ КЕЛ ДІ БЕ КҰЛЫ
Қа зы бек Кел ді бе кұлы 1667 жылы 
Сыр бойында дүниеге келіп, жастық 
шағын Қаратау,Ұлытауда өткізген. Қа-
зақ тың Тәуке хан құр ған «Би лер ке ңе сі-
нің» мү ше сі, атақ ты ше шен, Ор та жүз дің 
тө те биі, «Же ті жар ғы» деп атала тын заң-
дар жи на ғын құ рас ты ру шы лар дың бі рі.
Қа зы бек тің ана сы Тоқ мей іл ұтым ды 
да тап қыр сөз дер ді көп бі ле тін зе рек кі сі 
бо лып ты. Ана сы айт қан ес ті сөз дер ді кіш-
кен тай кү ні нен жат тап өс кен ол ер же те 
ке ле өзі де со лай сөй леу ге ма шық та на 
бас тай ды. Қа зы бек тің ше шен, ал ғыр лық, 
әділ дік қа сие ті же ті жа сы нан-ақ кө рі не 
бас тап ты де се ді ел ау зын да ғы аңыз дар. 
Ер те де ас бе рі ліп, бәй ге жа рыс бо лып 
жат қан да, бір құ ла қас қа жүз де ген ат тан 
озып ке ле ді. Той ха на да жүр ген бір жі гіт:
– Мы нау – ме нің тай кү нін де жо ғалт қан 
бә сі рем, – деп, оның шы ла уы на ора ла 
ке те ді. Бәй ге ге қо сып тұр ған адам:
– Өзім нің құ ла бием нен ту ған атым, – 
деп оған же ңіс тік бер мей ді. Осы ара да 
дау-жан жал туа ды. Көп ші лік ол еке уін:
– Кел ді бек би ге жү рің дер, – деп ер тіп 
ба ра ды. Кел ді бек екі жа ғын сұ рас ты ра 
ке ліп, не іс те рін біл мей оты рып қа ла ды. 
Сон да әке сі нің жа нын да отыр ған же ті 
жа сар Қа зы бек екі дау гер ге қа рап:
ҚА ЗЫ БЕК БИ
КЕЛ ДІ БЕ К ҰЛЫ
(1667–1764)
Қа зақ тар мү дір мей, кі­
дір мей, ерек ше ек пін мен 
сөй лей ді. Ой ын дәл, ай­
қын ұғын ды ра ды. Ау ызе кі 
сөй леп отыр ған ның өзін­
де сөй ле ген сөз де рі ұй­
қас пен, ыр ғақ пен ке ле ті ні 
сон ша лық, бей не бір өлең 
екен деп таң ға ла сың.
В.В.Рад­лов

жүктеу/скачать 4,97 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: