Арман пв баспасы

76
Ре сей пат ша сы ның отар лау сая са ты на қар сы кү рес кен Кі ші жүз 
қа зақ та ры кө те рі лі сі нің көр нек ті бас шы сы, атақ ты ба тыр, әй гі лі ше шен, 
өзі нің ас қан ақыл ды лы ғы ар қа сын да өз ор та сын да тым ер те та ны лып, 
әділ ді гі мен аты шық қан, «Ба ла би» атан ған тұлға – Сы рым Да тұлы.
«Қазақстан­тарихы»­оқулығы
 
СЫ РЫМ ДА ТҰЛЫ
Сы рым Да тұлы – қол бас шы ба тыр, би, 
ше шен, 1783–1797 жыл дар да ғы Кі ші жүз 
ру ла ры ның орыс отар шы ла ры на қар сы 
ұлт-азат тық кө те рі лі сі нің же тек ші сі.
Сы рым Да тұлы Ба тыс Қа зақ стан 
об лы сын да дү ние ге кел ген.
Сы рым же ті-се гіз жа сы нан-ақ ес ті лі-
гі, сөз тап қыш ты ғы мен ел ау зы на ілі ге ді. 
Өсе ке ле сол өңір де гі би , ше шен , сұл тан, 
хан дар ды та ни жү ріп, олар дан ше шен дік 
тап қыр лық ты, ел би леу ісін үй ре не ді.
Ел ау зын да сақ тал ған әң гі ме-аңыз-
дар да Сы рым Да тұлы, Ма лай са ры, Ал-
дар, Есет се кіл ді би лер ден ба та ал ған. 
Мұ ның өзі Сы рым Да тұлы ның Кі ші жүз 
қа зақ та ры ның ара сын да өзін дік бе дел ге 
ие бол ға нын аң ғар та ды. Ас қан ақыл ды-
лы ғы ар қа сын да өз ор та сын да тым ер те 
та ны лып, әділ ді гі мен «Ба ла би» ата на ды.
Сы рым ның де не бі ті мі, кес кін-кел бе ті 
мін сіз, жан-жақ ты же тіл ген, сом бо лат тан 
құй ыл ған дай бол са ке рек. Осы ған бай ла-
ныс ты ел ау зын да қал ған аңыз да Бай бақ ты 
руынан шық қан Сы рым ның қа рын да сы 
күңдікке түсіп, Сы рым ды көптен көр ме-
се де, кездескенде қы рық жі гіт тің іші нен 
жаз бай та нып ты. Сол ау ыл дың ақ са қа лы: 
«Сы рым ды сен қа лай та ны дың?» – деп 
сұ ра ған да қыз: «Сы рым ның үш қа сие ті 
бар. Бі рін ші сі – ба тыр ға біт кен тұл ға сы, 
екін ші сі – өжет мі не зі, үшін ші сі – ас қан 
Тұл ға сы на қа ра сам,
Адам ға біт кен бір алып…
Ажа ры на қа ра сам,
Ашу лы көк жал арыс тан дай,
Қа ба ғы тым қа тың қы
Қа ра бұлт бас қан ас пан дай.
Сәуке ле қа ра са қал ды,
Азын­шо ғын ақ бар дай.
Ж.Ті­ле­шов

жүктеу/скачать 4,97 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: