Кетбұға “басымды кессе де тәуекел” деп ханның алдына барады да:
Теңіз бастан былғанды,
Кім тындырар а, ханым.
Терек түптен жығылды,
Кім тұрғызар а, ханым! - деп толғауын жұмбақтап болып, қолына
домбырасын алып, күйді еңіретеді. Күңіренген күй мен екі ішектен сорғала-
ған зарлы сарынды ақылы мен айласы асқан, көкірегінде көзі бар
Шыңғысхан:
—Е, есіл ер, ұлымнан айырылып, еңіреген екенмін-ау, — деп аһ үрады.
Сонда ғана айналасында жерге қарап, тілдерін тістеп отырған нояндары ба-
старын көтеріп, көңіл айта бастайды.
Бүл Кетбүғаның “Ақсақ кұлан” күйі осылай туған деп тарихшылар мен
өнер зерттеушілер жазып та, айтып та жүр.
Өз тұстастарының сөздеріне қарағанда, Кетбүға ел арасында өте сыйлы
би болтан. Күйші өлген соң үш ғасыр өткеннен кейін хан өз заманында
талай-талай жорықтарға катысқан жауынгер жырау Д оспам бет аруақты
атасының қүдіретін аңсап,
Айналайын, Ақ Жайық,
Ат салмай өтер күн қайда?
Кетбүғадай билерден
Кеңес сүрар күн қайда?- деп жырлайды. Кетбүғаның “Ақсақ қүлан-
нан” басқа да музыкалық шығармалары мен өлең-жырлары болуы мүмкін.
Кетбүға мүраларын Бартольд, Сейфуллин, Марғүлан жоме де баска галым-
дар аракідік зерттегені мәлім.
О
і і ың
туындылары тек қазакгың ғана емес,
туыскан кырғыз, каракалпак ауыз әдебиетінің жанрларында кездеседі.
Үлы Тұранның Ү лдары
63
Оның өз заманында тудырған мод шығармалары да болуы кәдік.
Өкінішке орай арада өткен сегіз ғасыр бізге Кетбұғаның тамаша туындыла-
рын там-тұмдап қана жеткізіп отыр. Біздің жан дүниемізді жаңғыртатын
оның күйлерін қадірлеп, бабаларымыз қалдырған асыл қазыналарды көздің
Достарыңызбен бөлісу: |
