Ашық сабақ Мамандығы

Келісемін: Бекітемін:

Колледж әдіскері Директордың оқу ісі

.....................Альмердинова Ұ.М. жөніндегі орынбасары:

«.......».....................2016жыл ............................Рахымжан.А Б

«.......».....................2016жыл

Қаралды:

және жалпы» пәндер бірлестігінде

Хаттама №...........

Бірлестік жетекшісі:

..........................Барпаяқова Р.К.

«........».......................2016жыл

Қызылорда 2016 жыл
Сабақ жоспары №41
Пән аты: Химия

Оқу тобы: М – 11

Өткізілетін күні: 11.04. 2016жыл

Өтілетін орны: № 12 дәрісхана
Сабақтың тақырыбы: «Қышқылдар»

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Оқушылардың қышқылдар жайлы алған білімдерін еске түсіру арқылы, алыну жолдары химиялық қасиетері жайында түсінік қалыптастыру.

Дамытушылық: Өз бетінше жұмыс істеу қабілетін, химиялық сауаттылығын, ойлау білу дағдысын дамыта отырып оқыту.

Тәрбиелеік: Оқушылардың дүниетанымын өзіне қажетті білімді өзі ізденіспен тауып ала алатындай тұлғаны тәрбиелеу.Оқушылардың тұлғалық қалыптасуын дайындау арқылы, қышқылдардың өмірде, тұрмыста дұрыс қолдана білуге тәрбиелеу.
Сабақ типі: Білім-білік дағдыларын қалыптастыру

Сабақтың түрі: Аралас сабақ.
Сабақтың әдіс-тәсілдері: Топпен жұмыс, сұрақ-жауап, сөзжұмбақ шешу, түсіндіру.

Сабақтың көрнекілігі: Слайд, видео-таспа, есеп шығару, реакция теңестіру.

Пән аралық байланыс: Аналитикалық химия, биология,қазақ тілі.

Күтілетін нәтиже:

1. 
   Оқуға деген ынтасын арттыру.
   
2. 
   Жан – жақты ой-өрісін кеңейту.
   
3. 
   Ойлауға, жазуға, тыңдай білуге дағдыландыру.
   

а) Ойын: «Кім жылдам» теориялық сұрақтарға жауап беру.

Негіздер мен оксидтер деп оқушыларды екі топқа бөлеміз:

1 топ - Оксидтер

2 топ - Негіздер

Оқытушы сөзі: Топ басшыларына сұрақ:

1 топқа- Оксидтер дегеніміз не?

2 топқа- Негіздер дегеніміз не?
ә) Интерактивтік тақтадан 2 топқада сұрақтар беріледі.
Оксидтер тобының сұрақтары:

1. 
   Бұл элемент болмаса жер бетінде тіршілік тоқтайды? (оттек)
   
2. 
   Қандай оксидтер тобына жатады?
   

3. 
   Қайсысы артық: H₂ SO₄ , H₂ CO₃ , HCl, SO₃
   
4. 
   Тыныс алғанда түзілетін газ? ( көмірқышқыл газы)
   
5. 
   Қайсы оксидтер сумен белсенді әрекеттеседі? 1)Fe₂O_3, CaO, Al₂O₃; 2) ZnO, Ag₂O, CO₂. 3) SO₃, BaO, K₂O
   
6. 
   Оксидтердің жай заттардан түзілуі қандай реакция типіне жатады? ( қосылу )
   

1. 
   Негіздердің жалпы формуласы
   
2. 
   Артығын тап: NaOH₃, KCl, Na₂SO₃, BaCl₂
   
3. 
   Калий гидроксиді ерітіндісімен әрекеттеседі: H₂SCu, NaNO₃Mg, Ca(OH)₂
   
4. 
   Барлығы түгел негіздерге жататын қатарды тап: Fe₂O, ZnO, CuO
   
5. 
   Сәйкесін тап: 1 негіздер 2 сілтілер KOH, NaOH, Cu(OH)₂, Ni(OH)₂
   
6. 
   Нейтралдау реакциясы дегеніміз не?
   

Оксидтер тобына:

1. Zn+H₂SO₄→

2. Al+H₂SO₄→

3. MgO+HCl→
Негіздер тобына:

1. 
   Fe+H₂SO₄→
   
2. 
   NCl+HCl→
   
3. 
   CaO+H₃PO₄→
   

Біле беру емеспе тілегі елдің»

деп келе бүгінгі жаңа сабағымыздың тақырыбы
ІІІ. Жаңа сабақтың тақырыбы: Қышқылдар (45-50 мин)

Қаралатын сұрақтар:

1.Қышқылдарға жалпы түсінік

2. Қышқылдардың физикалық, химиялық қасиеті

3. Қышқылдардың алыну әдістері

4. Қышқылдардың пайдасы мен зияны
Оқытушы сөзі:

1. 
   Қышқылдар дегеніміз - құрамында металл атомдарымен орын алмастыруға бейім сутек атомдарынан және қышқыл қалдықтарынан тұратын күрделі зат.
   Негізгі белгісі:қышқыл дәм және күйдіргіш.
   

бромсутек қышқылы –HBr.

күкіртсутек қышқылы –H₂S

күкіртті қышқыл-H₂SO₃,

азот қышқылы –HNO₃ ,

кремний қышқылы-H₂SiO₃

фосфор қышқылы-H₃PO₄.

Сутегі атомының санына қарай қышқылдар:

үшнегізді- H₃PO₄,H₃BO₃) ,

Оттегі атомына байланысты қышқылдар:

Қышқылдардың судағы ерітіндісін тұз қышқылы деп аталады. Тұз қышқылы HCl түссіз газ ауадан ауыр. Судың бір көлемінде 500 көлемге жуық хлорсутек ериді. Қышқылдың формуласы: - HCl - H₃PO₄ - H₂SO₄, HNO₃

Қышқыл+негіз = тұз+су

H₂SO₄+2NaOH = Na₂SO₄+2H₂O

Қышқыл+негіздік = оксид тұз+су

CuO+2HCl = CuCl₂+H₂O

Қышқыл +металл (Н дейінгі) = тұз+сутек

2HCl + Zn = ZnCl₂+H₂

Қышқыл +тұз(карбонаттар, сульфиттер) = тұз+су+газ

Na₂CO₃+HCl = 2NaCl+CO₂+H₂O
3.Қышқылдардың алыну әдістері:

Су + қышқылдық оксид = қышқыл

P₂O₅ + 3H₂O = 2H₃PO₄

Қатты тұз + күкірт қышқыл (конц.) = тұз + қышқыл

NaCl + H₂SO₄ = NaHSO₄ + HCl

натрий

Сутек + бейметалл = қышқыл

H₂ + Cl₂ = 2HСl

4.Қышқылдардың күнделікті өмірдегі маңызы мен пайдасы .

Қышқылдар	Пайдасы
Сүт қышқылы Соустар, дәмдеуіштер. Бор, аскорбин қышқылы фосфор қышқылының тұздары. Асқазандағы тұз қышқылы.	Айран жасауда пайдаланылады. Тамаққа қышқылтым дәм береді. Медицинада қолданылады. Жауыннан қорғайды. Сүйекке, тіске қатталық қасиет береді.

1. 
   Жібектен, жүнен жасалған заттарды ағарту.
   
2. 
   Қағазды, сабынды ағарту.
   
3. 
   Күкірт қышқылын алу.
   
4. 
   Қоймаларды зарарсыздандыру.
   
5. 
   Сульфиттер алу.
   
6. 
   тағамды консервілеу және сақтау.
   

1. 
   «Қатесін тап» ойыны
   

Ag (I)	I(II)	CO3(I)	Ca(I)
C(I)	SO3(II)	NO3(I)	K(I)
Al(I)	CO(I)	B(I)	OH(I)
O(II)	PO3(II)	Cu(III)	SO4(I)
Ba(II)	Mg(II)	Na(II)	Fe(II)

1. Фосфор жақсақ будақтап,

Ақ түтінін түзеді.

Ол түтінді су сорып,

Қандй қосылыс түзеді? (натрий гидрооксиді)
2. Су бетінде безектеп,

Металл натрий жүзеді.

Ең соңында жоқ болып,

Қандай қосылыс түзеді?(фосфор қышқылы)

Денеңді күйдіреді күлдіретіп.

Ерітіндісі мөп-мөлдір, судан тұнық

Алатын майға қосып сабын етіп. (сілті)

1. NaCl+H₂O→

2. NaOH+CuSO₄→

3. Al₂O₃+HCl→

4.CaCO₃+H₂O→

5. NaOH + HCl→

6.Mg+HCl→

7.Fe+O₂→

8. Zn+HCl→

9. Cu(OH)₂+Na₂SO₄→

10. Zn+H₂SO₄→

11. Fe+H₂SO₄→

12. Na+HCl→

13.Cu+O₂→

14. MgO+HCl→

15. CaO+H₃PO₄→

Әдіс-тәсілі Семантикалық карта толтыру.

Оқытушы: Ақмағанбетова А.А.

1. 
   Б.А. Мансуров «Химия 10-11 сыныптар»
   
2. 
   Н.Н.Нұрахметов , К.Б. Бекішев «Жалпы химия негіздері»
   
3. 
   А. Тапалова «Аналитикалық химия»
   
4. 
   Г.Сәдуақасқызы «Химияны оқыту әдістемесі»