Атты Республикалық ғылыми конференция материалдарының жинағы 4 сәуір 2022 жыл

215
- оқу бағдарламалары;
- қашықтан қол жетімді мәліметтер базасы және білім қорлары;
- қашықтан қол жетімді электронды кітапханалар;
- сараптамалық оқыту жүйелері негізіндегі дидактикалық материалдар;
- компьютерлік желілер;
- теледидарлық трансляциялар.
Қашықтықтан оқыту жүйесінің орталық элементі телекоммуникациялар және олардың көлік 
базасы болып табылады. Олар қажетті оқу-әдістемелік материалдарды, оқытушы мен оқушы 
арасындағы кері байланысты, ҚО жүйесі шеңберінде басқарушылық ақпаратпен алмасуды, 
халықаралық ақпараттық желілерге қолжетімділікті, сондай-ақ шетелдік пайдаланушыларды 
атқарушы ақпараттық жүйеге қосу үшін пайдаланады [3, c. 74]. 
Қашықтықтан оқытудың артықшылықтары:
• оқытушылар мен студенттер арасындағы қашықтыққа қарамастан, олардың арасындағы 
қарым-қатынас интерактивті, түсінікті және қызықты түрде өтеді;
• оқыту мобильді болады;
• оқу процесі ең жалқау студенттер үшін қызықты болады;
• компьютердің тарту күші оларды сұрақтардың қиындықтарын ұмытып кетуге мәжбүр 
етеді;
• білім алушылар тезірек жаңаларын алу үшін тапсырмаларды тез және шапшаң шешуге 
тырысады;
• олар еріксіз шыңдана түседі, білімдерін арттырады, жұмыста батылдық пен тәуелсіздікке 
үйренеді.
Оқу бағдарламаларын жасаушылар студенттерге медиация технологиясымен сәтті қарым-
қатынас жасауға мүмкіндік беретін оқушы мен интерфейс арасындағы өзара әрекеттесуді қамтуы 
керек. Егер студенттер сабақта студенттердің өзара әрекеттесуінің жоғары деңгейі бар деп санаса, 
олар қанша жеке қарым-қатынаста болғанына қарамастан қанағаттанады. Осы нәтижелерге сүйене 
отырып, олар интерактивті теледидар арқылы сабақ беретін нұсқаушылар әр адамды бірдей тартуға 
немесе нақты жеке жауаптарға қол жеткізуге емес, топтың жалпы динамикасына қызығушылық 
танытуы керек деген қорытындыға келеді [4, c.155].
Қашықтан оқыту жүйесі ретінде жоғары сапалы қашықтықтан оқыту курстарын құруға 
мүмкіндік беретін «Moodle» қашықтықтан оқыту жүйесі таңдалды. Ерекшеліктер тұрғысынан Moodle 
белгілі коммерциялық оқытуды басқару жүйесімен салыстыруды қолдайды, сонымен бірге олардан 
ашық бастапқы кодта таралатындығымен жақсы ерекшеленеді. Оқу материалын ұйымдастыру — 
қашықтықтан оқытудың маңызды құрамдас бөлігі. Осыған орай, Moodle-дің негізгі ерекшеліктері:

қарапайым және тиімді веб-интерфейсі бар; 

дизайн модульдік және оны оңай өзгертуге болады; 

студенттер өз есептік жазбаларын өңдей алады, фотосуреттер қоса алады және бірнеше жеке 
мәліметтер мен ақпараттарды өңдей алады; 

кypcтapдың әpтүpлi құpылымдapы қoлдaнылaды: «күнтiзбe», «фopyм», «тaқыpып»; 

әpбip кypc қocымшa кoдтық cөзбeн қopғaлyы мүмкiн; 

кypcтapғa apнaлғaн құpaмдac мoдyльдepдiң бaй жиынтығы - чaт, сayaлнaмa, фopyм, 
глoccapий, жұмыc кiтaбы, caбaқтap, тecт, пpoфиль, ceминap, pecypcтap (мәтiн, вeб-бeт нeмece кaтaлoг 
түpiндe); 

пaйдaлaнyшы сoңғы кipгeн сәттeн бaстaп кypcқа eнгiзiлгeн өзгepicтep кypcтың бipiншi 
бeтiндe көpceтiлyi мүмкiн; 

бapлық бaғaлapды (фopyмнaн, жұмыc дәптepлepiнeн, тecттepдeн жәнe тaпсыpмaлapдaн) бip 
бeттe (нeмece фaйлдa) жинayғa бoлaды; 

пайдаланушының жүйеге кіруі және графиктермен және әртүрлі модульдермен жұмыс істеу 
туралы толық есепке қол жеткізу (соңғы жазба, оқулар саны, хабарламалар, дәптердегі жазбалар); 

электрондық поштаны - ақпараттық сілтемелерді, хабарландыруларды, форумдарды, 
рейтингтерді және студенттердің пікірлерін түзету енгізуге болады [5] . 
Moodle қашықтықтан оқыту порталы арқылы студенттер білім беру бағдарламаларының 
табысты әзірленуін және іске асырылуын қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін пәндердің оқу-
әдістемелік кешеніне (ПОӘК) қол жеткізе алады. Ғаламдық интернет желісіне қолжетімділігі жоқ 
студенттерге ПОӘК кейс түрінде (білім алушыларға өз бетінше жұмыс істеу үшін берілетін 
электрондық түрдегі оқу материалдарының жиынтығы) беріледі. пәндердің оқу-әдістемелік кешені 
(ПОӘК) жауапты бөлім әзірлеген және келесі жиынтықтарды қамтиды: 

216
a)
міндетті жиынтық мыналардан тұрады: 

пәннің мазмұнын қамтитын оқу жұмыс жоспары, күнтізбелік-тақырыптық жоспар, 
ұсынылатын әдебиеттер тізімі (негізгі және қосымша), пәннің модульдік бөлімі, қашықтықтан кеңес 
беру кестесі; 

лекциялар жиынтығы; 

материалдар мен практикалық семинарлар; 

студенттердің өзіндік зерттеу жұмыстарын жүргізуге арналған тапсырмалар; 

қорытынды бақылауды ұйымдастыру бойынша материалдар; 
b)
қосымша жиынтыққа мыналар кіреді: 

курстық жұмыстарды орындау бойынша әдістемелік нұсқаулар;

пәндерді меңгеруге ықпал ететін әдебиеттер тізімі және т.б. 
Қашықтан оқыту жүйесі ретінде жоғары сапалы қашықтықтан оқыту курстарын құруға 
мүмкіндік беретін «Moodle» қашықтықтан оқыту жүйесі таңдалды. Ерекшеліктер тұрғысынан Moodle 
белгілі коммерциялық оқытуды басқару жүйесімен салыстыруды қолдайды, сонымен бірге олардан 
ашық бастапқы кодта таралатындығымен жақсы ерекшеленеді. Оқу материалын ұйымдастыру — 
қашықтықтан оқытудың маңызды құрамдас бөлігі. Осыған орай, Moodle-дің негізгі ерекшеліктері:

қарапайым және тиімді веб-интерфейсі бар; 

дизайн модульдік және оны оңай өзгертуге болады; 

студенттер өз есептік жазбаларын өңдей алады, фотосуреттер қоса алады және бірнеше жеке 
мәліметтер мен ақпараттарды өңдей алады; 

кypcтapдың әpтүpлi құpылымдapы қoлдaнылaды: «күнтiзбe», «фopyм», «тaқыpып»; 

әpбip кypc қocымшa кoдтық cөзбeн қopғaлyы мүмкiн; 

кypcтapғa apнaлғaн құpaмдac мoдyльдepдiң бaй жиынтығы - чaт, сayaлнaмa, фopyм, 
глoccapий, жұмыc кiтaбы, caбaқтap, тecт, пpoфиль, ceминap, pecypcтap (мәтiн, вeб-бeт нeмece кaтaлoг 
түpiндe); 

пaйдaлaнyшы сoңғы кipгeн сәттeн бaстaп кypcқа eнгiзiлгeн өзгepicтep кypcтың бipiншi 
бeтiндe көpceтiлyi мүмкiн; 

бapлық бaғaлapды (фopyмнaн, жұмыc дәптepлepiнeн, тecттepдeн жәнe тaпсыpмaлapдaн) бip 
бeттe (нeмece фaйлдa) жинayғa бoлaды; 

пайдаланушының жүйеге кіруі және графиктермен және әртүрлі модульдермен жұмыс істеу 
туралы толық есепке қол жеткізу (соңғы жазба, оқулар саны, хабарламалар, дәптердегі жазбалар); 

электрондық поштаны - ақпараттық сілтемелерді, хабарландыруларды, форумдарды, 
рейтингтерді және студенттердің пікірлерін түзету енгізуге болады. 
Moodle қашықтықтан оқыту порталы арқылы студенттер білім беру бағдарламаларының 
табысты әзірленуін және іске асырылуын қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін пәндердің оқу-
әдістемелік кешеніне (ПОӘК) қол жеткізе алады. Ғаламдық интернет желісіне қолжетімділігі жоқ 
студенттерге ПОӘК кейс түрінде (білім алушыларға өз бетінше жұмыс істеу үшін берілетін 
электрондық түрдегі оқу материалдарының жиынтығы) беріледі. пәндердің оқу-әдістемелік кешені 
(ПОӘК) жауапты бөлім әзірлеген және келесі жиынтықтарды қамтиды: 
c)
міндетті жиынтық мыналардан тұрады: 

пәннің мазмұнын қамтитын оқу жұмыс жоспары, күнтізбелік-тақырыптық жоспар, 
ұсынылатын әдебиеттер тізімі (негізгі және қосымша), пәннің модульдік бөлімі, қашықтықтан кеңес 
беру кестесі; 

лекциялар жиынтығы; 

материалдар мен практикалық семинарлар; 

студенттердің өзіндік зерттеу жұмыстарын жүргізуге арналған тапсырмалар; 

қорытынды бақылауды ұйымдастыру бойынша материалдар; 
d)
қосымша жиынтыққа мыналар кіреді: 

курстық жұмыстарды орындау бойынша әдістемелік нұсқаулар;

пәндерді меңгеруге ықпал ететін әдебиеттер тізімі және т.б. [6, c.217-230].
Оқу-әдістемелік кешен - студенттердің оқу пәнін меңгеру тиімділігін арттыруға бағытталған 
оқу-әдістемелік материалдар жиынтығы. 
Оқу-әдістемелік кешен ең алдымен студенттерге арналған. Сапалы әзірленген оқу-
әдістемелік кешен студентке пәнді өз бетінше оқуға көмектеседі. Сондай-ақ, ондағы ақпарат 
талапкерлерге де пайдалы болуы мүмкін, өйткені көбінесе мамандықтың атауы, тіпті оқу пәндерінің 
атаулары бұрынғы оқушыға болашақта не оқу керектігі туралы толық ақпарат бере алмайды. 
Өкінішке орай, қазіргі уақытта студенттер де, талапкерлер де оқу-әдістемелік кешенге қол жеткізе 

217
алмайды. Осыған байланысты олардың алдында көптеген проблемалар туындайды. Мысалы, 
көптеген студенттер демалыста келесі семестрде оқуы керек пәндердің мазмұнымен танысқысы 
келеді. Шынында да, сабақ басталғанға дейін студенттер курс бағдарламасын оқып, тиісті 
әдебиеттерді таңдай алады және ақпараттық мамандықтар үшін өте маңызды, тиісті бағдарламалық 
жасақтаманы ала алады. 
Пәнаралық байланыс – оқытудың қазіргі кезеңдегі ең көп қолданылатын үрдістерінің бірі. 
Пәнаралық байланыс пәндер арасындағы заңды байланыстылықты реттеп, алған білімдерді бір-
бірімен сабақтастығын жүйеге келтіру үшін қажет. Пәнаралық байланысты тиімді, қызықты етіп 
ұйымдастыру үшін оқу-әдістемелік кешеннің маңызы зор. Осыған байланысты «Химия» курсы үшін 
жаңа оқу-әдістемелік бағдарлама жасау арқылы «Биология» мамандығы бойынша білім алатын 
студенттерді даярлау сапасын арттыру көзделіп отыр. 
Пәнаралық байланыс арқылы студентердің танымдық қызығушылығымен қатар 
мазмұндық, іс-әрекеттік, ұйымдастырушылық – әдістемелік, практикалық өндірістік т.б. 
қызметтерде жан – жақты белсенділік көрсетуі күшейеді. Пәнаралық байланыс ең алдымен 
студенттердің сабаққа қызығушылығын арттырудың себебіне айналады. Студенттердің іс - 
әрекетке танымдық, кәсіптік дербестігін пәнаралық байланыстар негізінде дамыту жеке 
тұлғаның дүниетанымдық, құндылық бағдарын қалыптастырумен өзара тығыз байланыста 
өтеді [7]. 
Қазіргі таңда білім беру жүйесі барлық пәндерді өзара байланыстыра, кіріктіре, 
сабақтастыра отырып оқыту арқылы білім беріп, студенттерді шығармашылық іс-әрекетке 
үйрету, жекебас дербестігін дамыту, бойларына жауапкершілік, орнықтылық қалыптастыру 
мәселелерін шешу мақсатын көздеп отыр. Пәнаралық байланыста экологиялық білім беруді 
ұйымдастыру, жеке пәндер мазмұнының, мәтіннің бір-бірімен өзара жымдасуын қамтамасыз 
ететіндей белгілі бір жүйелілікті керек етеді. 
Химия мен биологияның тақырыптары мен олардағы материалдар бойынша пәнаралық 
байланыста беруге болатын ғылыми экологиялық ұғымдар, биологиялық және химиялық ұғымдар, 
экологиялық білім студенттердің мүмкіндігінше тиімді пайдалану негізге алынған. Оқу 
құралдарының мазмұны, оқытудың формалары, оқытушының оқытудағы іс-әрекеті мен тұлғаның оқу 
әрекеттерінің қабысуы негізінде оларда теориялық біліммен қатар адамгершілік, инабаттылық 
тәрбиесін жоғары деңгейге көтеру мақсаты жүзеге асады. 
Химия және биологияны білім алушыларға оқытқанда кез-келген тақырыптағы мәліметтер 
бір-бірімен байланысып отыруы қажет. Соның әдісін тауып, білім алушыларға ұғындыру пән 
бойынша нәтижесін береді. 
Химия, биологиядан пәнаралық байланыста экологиялық білім беру үшін материалдарды 
сұрыптағанда, қоршаған ортадағы болып жатқан әр түрлі құбылыстарды жалпы және жеке заңдар 
мен ережелер негізінде түсіндіруден бастаса, студенттерде қоршаған орта жүйесіндегі түрлі 
үдерістерге танымдық көзқарасы жетіліп, ол жалпы білімнен мамандықтарына қатысты 
кәсіби білімге ұласа алады . 

жүктеу/скачать 12,12 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: