Атты Республикалық ғылыми конференция материалдарының жинағы 4 сәуір 2022 жыл
жүктеу/скачать 12,12 Mb. Pdf көрінісі
|
collection-of-the-conference-chemistry
| Зерттеу нәтижелері.
Atraphasis frutescens, Calligonym aphyllum жер асты және жер үсті бөліктерінің ылғалдылығы, күлділігі мен экстрактивті заттардың мөлшері анықталды. Нәтижелері 1-кестеде көрсетілген. 1-кесте. Atraphasis frutescens, Calligonym aphyllum өсімдік бөліктерінің шынайылық көрсеткіштері, % Өсімдіктің атауы Өсімдіктің бөлігі Ылғалдылық Күлділік Экстрактивті заттар Atraphasis frutescens жапырақ 8,36 3,39 41,82 сабақ 8,41 1,94 2,17 тамыр 8,93 2,89 12,74 Calligonym aphyllum жапырақ 9,81 3,24 28,70 сабақ 9,98 1,47 5,05 тамыр 7,22 2,92 4,77 Polygonaceae Juss. тұқымдасына жататын өсімдіктерінің құрамындағы анықталған сегіз макро- және микроэлементтер 2-кестеде көрсетілген. Олардың ішіндегі негізгілері Na (31000 мг/кг) және K (12000 мг/кг) болып табылады. Натрий ағзаға сұйықтықтың қалыпты тепе-теңдігін сақтауға көмектеседі. Натрий жүйке мен бұлшықеттің қалыпты жұмысында үлкен рөл атқарады. 66 Калий жүйке импульстарын өткізуге және мидың жақсы жұмысына, қаңқа бұлшықеттерінің жиырылуына ықпал етеді. Темір гемоглобиннің құрамдас бөлігіне кіреді. Оның адам ағзасына жетіспеушілігі анемияны тудырады. Мыстың биохимиялық функциялары өте алуан түрлі. Жоғары концетрацияда мыс ағзаға улы әсер етуі мүмкін. Өсімдіктердегі мыстың қолайлы мөлшері өсімдіктердің өсуі үшін де, адам мен жануарлардың қоректенуі үшін де маңызды. В.Б. Ильин мен Л.А. Юданова әдебиеттерінде өсімдіктеріндегі мыстың қалыпты мөлшері ауа-құрғақ массасында – 3-40 мг/кг, ал ең жоғарысы – 150 мг/кг болуы туралы ақпарат береді [5]. Мырыштың өсімдіктердегі негізгі функциясы көмірсулардың, ақуыздардың және фосфаттардың алмасуымен, сонымен қатар ДНҚ мен рибосомалардың түзілуімен байланысты. Мырыш әдетте өсімдіктерде құрғақ массасында – 15-150 мг/кг, ал максимальды мөлшері 300 мг/кг болады [6]. Марганец – өмірлік маңызды элемент. Марганецтің организмдегі жан-жақты және жоғары жоғары биологиялық рөлі оның өсімдіктер мен жануарлардың көптеген металлоферменттерінің құрамына кіруімен түсіндіріледі. Өсімдіктердің түрлері мен тіршілік ету ортасына байланысты марганецті біліктерден бастап, мыңдаған мг/кг құрғақ массаға дейін жинайды. Өсімдіктердегі бұл элементтердің концентрациясы 20-дан 70 мг/кг-ға дейін болса, жануарлар организмдері қалыпты жұмыс істейді. 2-кесте. Atraphasis frutescens, Calligonym aphyllum өсімдік бөліктерінің минералдық құрамы, мг/кг Элементтер Atraphasis frutescens Calligonym aphyllum жапырақ тамыр жапырақ тамыр Макроэлементтер Na 200 27 170 13 31000 3200 1300 74 Ca 1500 260 1400 130 680 61 920 44 K 5900 1000 1200 120 12000 1300 940 48 Mg 2100 370 670 37 1400 170 860 23 Микроэлементтер Fe 260 43 740 65 480 43 840 45 Cu 9,1 0,2 7,7 0,1 18,0 0,3 16,0 0,1 Zn 36 2 89 1 18 1 19 1 Mn 160 2 750 6 83 1 59 1 Өсімдік негізіндегі биологиялық белсенді қоспалар үшін шекті рұқсат етілген концентрациялар және ересек адам үшін оптимальды физиологиялық қажеттілігі 3-кестеде келтірілген [7]. 3-кесте. Адамның физиологиялық қажеттіліктері және макро-, микроэлементтердің шекті рұқсат етілген концентрациясы Элементтер ШРК мг/кг Ересек адам үшін оптимальды физиологиялық қажеттілік тәулігіне, мг Уыттылық шегі, мг/тәул. Сіңуі, % Na - 1100-1300 15 - Ca - 800-1200 - 30 67 K - 2500 7 100 Mg - 400 30 30 Fe 5,0 15-20 200 10 Cu 5,0 2-2,5 200 50 Zn 10 10-12 600 50 Mn - 5-6 40 10 Ескерту: «-» – мәліметтер жоқ жүктеу/скачать 12,12 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|