Байланысты: ПО 042-33 27 01-2014 Баспа №1. 03. 09. 2014
«Развитие» жаңа бағдарламасы. Бұл бағдарлама әйгілі Ресей психологы, Психология ғылымдарының докторы , профессор Л.А. Венгерджің басшылығымен өңделген, Ресейде үлкен танымалдылықпен қолданылады.
Бағдарламаның негізінде екі теориялық мағына жатыр. Біріншісі – бұл А.В.Зопорежец теориясы мектепке дейінгі кезеңнің өзін бағалауын дамыту, яғни баланы дамытудың негізгі жолы – оны әрекеттің формаларымен және тәсілдерімен толтыру және байыту. Екіншісі – бұл Л.А.Венгердің баланың қабілетін дамыту тұжырымдамасы. Олар кішкене адамға шындықтты талдауға, әр түрлі ситуациялардың өзіндік шешімін табуға көмектеседі. Осы теориялық жағдайларға байланысты бұл бағдарламаның негізгі мақсаты – баланың ақыл ойы мен өнерге деген қабілетін дамытуға көмектеседі. Бағдарламаны жүзеге асыру үшін ттәрбиенің тұлғалық бағдарлы моделі негізінде балалармен үлкендердің жаңа өзара қарым-қатынасының құрылуын талап етеді. Жаңа формалар мен әдістердің қолданылуы ұсынылады.
«Развитие» бағдарламасы дамыта отырып оқытуға негізделген. Дамытудың міндеттері дифференциалды қойылады. Бағдарламаны өңдеуде, алдымен ттанымдық және шығармашылық міндеттерді шешу үшін қандай құралдарды балалардың меңгеруі керек және қай кезде бұл құралдар тиімді меңгерілетінін ескеру қажет.
Бағдарламаның негізгі бағыттары балалар бақшасында педагогикалық процесті құруға көмектеседі, сонымен қатар педагогикалық технологияларды өңдеу үшін негіз бола алады.
Ресейде тағы бір 5-7 жастағы балалардды дамыту , білім беру және тәрбиелеудің жаңа бағдарламасы «Радуга» кеңінен таралды.Бұл бағдарлама Т.Н.Доронованың басшылығымен өңделген. «Радуганың» жалпы мақсатының бағыттары:
әрекеттің тұтас бағыттылығын дамыту;
сананы дамыту;
баланың тұлғасын дамыту.
Бағдарлама балаларды мектепке оқуға жастайынан дайындауға арналған. Бұндай дайындық ересек топтарда емес, одан жас кезден басалады. Кіші жастан бастап жазу жазуға қолдарын дайындайды, балалар бақылауға, есте сақтауға, қорытынды жасауға үйренеді. Осындай жоспарланған жұмыстың нәтижесінде балаларда интеллектуалды және эмоционалды еріктің дамуы жүреді, танымдық ортасы дамидды, әлеуметтік көзқарасы қалыптасады.
Балалардың өмірін ұйымдастыру формасы мен міндеті бойынша бұл бағдарламаның дәстүрлі оқытудан айырмашылығы жоқ. Бірақ бағдарлама авторлары оны басқа бағдарламалармен байланыстыруды ұсынбайды.
Келесі, Е.Е.Шулешконың мектепке дейінгі ересек жастағы балаларды жазуға және оқуға үйретубағдарламасы. Бұл бағдарламаны бала бақша тәрбиешілері 80-ші жылдардың басынан меңгеруде. Алғашында Е.Е.Шулешко бастауышта оқытудың жаңа тәсілін өңдейді, бірақ 1980 жылы А.В.Запорожец ұсынысымен оқытудың жаңа стилін мектепке дейінгі тәрбие әдістемесіне жақын етеді.
Бұл әдістеменің негізгі мақсаты – балалардың достық байланысын, олардың бірігіп әрекет жасауға бейімділгін дамытту, сауаттылыққа оқыту.
Е.Е.Шулешко әдістемесінің негігі бағыты – жазу мен оқуға оқытту болғандықтан ол ттөмендегі міндеттерді шешеді:
балаларды алфавитпен, баспа және жазу әріптерімен, жазу элементтерімен таныстыру;
қолын жазуға үйрету;
баланың сөзін, сөйлеуін дамытады;
дүниетанымын кеңейтеді.
Әр түрлі ойын әдістері сауаттылыққа оқытудың тиімді жолы болып қана қоймай, сонымен қатар психикалық процестерін, есте сақтау, ойлауын дамытады.
Білім беруді дамытудың қазіргі кезеңінде педагог үшін балаға қиындықтар мен сәтсіздіктерге қарсы тұра алатын, өмірге бейімделуге қабілетті, жан-жақты ойлайтын, дамыған, еркін тұлға болуы үшін қажетті білімді, іскерлікті, дағдыны меңгеругк мүмкіндік беру болып табылады.
Өзекті міндеттерді шешу үшін, біздің мемлекетімізде көптеген мектепке дейінгі мекемелердің практикасына енгізілген «теория решения изобретательских задач-ТРИЗ» әдістемесіне көңіл бөлу қажет.
ТРИЗ-дің негізін салған Г.С.Алттшуллер.
Балабақшаға ТРИЗ алғаш 1987 жылы енгізілген және шығармашыл тұлғаны қалыптастыру міндетін шешеді. Балабақшада ТРИЗ-ді қолданудың мәнін төмендегідей көрсетуге болады:қоршаған ортаның барлық компоненттерінің байланысына сүейене отырып, нақты нәтижеге ұмтылу. ТРИЗ-баланың ынталы болуына, өзінің даралығын көрсетуге, өз күшіне және мүмкіндігіне сенімді болуға көмектеседі, мынадай өнегелі қасиеттерін, яғни (басқалардың жетістігіне қуану, іскерлігі, көмектесуі, көмектесу, қиын кезеңнен шығуға ынталану) дамытады.
ТРИЗ-математика, сауаттылыққа оқыту, балаларды эстетикалық және экологиялық тәрбиелеу сияқты жеке бағыттарды да қолданылады.
ТРИЗ технологиясы мектепке дейінгі балаларда болатын психологиялық тосқауларды белгісіз, жаңа заттардың алдында қорқыныштарды жоқ қылуға көмектеседі.
ТРИЗ – бұл алгоритм, әдіс және тәсіл жүйесінің көмегімен жүзеге асатын, жұмыс технологиясы.Бұл технологиямен жұмыс жасау үшін тәрбиешіден білімін жаңартып, толықтырып отыруды, соңғы зерттеу курстарында болуын талап етеді.