Байланысты: ПО 042-33 27 01-2014 Баспа №1. 03. 09. 2014
Зайцев Н.А. әдістемесі 2-7 жастағы балаларды оқуға, жазуға және санауға қызығушылығын ояту жолымен оқуға және санауға оқытуға бағытталған.
Зайцев Н.А. әдістемесі білім беру жағдайына негізделген, бірақ- басты әсер ететін орта жанұя болып табылады. Әдістемелік құрал балалардың ата-анасына бағытталған. Әдістеме мектепке дейінгі балалардың оқуға және санауға оқытуға арналған, мұндағы нәтиже балалардың психофизиологиялық ерекшелігіне , оқытудың формасына байланысты болады. Зайцев Н.А. әдістемесін қолдануда негізгі ерекшелік ретінде төмендегілерді атауға болады:
оқытудың даралығы (топта 3-4 адам болу керек);
оқытуда әр түрлі ойын тәсілдерін қолдану;
сабақтың қайталанылуы және жүйелілігі.
Міндетті шешу үшін әрекеттің әр түрлі формалары қлолданылады: сабақ, ойын- сабақ, жұмбақ-ойын, дидактикалық ойындар. Әдістеме әр баланың жеке ерекшеліктерін яғни, қызығушылығы мен қабілетін, тілегін ескеруге бағытталған. Оқуға, жазуға және санауға жеке оқыту жұмысы өңделген дидактикалық материалдың көмегімен ұйымдастырылады.
Зайцев Н.А. технологиясы типтік бағдарламаның қосымшасы болып табылады.Оның әдістемесі бойынша оқуға үйретуде балалардың барлық жас шамасы – 2-3 жас.
П.Ивановтың балаларды табиғатпен шынықтыру жүйесі бойынша денсаулығын жақсартудың «Детка» әдістемесі.
Шынықтыру шарасы: жалаңаяқ жүру, ауа ваннасы, суық сумен жуыну, тамағын суық сумен ысқылау, бассейінде шомылу, таза ауадағы дене шынықтыру сабағы, тренажерды қолдану, жаттығулар жасау, ыстық сумен сүртіну.
Бұл әдістеменің негізгі мақсаты: балалардың ауруын төмендетеді, организмді қорғау функциясын жоғарлату, табиғаттың қолайсыз факторларына қарсы тұру.
Әр халықтың өз ұрпағын тәрбиелеу үшін, ұлттық ерекшелігі бар. Осыдан бүгінгі күннің міндеті – халықтық дәстүрмен қаруланып, оларды тәрбиелеу процесін кеңінен қолдану.
Мектепке дейінгі мекемелердің тәрбие жұмыстарының мазмұнын жаңарту мақсатымен Қазақстан Республикасы Білім беру министрлігі Ы.Алтынсарин атындағы бағдарламасы – оқыту мен тәрбиелеу жүйесі «Балбөбек». Бұл бағдарлама бойынша мектепке дейінгі мекемелерде жұмыс 1996 жылы енгізілген. Бағдарламаның ерекшелігі - өнерге тәрбиелеудің мазмұны болып табылады. Жан-жақты дамыған тұлғаның ұлттық психологиясын және өзіндік санасын тәрбиелеу.
Бағдарлама қазақ балабақшаларында қолданылуымен қатар орыс тіліндегі мектепке дейінгі мекемелерінде де қолданыс табуда. Балбөбек бағдарламасы тұтас тәрбие жүйесінің бірлігін қамтамасыз етеді. Балаларда қажетті іскерлік пен дағдыны қалыптастыруда. «Балбөбек» оқу-тәрбие процесін құрудың базалық компаненті ретінде қосымша басқада бағдарламаларды қолданылуды ұсынады.
Жоғарыда аталған Ресейлік және Отандық жаңа бағдарламалар мен қатар қазір мектепке дейінгі білім берудің практикасына шетелдік технологиялар енгізілуде. 1995 жылдан бастап, Республикада апробация және адаптация жұмыстары бойынша Соростың «Шаг за шагом» мактепке дейінгі жобасы енгізілуде. Бұл жоба АҚШ-тың Джорджтау университетінің баланы дамыту орталығында арнайы Шығыс Европа мемлекеттері үшін өңделген.
Жобаның авторлары мынадай мақсат қояды - …….. мемлекеттерде баланы тәрбиелеудің жеке бағдарламасын құру. Бағдарлама мемлекеттік стандартпен сәйкес, балабақшада оқыту және тәрбиелеу бағдарламасына, мектепке дейінгі ұйымдардың базистік жоспарына қайшы келмейді.
Бағдаламаның басты міндеті – баланы өзгермелі орта өміріне дайындау, өз бетімен оқу іскерлігі мен шыдамдылығын қалыптастыру. Бұл үшін қабілеттің негізін қолдайтын жұмыстар көрсетілген, өзгерістерді қабылдау және олапрды жеңу, тыңдауын жүзеге асыра білуі, мәселені қоя және шаша білу, шығармашыл болу.
Соростың бағдарламысының негізінде сенім жатыр, балалар оқу процесіне нақ қызыққан жағдайда ғана жақсы дамиды. Тәрбиешінің құрған заттық ортасы, баланы зерттеушілікке, шығармашылыққа итермелейді. Ол үшін тәрбиеші бала дамуының заңдлықтарын терең білуі қажет, оқу процесін қажетті мүмкіндіктермен қамтамасыз ете білуі керек.
Бұл бағдарламаның негізгі кезеңі, оны жүзеге асыруға баланың жанұясының қатысуы болып табылады. Бағдарламаға ата-аналардың көмектесуінің негізгі формаларын ажыратуға болады:
топ қызметіне қатысуы (топ бөлмесін безендіруі);
тәрбие шараларын өткізу;
баланың бос уақытын ұйымдастыру (мерекелерде, экскурсияларда);
оқу бағдарламасына үйде орындалатын жеке бөлімін талқылауға және қабылдауға қатысу.
Сонымен қатар, ата-аналар өз балаларының жетістіктерін білетін тәрбиеші мен ата-
аналар арасында хат алмасу жүреді («Ата-аналар үшін күнделік» тәрбиешіден және керісінше, күнделікті ақпараттық парақ, хат).
Алматы қаласының біліктілікті жоғарлату институтының айтуы бойынша, 2000жылы «Шаг за шагом» моделі бойынша 20-ға жуық мектепке дейінгі мекемелер жұмыс істейді. Сорос бағдарламасы көбінесе отандық бағдарламаларға антипод болып табылады, ол өзгерісті түзеу үшін балалардың ата-аналардың белсенділігінен туады.
Жоғарыда ұсынылған бағдарламалар – мектепке дейінгі тұлғаның жан-жақты дамуы үшін қажеттігін көрсетеді. Бірақ негізгі сұрақ мынада, осы енгізілген педагогикалық технологиялар оқу-тәрбие процесіне тиімді ме?. Мектепке дейінгі педагогикалық ұжымардың басты міндеті, баланың алған білімінің қажеттігіне және әрі қарай сәтті оқуына кепілдеме беретіндей тиімді, оптималды технологияны таңдап алуы қажет.
4. Дамыта оқыту теориясына алғаш түсінік берген туралы И.Г. Пестолоцци, А. Дистервег, К.Д. Ушинскийдің және кейінғылыми негіздеген Л.С. Выготскийдің еңбектерінде көруге болады. Кейін осы оқыту технологиясын Д.Б. Эльконин, В.В. Давыдов, Л.В.Занковтардың т.б. эксперименталды еңбектерінде жарық көрді.
1996 жылы Ресейдің білім беру министрлігінде Д.Б. Эльконин, В.В. Давыдов, Л.В.Занковтардың білім беру жүйесін толық мойындай бастады. Ал басқа дамыта оқыту технологиялары авторлық альтернативті деңгейде қолданылады.
Қолдану деңгейі бойынша –жалпыпедагогикалық.
Негізгі даму факторы бойынша: әлеуметтік психогендік.
Меңгеру тұжырымдамасы бойынша: ассоциотивтік-рефлекторлық +дамытушы.
Мазмұны бойынша: оқу-тәрбиелік, жалпы білімдік, гуманистік.
Ұйымдастыру формасы бойынша: сынып-сабақтық, топпен, жекеленген.
Балаға жақындау бойынша: тұлғалық бағдарланған.
Басым әдісі бойынша: дамыту.
Жаңашаландыру әдісі бойынша: альтернативті.
Оқушылар категориялары бойынша: жаппай.