Қазақ Әдебие­ТІ

20
Әдебиет­теориясы
Хронотоп
–
­
мекеншақ­
(Б.Майтанов)
–
­
уақыт­пен­кеңістік­белгілерінің­
нақтылы­ бір­ бүтіннің­ табиғатына­ лайық­ бірлікте­ көрінуі.­ Мұнда­ уақыт­
қоюланып­тығыздалады,­сығылысады.­Сөйтіп­көркемдігімен­көзге­түсетіндей­
дәрежеге­ жетеді,­ ал­ кеңістік­ болса,­ шоғырланады,­ тарихтың,­ сюжеттің,­
уақыттың­қозғалысына­бағындырылады.­Уақыт­таңбасы­кеңістікте­белгіленіп­
көрінеді.­ Ал­ кеңістік­ уақыт­ арқылы­ танылып,­ өлшенеді.­ Көркем­ хронотоп­
қатпарлардың­осылай­қиысып,­белгілердің­осылай­қосылып,­тұтастануымен­
сипатталады­
(М.Бахтин)
.­ О.Бөкей­ шығармаларында­ уақыт­ пен­ кеңістік­
композициясы­ үлкен­ орын­ алады.­ Қаламгер­ оқиғалардың­ мезгілін­ нақты­
сипаттайды.­ Оның­ шығармаларындағы­ кеңістік­ пен­ уақыт­ ондағы­ оқиға,­
іс­әрекеттерге­қатысты­өзгеріп­отырады
.
Ро­ман­дағы­тоталитарлық­дәуірдің­сипатын­анықтап,­қазіргі­заман­көрі­
ні­сімен­ салыстырып­ бағала.­ Орыс­ жазушысы­ М.Тарковскийдің­ «Енисей,­
отпусти!»­ деген­ шығармасын­ оқып,­ романмен­ салыстырып,­ пікір­ жаз.­ Екі­
шығармадан­хронотопқа­мысалдар­келтір.
Мі­не,­қы­зық!
Оралхан­ Бөкей­ жастайынан­ үйлеріне­ келген­ қонақтардың­ әңгімесіне­ ылғи­
құлақ­түріп,­көкірегіне­түйе­берген­екен.­«Ел­іші­–­өнер­кеніші»­екенін­ылғи­жадында­
ұстаған­қаламгер­кейін­өзі­атақты­жазушы­атанып,­кітаптары­бірінен­соң­бірі­шығып­
жатқан­кезде­де­осы­әдетінен­жаңылмапты.­Тіпті­қарындасы­Ғалиядан­үйге­келген­
қариялардың­аузынан­шыққан­мақал­мәтелдерді­жазып­отыруды­өтінген­екен.
Кі­тап­–­асыл­қа­зы­на­
Шы­ғар­ма­ла­ры.­Ро­ман,­по­вес­тер.­/­Орал­хан­Бө­кей.­–­Ал­ма­ты:­Ел­ше­жі­ре,­2013.
Қолданып­көр
1.­ Қо­сым­ша­де­рек­көз­дер­ден­омар­та­ша­ру­ашы­лы­ғы­ту­ра­лы­оқып,­жа­ңа­тех­но­
ло­гия­ны­ қол­да­нып,­ жаңа­ өнім­­ алу­ ту­ра­лы­ ғы­лы­ми­фан­тас­ти­ка­лық­ әң­гі­ме­
жаз.­
2.­ «Тал­қы­лау­бұ­ры­шы»­әді­сі­мен­СD­дис­кі­нің­№­3­қо­сым­ша­сын­да­бе­ріл­ген­су­­
рет­­­­­тер­ді­био­ло­гия­лық­ғы­лым­тұр­ғы­сынан­тү­сін­ді­ріп­бер.
3.­ Сы­нып­тас­та­рың­ның­ара­сын­да­«Орал­хан­оқу­ла­рын»­ұй­ым­дас­ты­рың­дар.

жүктеу/скачать 2,89 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: