Қазақ әдебиетінен практикалық сабақтар. 6-7 сынып Солтүстік Қазақстан облысы Петропавл қаласы кмм «№9 орта мектеп»



бет1/2
Дата25.12.2016
өлшемі0,56 Mb.
#4713
  1   2
Қазақ әдебиетінен практикалық сабақтар.

6-7 сынып
Солтүстік Қазақстан облысы Петропавл қаласы КММ

«№9 орта мектеп» қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі:

Жетпісова Райхан Жәнібекқызы

Петропавл қаласы

2016
Құрастырушы авторы:


Жетписова Райхан Жәнібекқызы

Бірінші санатты, қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімі.

2013 ж – 9-11 сыныптарға арналған әдістемелік құрал.

2015 ж – «Рахмет саған, анашым!» атты шығарма сайысы - І орын.

2016 ж – «Білім бұлағы» облыстық журналы. (мақала)

2015 ж –«Ең үздік қазақ тілі кабинеті» атты қалалық сайысы ІІІ орын

2015 ж - қалалық пәндік олимпиада - ІІ орын

2015 ж – Ғылыми жоба қорғау қалалық сайысы - Алғыс хат.



Пікір жазған: Баязитова Р.А., қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімі, жоғары санатты

КММ «№ 9 орта мектеп»






Бұл жинаққа 6-7-сыныптарының әдебиет пәні бойынша қосымша тіл дамыту материалдары, білімдерін нақтылайтын тестік тапсырыстар енгізілген.Оқу құралының тілі оқушылардың жас ерекшеліктеріне сай ескерілген, қойылатын сауалдар ,әдебиет пәніне деген қызығушылығын арттырады. Оқушылардың әдебиеттен жаңа тақырыптарды тереңірек білулеріне әсерін тигізеді.

КММ «№9 орта мектеп» әдістемелік бірлестік кеңесінің шешімімен баспаға ұсынылды.

Хаттама № «4» 25 наурыз 2016 жыл.
Алғы сөз

«Әдебиет- халықтың рухани байлығы». Әдебиет араб тілінен аударғанда, асыл сөз деген мағынаны білдіреді. Өйткені көркем шығармада суреттелген оқиғалар, айтылған терең ойлар, адамдардың қарым-қатынастары мен көзқарастары бізге бейнелі де әсем сөз арқылы жетіп жатады.Жазушы өз шығармасында кейіпкерлердің жан-күйін, сезімін, қайғы-мұңын тебірене жазып, біздерді бірге толқытып, қайғыртып-қуантып, сезімімізге әсер етеді. Көркем әдебиеттің құдіреттігі осында.Адам баласына қуаныш сыйлайтын, сезімді тәрбиелеп, байытып,азаматтық тұлға қалыптастыратын, жарасымды әдеби тілде сөйлеуге үйрететін әдебиеттің жеке адам өмірінде, қоғамдық болмысында алатын орны ерекше.

Сондықтан «Қазақ әдебиеті пәні» халқымыздың әдеби мұраларымен қазақ тілінде таныстыру арқылы қазақ халқының әдебиеті туралы түсінік қалыптастыру, көркем шығармалар мазмұнын түсіндіруге ықпал ету, көркем әдебиетке деген сүйіспеншілікті оятып, мемлекеттік тіл –қазақ тілінде сөйлеуге, жазуды меңгеруге, сөздік қорларын молайтуға, әдеби тіл нормаларын игеруге жағдай жасайды.

6-7 сынып әдебиетінде ауыз әдебиетінің үлгілерімен, сондай –ақ ақын-жазушылардың шығармаларымен танысады. Сол игерген материалдарын бекіте түсуге көмек ретінде қосымша дидактикалық материал ұсынылып отыр. Оқушылардың білімі мен адамгершілік қасиеттерінің жаңа биік дәрежесіне шығуға көмектеседі . Мұғалімнің әдістемелік жұмысына, көрнекілігіне де пайдасы мол. Оқушылар әдебиеттің әр түрін біліп, кең көлемді тұтас ұғым алады. Дұрыс оқып, сауатты жазуға да үйренбек. Қуатты ой, өрнекті тілдерден құралған әдеби шығармалар оқушылардың жек тұлға ретінде қалыптасуына өз үлесін қосады.



Оқушы дәптері
«Тіл-көркем әдебиеттің бірінші құалы»

1



Жазғы каникулда оқыған кітаптарың бойынша мына кестені толтыр.




Кітаптың авторы

Сүйікті кейіпкерің

Оқыған кезде не сезіндің?

Жасаған қорытындың


























































































2

1.Оқыған кітабыңдағы оқиғаны күнделікті өмірмен салыстыр.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

2.Әдебиеттен алған әсеріңді сурет, музыкамен салыстыр.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

3.Оқыған шығармаңда қандай жаңа сөздер кездестірдің?

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------



Эссе

«Өнер алды –қызыл тіл»

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Тақырып: Батырлар жыры

1



Мына сұрақтарға жауап жаз.
1.Ауыз әдебиеті дегеніміз не?--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------

2.Оның қандай түрлерін білесің?----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

3.Батырлар жырының ауыз әдебиетінде алатын орны қандай?---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

4.Қандай батырлар жырын білесің?------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
5..Батырлар жырының өзіне тән ерекшелігі неде?-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

6.Батырлар жырының қандай кейіпкерлерін білесің?-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

7.Үлкен көлемді жырды ата.-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------

8.Жыршы деп кімді айтамыз.?------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------

Эссе

«Батырлар ел үшін туады»



----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Тақырып: Қобыланды батыр

1



«Қобыланды батыр» жырына жоспар құр.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

2

Мына сұрақтарға жауап жаз.

1.Қобыланды дүниеге қалай келді?---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

2.Қыз Құртқаға қалай үйленді?--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

3. Қобыланды Қызыл ерді қалай жеңді?--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

4.Тайбуырыл тұлпарды кім асырайды?---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.Қараман батыр Қобыландының намысына тиер қандай сөз айтты?

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

6. Тайбуырыл тұлпардың қырық үш күндік кемдігі неден көрінді?

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

7.Қобыланды батыр Қазанды жеңіп, Көбіктінің арбауына қалай түсті және босауына кім көмектесті?---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

8.Ел-жұртын Алшағырдан Қобыланды қалай босатты?--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

3



Қобыланды мен Қараманға салыстырмалы мінездеме беріп, сызбаны толтыр.


Батырлардың аты

Портреттері

Мінездеме

Қобыланды батыр





Қараман батыр









4

Құртқа мен Қарлығаға мінездеме бер.

Әйелдер образы

Портреттері

Мінездеме

Құртқа









Қарлыға









5

Тайбуырылдың шабысын жырдан теріп жаз.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

6

Эссе


«Ел үмітін ер ақтар, ер атағын ел сақтар»

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

7



Тестік тапсырыс.

1. Аналық пен Тоқтарбай қай батырдың ата-анасы?

А.Ер Тарғын

В.Алпамыс

С.Қобыланды

Д.Қамбар

Е.Едіге

2. Тайбурылдың қырық үш күндік кемдігі қай жерде байқалды?



А.Қараманды қуғанда.

В.Қырлы қала, Сырлы қалаға жетерде.

С.Қамалдан секіргенде.

Д.Құртқаны алып қайтқанда.

Е.Естеміспен еріп, аңға шыққанда.

3. Қобыланды батырға лайық тұлпар қалай келеді?

А.Ақжүніс әкесінен алады.

В.Қобыланды жылқыдан құрықсыз ұстады.

С.Нағашысы сыйлады.

Д.Құртқаның көрегендігімен қалап алды.

Е.Әкесі Тоқтарбай еншіге берді.

4. «Өшті болған әкеңнен өшімді алмай мен қашпан»кімге айтылған сөз?

А.Алшағырға В.Қазанға С.Қарлығаға Д.Гүлбаршынға Е.Домбауылға

5. Батырлар жырының ең көнесін көрсетіңіз.

А. «Қобыланды батыр»

В. «Ер Тарғын»

С. «Алпамыс батыр»

Д. «Қамбар батыр»

Е. «Ер Қосай»
Тақырып: Алпамыс батыр

1



«Алпамыс батыр» жырындағы кейіпкерлерді ата-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

2



Мына сұрақтарға жауап жаз.

Алпамыс дүниеге қалай келеді?---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Құлдан туған Ұлтан қандай болып өседі?----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Ұлтанның портретін жырдан жазып бер.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Алпамыс өзінің Гүлбаршын атты қалыңдығы барын кімнен біледі ?

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5. Алпамыстың елін кім шауып кетеді?------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

6. Тайшық хан қандай түс көрді?------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Алпамыстың зынданнан шығуына кімдер көмектесті?-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

7.Ұлтан құл Алпамыс жоқта елді қалай зарлатты?--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

8.Алпамыс еліне кім бейнесінде келді және Ұлтан құлдың жазасын қалай берді?----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

9.Алпамыстың баласы, ата-анасы, жары Гүлбаршын қандай қиындық көрді?----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

3



Алпамыс бойындағы қасиеттерді өз сөзіңмен жаз.

Кейіпкер

Адамгершілігі

Ерлігі

Аңғалдығы

Алпамыс батыр











4

Алпамыс батыр мен Ұлтанға салыстырмалы мінездеме бер.

Алпамыс батыр------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Ұлтан------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5



Әдебиет теориясынан

Әсірелеу ( гипербола) дегеніміз не?----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Шендестіру (антитеза) дегеніміз не?---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

6

Эссе

«Туады ерлер ел үшін»



---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Тақырып : VІІ-VІІІ ғасыр әдебиеті

1



Сұрақтарға жауап бер.

1.Түркі тілдеріне қандай халықтар кіреді?---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

2.Біздің дәуірге жеткен ертедегі қандай құлпы тастарды білесің?

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

3.Күлтегін құлпытасындағы жыр-дастанында кім туралы айтылған?

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

4. Күлтегін батырға жоқтауды кім шығарды?----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.Тарихи шығарманы бүгінгі нұсқада кім жырлаған?------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------



Тақырып: Күлтегін

1



Сөздік жұмысын жүргізу

Қадырхан, Кері-Кену------------------------------------------------------------

Әкем қаһанды---------------------------------------------------------------------

Шешем қатынды-----------------------------------------------------------------

Екі шад-----------------------------------------------------------------------------

Құқайлар---------------------------------------------------------------------------

2

Сұрақтарға жауап бер.

1.Күлтегін батырдың ағасының аты кім?--------------------------------------------

2. Ағасы елін-жұртын қалай қорғап, өсірген?----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

3. Елінен жауды қуып, елін-жұртын байлыққа қалай кенелткен?------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

4.Күлтегіннің ерлігін неден көреміз?---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.Күлтегінің айқастарынан өзіңе ұнаған үзіндіні жазып ал.---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

6. Шығармада еркіндік, бостандық, тәуелсіздік идеясы қалай көрінеді?-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

7.Күлтегін мен оның ағасы ел басына келгенге дейін жұрт қандай күйде болды?----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

8. Күлтегін елді көтеріп, жаудан қорғауда қандай ерліктер жасады?------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

3



Батырлар бейнесін салыстыр.

Кейіпкерлер

Ерлігі

Тұлпары

Жары

Алпамыс









Қобыланды








Ер Тарғын








Күлтегін







Эссе


«Батырлар бейнесі-алып тұлға»

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Тақырып: ХІХ ғасыр әдебиеті

Дулат Бабатайұлы (1802-1874)

1



Сұрақтарға жауап жаз.

1.Дулат Бабатайұлының туған жері---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

2.Д.Бабатайұлының ұстаздары кімдер?------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

3. «О,Ақтан жас, Ақтан жас..» өлеңі кімдерге арналған деп ойлайсың?---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

4.Жастарға қандай арман-тілек айтқан?-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.Үлкендердің қандай ақ батасын білесің?---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

6.Ата-анаңның саған қояр тілегі не деп ойлайсың?---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

7. Риторикалық сұрау дегеніміз не?-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

8. Өлеңнен риторикалық сұрауды көшіріп жаз.------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Үй тапсырмасы


Эссе

«Мен болашақтан не күтемін?»



---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Тақырып: Сүйінбай Аронұлы (1815-1898)

1



Сұрақтарға жауап жаз.

1.С.Аронұлының туған жері және балалық шағы қандай болған?

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

2.Сүйінбай Аронұлының басқа ақындардан ерекшелігі неде?

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

3.М.Әуезов Сүйінбай Аронұлына қандай баға берген?-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

4.С.Аронұлы өлеңдерінің негізгі тақырыбы қандай болған?--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.Жақсы адамға тән қасиеттер---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

6.Жаман адамға тән қасиеттер------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

7.Теңеу дегеніміз не?-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

8. Жырдан теңеулерді жаз.-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

9.Қандай мақалдар кездеседі және тағы қандай мақалдарды қосар едің?-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------



-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Тақырып: Абай Құнанбаев (1845-1904)

Асыл сөзді іздесең,

Абайды оқы, ерінбе.

Адамдықты көздесең,

Жат тоқып ал көңілге. ( С.Торайғыров)

Осы өлеңнің мағынасын аш.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

1

1.Дана ақын Абай жалпы адамзат баласынан үш байлық алды және оны іске жарата білді, олар:--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

2.Абай Құнанбаевты неге ұлы классик ақын дейміз?-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

3.Қандай өлеңдерін білеміз?----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

4.Қандай әндерін білеміз?----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------


Тақырып: «Шоқпардай кекілі бар қамыс құлақ»

2

1.Өлеңді мәнерлеп оқу.

2.Ақын суреттеуі бойынша атқа қандай сын берген?------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 3.Аттың жүріс-тұрысы, түрі туралы не айтасың?--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

4.Аттың әр мүшесіне арналған сипаттарды жаз.-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.Аттың қандай аяңы, желісі болады?------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

6. «Шапса жүйрік, мінсе берік, жуан, жуас»- дегенді қалай түсіндірер едің?-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

7. Теңеу және эпитетті жаз.------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

8. Өз атыңды суретте.----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

9.Жылқы малы туралы мақал-мәтелдерді жаз.----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------



10.Сурет бойынша әңгіме жаз.


Каталог: 2016
2016 -> Дәріс №1 Тақырыбы: Саясаттану ғылым және оқу пәні ретінде
2016 -> ОҚУ Әдістемелік кешен пәН «Қазақ Әдебиетін жаңа технология бойынша оқыту әдістемесі» мамандық
2016 -> Жырымен елін қуантқан Т.Әбдірахманова – 95ж
2016 -> Қазақстанның ірі мемлекет қайраткері, ұлт жанашыры, ел қамқоры, халқымыздың біртуар перзенті
2016 -> Сабақтың тақырыбы Үш бақытым. Мұқағали Мақатаев Туған тілім. Дихан Әбілов Жалпы мақсаты
2016 -> «Алаштану негіздері» таңдау курсы Түсінік хат «Алаштану негіздері»
2016 -> Сабақтың атауы Н.Әлімқұлов Қоңырау Мақсаты
2016 -> Силлабус Пән: Педагогика тарихы Курс: 4 Мамандық: 5В010200 «Бастауышта оқытудың педагогикасы мен әдістемесі» Кредит саны: 2 Экзамен: 7 семестр Семей-2015 «Педагогика тарихы»
2016 -> Қазақстан республикасының білім және ғылым министрлігі


Достарыңызбен бөлісу:
  1   2




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет