Білімділігі: Қазақ халқының саяси және мемлекет қайраткері Абылай хан жайлы жүйелі білім беру.
Дамытушылығы: Абылай ханның Қазақ хандығының тәуелсіздігі мен аумақтық тұтастығын сақтай білгендігін нақтылай отырып,оқушылардың тіл байлығын,тарихи танымын,ізденімпаздық қабілеттерін шыңдау.
Тәрбиелігі: Оқушылардың тарихи тұлғаларға деген құрмет сезімін қалыптастыру,отансүйгіштікке,елжандылыққа тәрбиелеу.
Сабақтың әдіс –тәсілдері: Баяндау,топтастыру әдісі,сұрақ-жауап,ойындар ойнату.
Сабақтың жоспары:
1.Абылай-қазақ халқының аса көрнекті саяси және мемлекет қайраткері
2.Абылайдың ішкі саятсаы
3.Абылайдың Ресеймен қарым-қатынасы\
4.Жоңғар хандығының әлсіреуі
5.Абылайдың қазақ жерін біріктіру жолындағы күресі
6.Қазақ-қырғыз қатынастары
7.Абылайдың қазақ тарихында алатын орны.
Сабақтың барысы:
I.Ұйымдастыру кезеңі.
II.Үй тапсырмасын сұрау.Қазақ-қалмақ қатынастары
Жылдарды сөйлетейік
Жылдарды сөйлетейік
Жылдар
Болған оқиғалар
1628
Торғауыттар қазақ даласы арқылы Батысқа қарай жөңкіле көшті
1696
I Петр Аюкеге Ресейдің шығыстағы шептерін қорғауды ресми түрде міндеттеді
1723
Әбілқайыр 20 мың қолмен Еділ қалмақтарына жорық жасады
1726
Әбілхайыр 10 мың қол әскерімен Еділ қалмақтарына жаңадан жорық жасады
1770
Қалмақтар атамекеніне қайтадан қоныс аударуы туралы Қытай өкімет билігімен келісуі
1771
Қазақтардың «Шаңды жорыққа» қатысуы
Тұлғаны таниық
Тұлғаны таниық
Кім болды,не істеді?
Тұлғалар
Кіші жүздің Ресейдің қол астына өтуі қай ханның тұсында жүзеге асты?
Әбілқайыр хан
Кіші жүз қазақтарының Ресейдің қол астына өтуіне шешуші ықпал еткен Ресей дипломаты
А.И. Тевкелев
1748 жылы Кіші жүздің ханы кім болды?
Нұралы хан
1740 жылығы башқұрттардың көтерілісін бастаған кім?
Қарасақал
Орынбор өлкесінің губернаторы
И.И. Неплюев
Тұлғаға сипаттама.
Тұлғаға сипаттама.
Сөзге шебер әрі тапқыр
Абылай
Дене күші зор
Сөзіне берік,алғыр ойлы
Барынша адал әрі әділ
Керемет шешен
Шығыстың жеті тілін білген
Батыл,ер-
жүрек,әбжіл
Домбыраны жақсы тарта білген
Абылайдың бүкіл ішкі саяси қызметінің бағыты: бір орталықтан басқарылатын әрі ешкімге тәуелсіз мемлекет құру.
Абылайдың бүкіл ішкі саяси қызметінің бағыты: бір орталықтан басқарылатын әрі ешкімге тәуелсіз мемлекет құру.
Біріншіден,оның орталықтан басқарылатын мемлекет құруының сәті түсті.
Екіншіден,ол сот билігін күшейте түсті.Неғұрлым күшті,ықпалды саяси тұлға Абылайдың кеңесшісі Бұқар жырау болды.
Үшіншіден,қазақ рулары мен тайпалары арасындағы қақтығыстар мен барымта алуды тоқтатты.
Абылайдың негізгі сыртқы қызметінің бағыты:
Абылайдың негізгі сыртқы қызметінің бағыты:
Қазақстан аумағының ешкім қол сұға алмайтын тұтастығын қамтамасыз ету.
Біріншіден, Ресеймен өзара қарым-қатынасында тату-тәтті көршілік саясатын ұстануға тырысты.
Екіншіден, Ресей мемлекетімен дипломатиялық және сауда байланыстарын орнатты.
Үшіншіден,өз қол астындағы халықты Ресей әскери қызметкерлерінің орынсыз талаптары мен әрекеттерінен батыл қорғай білді.
Төртіншіден,іс жүзінде Ресейге мүлде тәуелсіз ішкі және сыртқы саясат жүргізді.
Бесіншіден,Қытай үкіметімен де дипломатиялық қатынас орнатты.
Алтыншыдан,қытайлықтармен келісөз жүргізу нәтижесінде Тарбағатай аймағындағы және Іле өзені бойындағы жайылымдарды қазақтардың пайдалануына рұқсат етуге мәжбүр етті.
Жетіншіден,Абылай өзінің негізгі күш-жігерін Жоңған шапқыншылығын әлсіретуге бағыттады.
Абылай қайтыс болғаннан кейін хан тағына оның үлкен ұлы Уәли отырды.Бірақ ол өзінің атақты әкесінің бастаған ісін жалғастырып алып кете алған жоқ.Шыңғыс тұқымының арасындағы алауыздық салдарынан шиеленісті айтыс-тартыс басталды.Сонымен 1795 жылғы қаңтарда 2 сұлтан,19 старшын және 120 мыңнан астам қазақ II Екатерина атына өтініш жолдап,өзлерін орыс императорына тікелей бағынатын етіп қол астына қайтадан алуды сұрады.1788 және 1798 жылдары Ертіс бойындағы қазақтардың оның оң жағалауындағы көшіп-қонған жеріне қайтадан баруына рұқсат етілді.Бір кездегі біртұтас Орта жүз енді екіге бөлінді.
Абылай хан қазақ халқының тарихында ерекше маңызды орын алады.
1.Оның күш-жігері ең алдымен күшті және тәуелсіз Қазақ мемлекетін құруға жұмсалды;
2.Бір орталыққа бағынған мемлекет құруға зор ықпал етті.
3.Жоңғар және Еділ қалмақтарын тас-талқан етіп,жеңіп шығуда аса маңызды рөл атқарды;
4.Қытай әскерінің,Алатау қырғыздарының қазақтарға шабуыл жасауын тоқтатты;
5.Қазақтардың Тарбағатайдағы және Іле өзені өңіріндегі байырғы дәстрлі мал жайылымдарын қайтарып алуына қол жеткізді.
IV. Жаңа сабақты бекіту сұрақтары:
IV. Жаңа сабақты бекіту сұрақтары:
1.Атақты қазақ билеушісінің ішкі саясаты туралы шағын әңгіме құрастырыңдар.
2.Абылай ханның қазақ халқының жоңғар басқыншыларына қарсы жүргізген азаттық күресінде атқарған рөлі қандай болды?
3.Картадан Абылайдың жорық жасаған елдері мен аймақтарын көрсетіңдер.
V.Сабақты қорытындылау
VI.Оқушыларды бағалау
VII. Үйге тапсырма: Абылай хан билігі тұсындағы қазақ хандығы.
