2. Құрал-сайман атауын жасайтын жұрнақтар
-ғы, -гі: бұрғы, шапқы, шалғы, сүргі
-ақ, -ық, -ік: орақ, қармақ, қайрақ, күрек
-у: көсеу, қашау
-ма,-ме: шалма
-кіш: кескіш
-нда: бұранда
-уыш, -уіш: керуіш, тырнауыш
-уік: тістеуік
-кыш, қаш: қысқыш, түтқыш
-уыр: шымшуыр
3. Табиғат, мезгілге байланысты атау жасайтын жұрнақтар
-й: қурай
-а: жыра
-шы, -ші: тамшы
-н: боран, толқын, ағын, құйын, жауын
-сын, -сін: күресін, борасын
-па: оппа, ықтырма
-қақ: қатқақ
-гі: тебінгі
-ыс: батыс, шығыс, жаратылыс, өріс
-мық: қыламық
-у: қылау.
-ашақ, -ешек: болашақ, келешек
4. Дене мүшелері атауын жасайтын жұрнақтар
-шақ, -шек: емшек, құйымшақ -ін: пішін
-пір: кеспір.
-ақ, -ек: тырнақ, білек, жүрек
5. Нақты зат атауын жасайтын жұрнақтар
-дақ: қидақ. Мысалы, Матаның ұсақ қидақтарынан көрпеше жасайды (Диалект).
-ым, -ім: киім, өнім, тізім, соғым, күзем
-н: қорған
-л: қамал
-уіш: желпуіш, түйреуіш, өлшеуіш
-у: тұсау, тіреу, құрсау, қадау
-ма, -ме: түйме, қаптырма, кездеме, керме, тартпа, қойма
-мақ, -мек: сырмақ, шақпақ, суыртпақ, піспек
-кек, -гек: ескек, кескек.
-қы, -кі: сыпыртқы, бөктергі, кергі, қондырғы
-к, -қ: төсек, ұлтарақ, таяқ, тамызық
-ынды, інді: жуынды, шайынды, үйінді
-ғыш, -гіш: отырғыш, қыздырғыш, өшіргіш, кескіш, ескерткіш, басқыш, желдеткіш, тыңайтқыш
6. Дерексіз заттық ұғым атауларын жасайтын жұрнақтар
-дық, -дік: кажығандық, түңілгендік, еріккендік, алжығандык, білместік, зорлық
-малық, -палық: ауырмалық, ауыртпалық
-мшы: алдамшы, жолдамшы
-ық, -ік: қызық, бұзық, пысық, білік, бұйрық
-ыш, -іш: қуаныш, күйініш, сүйініш, сағыныш, аяныш, алданыш
-ыс, -іс: қарғыс, алғыс, таныс, өзгеріс, ілініс
-мақ, -мек: қыспақ, салмақ, жұмбақ
-мыс: тұрмыс, болмыс, жазмыш
-ман: алдарман, өлермен.
-жал: болжал
-мал: жорамал
-асы, -есі: шығасы, кіресі, аласы, бересі, тиесі
-ын, -ін: мақтан, шығын, жасырын
Достарыңызбен бөлісу: |
