Қазақ тілі лексика, фонетика, морфология мен синтаксис



Pdf көрінісі
бет380/406
Дата24.06.2024
өлшемі3,22 Mb.
#203464
түріОқулық
1   ...   376   377   378   379   380   381   382   383   ...   406
Байланысты:
Абуханов-лексика

шыға келсе, 
төменде, ойда, сай 
жағалап Ақшулан зытып барады. (3. Ш.) 2) Асқар мен Ержан киініп далаға 
шыңса, 
үйдің сыртында көзілдірікті, қылышты біреу отыр екен. (С. М.) 
203-жаттығу. 
Мына берілген сөйлемдерден мезгіл бағыныңкылы сөйлемді теріп 
жазыңдар да, бағыныңқы сөйлем баяндауышының қандай тұлғалардан жасалып тұрғанын 
айтыңдар. 
1) Байтас пен Жұмабай тақай бергенде, Абай да қасына кеп қалып еді.
(М. Ә.) 
2) Енді бейбітшілік өмірге лайықталып болғанша, сұраған 
машиналарьңызды ала алмасаңыз қайтесіз? 
(Ғ. М.) 
3) Көпшілік Мәшіктің сөзін 
мақұлдап дуылдай бастағанда, төсек ағашқа сүйеулі тұрған бапты 
домбырасын Дәулеткерей алды. 
(С. М.) 
4) Жамал осылай ойдан өрмек токып 
жатқанда, басқалар да қарап жатқан жоқ. 
(Ғ. М.) 
5) Активтер тарап кеткеннен 
кейін, Сұлтанның кабинетінде Әділ мен Қамбар, Бисен қалды. 6) Сені мына 
шешең әлдилеп отырған кезде, ол қызмет істеп Жүрген азамат болатын.
(Қ. О.) 
7) Еремин тауға кеткеннен бері, күн зымырап өтіп жатыр.
(3. Ш.) 
§ 157 Қимыл-сын (амал) бағыныңқылы сабақтас сөйлем
 
Бағыныңқы сөйлем басыңқыдағы айтылған ойдың, қимыл, амалдың 
қалай орындалғанын білдіріп тұратын сабақтас сөйлемді қ и м ы л- 
с ы н б а ғ ы н ы ң қ ы л ы с а б а қ т а с қ ұ р м а л а с с ө й л е м
дейді. 
Қимыл-сын бағыныңқы сөйлем қ а й т і п ? н е е т і п ? қ а л а й ? деген 
сұрактардың біріне жауап беріп тұрады. 


Бағыныңқы сөйлемнің баяндауышы 
-ып, -іп, -п, -а, -е, -й 
жұрнақтарының 
бірі жалғанған көсемше, не болмаса 
-дай, -дей 
жұрнағы жалғанған есімше 
болып келсе, қимыл-сын бағыныңқылы сабактас сөйлем жасалады. Мысалы: 
1) 
Әр сыныптың есігі 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   376   377   378   379   380   381   382   383   ...   406




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет