болмай, бір мезгіл пристаньда қара жұмыс істейтін еді. (С. М.) 3)
Жиналыс бітіп, жұрт тарай бастады. 4. Бағыныңқы сөйлемнің баяндауышы ашық райлы етістік болып, оған
деп көмекші етістігі тіркесіп айтылу арқылы да себеп-салдар бағыныңқылы
сабақтас сөйлем жасалады. Мысалы:
1)
Ол екеуінің кеңесін таңдана тыңдаймын деп , аттарды жолдан шығарып жіберіппін. (С. М.) 2)
Биіктен келе жатқан допты секіріп қағам деп , біреуі жығылып тұрып жатыр екен. (Ғ. Сл.) 205-жаттығу . Мына сейлемдерді окып шығыңдар да, көшіріп жазыңдар. Себеп-салдар
бағыныңқылы сабақтастарды тауып, бағыныңқы сөйлемнің астын сызыңдар.
1)
Жалғыз-ақ өз топтарынан бөлегірек жайлайтын болған соң, жалғыз ауыл
кету тағы қолайсыз. 2) Қаратаймен қырбай болғандықтан, Құнанбай Көкшенің
жайлауына ортақ болғысы келгендей. 3) Жұман сондай келгендердің бірі
болғандықтан, бұл алуандас келді-кетті кісілерге Абай да көңіл бөліп, ілтипат
қылмайды.
(М. Ә.) 4) Жаңа келген адам болған соң, Есей өз білгенін айтып
берді.
(Әб. Нұр.) 5) Шетінен ақын жастар болғандықтан, бұлар соңғы күндері
өлең шығарудың әр алуан үлгілерін байқап көрісетін.
(М. Ә.) 6) Бүркітбай
сыбағасын жібермеймін деп, Асқардың жанына бататын сөздер іздеп еді.
(С. М.) 7) Құтылмасына көзі жеткен соң, Олжабек қалпағын қолына алды. 8)
Жегені желкесінен шығатын болған соң, өзі келіп тапты бізді (Ғ. М.) .
§ 159. Мақсат бағыныңқылы сабақтас сөйлем Бағыныңқы сөйлемі басыңқы сөйлемдегі айтылған ойдың мақсатын білдіріп тұратын сабақтас сөйлемді м а қ с а т б а ғ ы н ы ң қ ы л ы с а б
