«Казахская литература» для школ с русским/узбекским/уйгурским/ таджикским языком обучения

Оқу жүктемесінің көлемі:

5-сынып – аптасына 1 сағат, оқу жылында – 34 сағат; 6-сынып – аптасына 1 сағат, оқу жылында – 34 сағат; 7-сынып – аптасына 1 сағат, оқу жылында – 34 сағат; 8-сынып – аптасына 1 сағат, оқу жылында – 34 сағат; 9-сынып – аптасына 1 сағат, оқу жылында – 34 сағат;

оқыту орыс, ұйғыр, өзбек, тәжік тілдерінде жүргізілетін мектептерде: 5-сынып – аптасына 1 сағат, оқу жылында – 34 сағат;

6-сынып – аптасына 1 сағат, оқу жылында – 34 сағат; 7-сынып – аптасына 1 сағат, оқу жылында – 34 сағат; 8-сынып – аптасына 1 сағат, оқу жылында – 34 сағат; 9-сынып – аптасына 1 сағат, оқу жылында –34 сағат.

Білім алушылардың үлгеріміне ағымдық бақылау, аралық жәнеқорытынды аттестаттау өткізудің үлгілік ережелеріне сәйкес 5-8-сыныптағы білім алушылар оқу жылы аяқталғаннан кейін 31 мамырға дейін емтихан түрінде аралық аттестаттаудан өтеді. Жалпы білім беретін күндізгімектептердің 9-сыныптың білім алушылары таңдауы бойынша «Қазақәдебиеті» пәнінен қорытынды мемлекеттік емтихан түрінде (ауызша) қорытынды аттестаттаудан өтеді.

Шығарма – оқушылардың тілдік және әдебиеттік білімдері мен өзінің таным, түйсік, көзқарасының тәжірибелеріне сүйене отырып өз ойын жүйелі, әдеби тіл қалыбында бере білуге машықтандыратын жазбаша тәжірибелік жұмыстың бірі.

Шығарма құрылымы:

1. 
   кіріспе;
   
2. 
   негізгі бөлім;
   
3. 
   қорытынды.
   

• 
  тақырыпты оқушы өз ойы арқылы толық аша білуі;
  
• 
  жазып отырған тақырыптан алшақтамай, оның мазмұнын нақты ашуы;
  
• 
  шығарманы 5-сыныптан бастап жазады, бірақ 5,6-сыныптарда үйрету шығарма болып саналады, сондықтан 5,6-сыныптарда үлгі жоспар беріледі.
  

1-шісі: жұмысының мазмұны мен көркемдік сапасы, тіл байлығы үшін:

• 
  мазмұны мен идеясы,
  
• 
  ой-пікірдің жүйелілігі;
  
• 
  стилі;
  
• 
  грамматикалық сауаттылығы;
  
• 
  әдеби материалдарды пайдалануы.
  

• 
  оқушы жұмысының мәтін мазмұны мен негізгі ойға сәйкестігі, тақырыптың толық ашылуы;
  
• 
  баяндау жүйесі;
  
• 
  сөздік қорының деңгейі;
  
• 
  сөйлем құрылысы, мәтіннің стильдік біртектілігі, сөз шеберлігіне назар аударылады;
  
• 
  орфографиялық, пунктуациялық және грамматикалық қателіктері бойынша сауаттылығы бағаланады.
  

Оқушының білім дағдысын қалыптастыруда мазмұндаманың мынандай түрлерін жүргізуге болады:

• 
  дайын мәтін бойынша;
  
• 
  сурет бойынша;
  
• 
  аяқталмаған мәтін бойынша мазмұндама.
  

• 
  мәтін мазмұнын дәлме-дәл жеткізіп жазу;
  
• 
  мәтін мазмұнын өз бетінше меңгеріп, өз сөзімен құру;
  
• 
  өз ниетімен қосымша оқиға қосу;
  
• 
  мәтін формасын өзгерте мазмұндау, яғни, бірінші жақ, осы шақ формасында немесе керісінше мазмұндау;
  
• 
  қысқарта мазмұндау, яғни, берілген мәтіннің негізгі мәселелерін ғана мазмұндау;
  
• 
  мәтін мазмұнына байланысты дәйексөз және эпиграф келтіре отырып мазмұндау;
  
• 
  берілген мәтін мазмұнына сәйкес ой қорытындысын жасау.
  

1. 
   мазмұндылығы мен идеялығы;
   
2. 
   ой-пікірдің жүйелілігі;
   
3. 
   стилі;
   
4. 
   грамматикалық сауаттылығы;
   
5. 
   әдеби материалдарды пайдалануы.
   

Бірінші баға – мазмұны мен тіл шеберлігіне (көркем тілмен жеткізілуі) қойылса, екінші баға – сауаттылығына, яғни, орфографиялық, пунктуациялық және тілдік нормалардың сақталуына қойылады.

Дәптерлерді тексеру тәртібі. 5-9 - сыныпта жұмыс дәптерлері аптасына 1рет тексерілуі қажет (3-кесте).

3-кесте – Оқушы дәптерлерінің саны

«Қазақ әдебиеті» пәнінен дәптердегі жазба жұмыстарын келесі тәртіп бойынша орындау ұсынылады:

• 
  дәптерге ұқыпты, түсінікті жазу;
  
• 
  көк сиялы қаламмен жазу және қажет кезінде қара қарындаш пайдалану;
  

Дәптерлердегі барлық жұмыстар төмендегі талаптарды, ережелерді сақтай отырып жүргізілуі керек:

• 
  ай аты мен күн реті жазбаша жазылады;
  
• 
  күн реті мен жұмыс түрінен соң нүкте қойылмайды. Дәптердің басынан, жол тасталмай, барлық жазбалар бір деңгейде жазылады.
  

Қазанның тоғызы Сынып жұмысы

Сабақ тақырыбы жазылады. 19-жаттығу;

• 
  үй жұмысы сынып жұмысының жалғасы деп есептелінеді де, күн реті жазылмайды;
  
• 
  жаттығу (тапсырма) сөзі толық жазылады. Мысалы: 13-жаттығу (тапсырма);
  
• 
  сынып жұмысын немесе үй жұмысын орындағанда тапсырмалар арасында жол қалдырылмайды;
  

–сынып жұмысы мен үй жұмысының арасында 2 жол қалдырылады.

«Қазақ әдебиеті» пәнінен сабақтан тыс іс-шараларды ұйымдастыруда келесі мерекелерді ескеру ұсынылады:

• 
  2 қараша – ағартушы, педагог, фольклоршы, этнограф, жазушы Ыбырай Алтынсариннің туғанына 175 жыл(1841-1889жж);
  
• 
  5қыркүйек – қазақтың ақыны, әдебиет зерттеуші ғалымы, түркітанушы, публицист, педагог, аудармашы, қоғам қайраткері Ахмет Байтұрсынұлының туғанына 145 жыл (1872-1937жж);
  
• 
  Исатай Таймановтың 225 жылдығы (1791-1838 жж) – халық көтерілісінің саяси көсемі, қайсар қолбасшысы, халық батыры;
  
• 
  5наурыз – қазақтың көрнекті қоғам қайраткері, қазақтың 20 ғасыр басындағы ұлт-азаттық қозғалысының негізін салушы әрі көсемі, халқымыздың тұңғыш саяси Алаш партиясының ұйымдастырушысы және ұлттық Алашорда автономиялы үкіметінің төрағасы, этнограф, әдебиеттанушы, аудармашы, публицист Әлихан Бөкейхановтың 150 жылдығы (1866-1937 жж);
  
• 
  Қазыбек би Келдібекұлының 350 жылдығы - қазақ халқының XVII – XVIII-ғасырлардағы ұлы үш биінің бірі, көрнекті қоғам және мемлекет
  

Әдістемелік бірлестік білім беру ұйымындағы әдістемелік қызметтіңнегізгі құрылымдық бөлігі болып табылады. Әдістемелік бірлестік бір немесе бірнеше бағыттас пәндер бойынша оқу-тәрбие, әдістемелік, эксперименттік және сыныптан тыс жұмыстарды жүргізеді.

Әдістемелік бірлестік бір пән немесе бірнеше бағыттас пәндер бойынша құрамында кемінде 5 мұғалім болған жағдайда құрылады. Әдістемелік бірлестіктерді құру, олардың санына, құрамына өзгерістер енгізу мектеп директорының бұйрығымен жүзеге асырылады.

Әдістемелік бірлестіктер тікелей директордың әдістемелік жұмысы жөніндегі орынбасарына бағынады.

«Қазақ тілі мен әдебиеті» пәндері мұғалімдерінің әдістемелік бірлестігінің 2016-2017 оқу жылының отырыстарында келесі тақырыптарды қарастыру ұсынылады:

1. 
   «Мәңгілік Ел» ұлттық идеясын жүзеге асыру аясында «Жаңа формация мұғалімі: тәжірибе және кәсіби диалог»»;
   
2. 
   «Білім беруді жаңарту аясында жаңа ақпараттық технология арқылыоқушылардың қазақ тілін үйренуге деген ынта-ықыласын арттыру және жан-жақты дамыған, сыни көзқарасы бар тұлға қалыптастыру: халықаралық тәжірибе және отандық практика».
   

Осыған орай пәнді оқытуды ұйымдастыру барысында «Оқу мен жазу арқылы сын тұрғысынан ойлауды дамыту» жобасын қолдануды ұсынамыз. Мұнда әрбір сабақтың мазмұнына сай әдістер мен тәсілдері дұрыс таңдап, саралап, даралап оқыту ұсынылады. Оқушылардың қазақ тілін өз еркімен, ынтасымен қызыға, түсініп оқуға, қадірлеуге, бағалауға, жақсы меңгеруге, ауызекі дұрыс сөйлеуге үйрету мақсатында белсенді оқыту, коммуникативтік технология негізінде оқытуда қазақ әдебиеті сабақтарында «Әдеби шеңбер»,

«Болжау», «Блум таксономиясы», «Венн диаграммасы», «Кубизм»,

«Жолаушының екі жақты күнделігі», «Галлереяны аралау», «Үщ қадамды сұхбат» стратегияларын қолдануарқылы оқушылардың сөздік қорын, ойлау, ауызекі сөйлеу қабілеттерін дамытуға болады.