Қазақ тілін оқытуда жағдаяттық тапсырмалар арқылы оқушылардың функционалды сауаттылығын арттыру

ХХІ ғасырдың талабына сай елімізде білім беру саласында тың өзгерістер күннен-күнге артып келеді. Орта білім берудің мазмұны өзгеріп, жаңаша көзқарастар пайда болуда. Жаңартылған білім бағдарламасы педагогтердің де, ата-аналардың да көңілінен шығып, оң бағасын беруде. Бастапқыда дәстүрлі оқудың ықпалынан шыға алмай жүрген ұстаздарда жаңаша білім беру дағдылары қалыптасып, үйренісіп те кетті. Шәкірттерінің функционалды сауаттылығын арттыру басты орында болу керек екендігін ұқты. Функционалды сауаттылық ұғымын таратып айтар болсақ, оқушының пәнді терең түсіну қабілетін дамыту, алған білімдерін сыныптан тыс өмірде, кез келген жағдайда тиімді пайдалана білуін қамтамасыз ету. Яғни орта білім беру мектептерінде республикамыздың зияткерлік қабілеті қалыптасқан, рухани тұрғысынан дамыған, бүгінгі жаһандану заманында көштен қалмай ілесіп отыратын азамат етіп тәрбиелеу. Сондай-ақ мемлекеттік тілдің мәртебесін нығайтып, қолданыс аясын кеңейтуде білім беру саласындағы жаңалықтардың маңызы зор. Қазақ тілі сабағында қолданып жүрген қазіргі оқу тапсырмалары мен әдіс-тәсілдеріміз дәстүрлі оқыту жүйесінен біршама өзгеше, оқушылардың функционалды сауаттылығын арттыруға бағытталған тапсырмалардың түрлері өте көп. Соның бірі – қазақ тілі сабағында қолданылатын жағдаяттық тапсырмалар.

1. 
   адамның немесе қоғамның әрекет жасауы үшін қажетті объективті жағдай. Бұл жағдайлар адам мен қоғамның санасына тікелей немесе жанама әсерін тигізуші экономикалық, діни, интеллектуалдық құндылықтар жиыны;
   
2. 
   тікелей нақты мінез-құлыққа әсер етуші адамның немесе топтың өзіндік бекімі;
   
3. 
   қандай да бір дәрежедегі нақты жағдайлар тұжырымы мен бекімдер сезімін көрсетуші жағдаят анықтамасы[3,416].
   

• 
  логикалық ойлауы дамиды;
  
• 
  сөздік қор, тіл байлығы молаяды;
  
• 
  танымдық қызығушылығы артады;
  
• 
  ізденімпаздық қасиеті жоғарылайды;
  

• 
  өзекті мәселені табуға талпынады;
  
• 
  мәселені шешудің балама жолдарын қарастырады;
  
• 
  ақпараттарды сұрыптайды;
  
• 
  тез ойлауға, терең ойлауға машықтанады;
  
• 
  нақты шешім қабылдауға үйренеді;
  
• 
  санадағы ойды зерделей біледі;