олардың
фонемалық реңктері
р, л
дыбыстарынан кейінгі дауыстыларға
тәуелді болуы ықтимал. Мысалы,
р, л
сонорларынан
кейін
а, ә, е, ү
және
дауысты + сонор дыбыс тіркесі –
ұу, ый
келсе,
р, л-
дың алдында келетін
қысаң селбеспе дауысты өзінің созылыңқылығы
жағынан біршама қысқа
айтылады. Ал сөз басындағы
р, л
-дан
кейін қысаң дауыстылар келсе,
керісінше, селбеспе дауысты біршама созылыңқы айтылуы ықтимал [2,
110б.]. Ал І.Кеңесбаевтың пікірінше,
р
фонемасы
тіл ұшы альвеолға нық
тиіп, фонациялық ауа өте қарқынды шығу арқылы жасалады. Сөз ортасында
р бір рет дірілдейді де, сөз аяғында көбіне екі рет дірілдейді. Сондықтан бұл
фонеманы вибрациялық (діріл) фонема дейміз. Бұл фонма сөз ортасы мен сөз
аяғында көп ұшырайды. Бұрынғы түркологтар айтқандай,
р
сөз
басында
кездеспейді. Осының салдарынан өзге тілден ауысқан
Достарыңызбен бөлісу: