Педагог тұлғасының құрылымындағы маңызды компоненттерді

• 
  Кәсіби-педагогикалық бағыттылық;
  
• 
  Кәсіби белсенділік;
  
• 
  Кәсіби білімдері мен іскерліктері;
  
• 
  Кәсіби педагогикалық қабілеттері, есі, ойлауы және қиялы;
  
• 
  Өзін-өзі кәсіби ұғынуы.
  

Жаттығу «Мүсін».

Топ жұптасып бөлінеді. Педагог нұсқау береді: «Бір-біріңді сезініп, түсінулеріңіз үшін мен «Мүсін» жаттығуын ұсынамын». Өзіңізді топта тап осы мезетте қалай елестететініңізге қарай қиялдап көріңіздер, серігіңізді «саз балшық» ретінде пайдаланып, бірде-бір сөз айтпастан, одан сіздің бейнеңізді анықтайтын мүсінді жасаңыз. Сіз серігіңізге нені және қалай жасайтыныңызды айтпай, бірақ көрсетіп, оның денесі мен бет әлпетімен жұмыс жасай аласыз». Топ мүшелері өз мүсіндерін жасап болган соң, педагог кішігірім піірталас ұйымдастырып, келесі сұрақтарды қояды:

• 
  авторға: мүсініңіз арқылы қандай сезімдеріңіз бен ойларңызды жеткізгіңіз келді?
  
• 
  «мүсіндерге»: сіз арқылы жасалынған бейнені қалай түсінгеніңізді айтып беріңізші?
  

1. 
   Педагогтың өзін -өзі тану деген не?
   
2. 
   Педагог тұлғасының құрылымдық компоненттерін ата?
   
3. 
   Педагогикалық қабілеттер және оларға сипаттама беріңіз?
   
4. 
   Кәсіби өзіндік сана мен кәсіби құзіреттіліктің байланысы қандай?
   
5. 
   Кәсіби педагогикалық бағыт, кәсіби белсенділікдік іске асу жолдары?
   

1. Рефлексия педагогтың  өзін-өзі дамытуының  негізі

2. Өзін-өзі дамыту тетіктері

3.Педагогтың кәсіби өзін-өзі дамытудағы кедергілер, оларды жою жолдары.    

2. Өзін-өзі дамыту тетіктері: өзін-өзі қабылдау және өзін-өзі жорамалдауы. Бұл өзін мойындаудың және өзінің бітім-болмысына сөзсіз сүйіспеншілігін білдіреді, «өзі-өзіне құрметтеуге лайық, өз бетімен таңдау жасай алатын тұлға ретінде қарау» (Роджерс К.) өзіне, өзінің мүмкіндіктеріне сену, өз табиғатына, өзінің организміне сенімдік таныту. Әсіресе соңғысын ерекше атап өткен жөн, себебі бұл жерде өзіне өзі сену деген тек қана өзінің мүмкіндіктеріне сенуді білдірмейді (әсіресе өз зердесі тұрғысынан ғана) тұтас организм санадан көрі мәнді, парасатты болуы мүмкіндігін және жиі солай болып шығатынын түсінуді де білдіреді. Өзін-өзі қабылдау немесе басқаша айтқанда өз-өзіне сүйіспеншілік. Бұл туралы соңғы кездері өте жиі айтылады. Өзін-өзі қабылдау адам өмірінің кез келген саласында, әсіресе, адамдармен қарым-қатынасында маңызды рөл атқарады. Себебі, адам өзіне қандай қатынас жасаса, басқалармен де нақ сондай қатынас орнатады. Сондықтан да өзін-өзі қабылдауға мән беріп,  өз-өзіңе салауатты да жағымды көзқарас қалыптастырған жөн. Біз «өз-өзіңді жақсы көру керек» дегенді жиі естиміз. Бірақ көпшілігіміз мұның мәнін түсіне бермейміз. Өз-өзін жақсы көру дегеніміз басқалардан өзін жоғары бағалау  не бәрінен де мен сұлу, мен ақылдымын деп көкірек көтеру емес.   Өзін жақсы көретін адамда керісінше мұндай сұрақ туындамайды.  Бұлар ол үшін мүлдем маңызды емес.   Өзін жақсы көру дегеніміз өзін сол қалпында қабылдау, мойындау. Бірақ бұл өз кемшіліктеріңді қабылдау да емес. Бұл біз ойлағаннан да қарапайым. Өмірде қателеспейтін адамдар болмайды.

3. Педагогтың кәсіби өзін-өзі дамытудағы кедергілер, оларды жою жолдары. «Кедергі» ұғымы «белгілі іс-әрекетті орындаудағы ішкі тосқауыл, жағдаятты, фактілерді, заңдылықтарды түсіну мен олардың дұрыс бағасын беруге кедергі келтіретін өткен тәжірибесінің жағымсыз әсері» ретінде анықталады. Педагогикалық жоғарғы оқу орындарының студенттерінің кәсіби өзін-өзі жетілдіруі барысында кездесетін кедергілерді шартты түрде үш  түрлге болуге болады. Олар: студенттің жағымсыз бағдарымен түсіндірілетін психологиялық кедергілер (Д.Узнадзе, Л. Подлеская),  ойлау процесіне байланысты танымдық кедергілер (Б.Кедров, И.Бурганова), тұлғалық сапалардың жеткіліксіздігімен анықталатын тұлғалық кедергілер. Педагогтың кәсіби өзін-өзі дамытуындағы кедергілердің психологиялық-педагогикалық тұрғыдағы жағымсыз әсері адамды деребстігінен айырып, орындаушыға айналдыратындығында. Педагогтың кәсіби өзін-өзі дамуын жетілдіру үдерісінің тиімділігі мақсатқа бағытталған, жоспарлы, жүйелі сипаттағы арнайы жағдайларды жасауға тәуелді.

Мұғалімнің тұлғалық дамуы оның бойындағы өзін- өзі үнемі дамытып отыру дайындығына тікелей байланысты. Өз қажеттіліктерін сезіну кәсіби қызметтің негізі болып табылады, өйткені ол өзінің потенциалдық бар мүмкіндігін дамытудың жолдарын білу деген сөз. Гуманистік философия мен педагогиканың негізін салушылардың көпшілігі өз қажеттілігінен тануды жеке тұлғаның кемеліне келуінің басты көрсеткіші ретінде мектеп, бұл ұғымның философиялық психологиялық педагогикалық аспектілерін әр кезенде әр түрлі қарастырады. Мысалы: Сократ: «Өз оқушыларының санасын әңгімелесу сұрақ қою арқылы оятып, өзін- өзі тану,а шақырса, Коменский: «Оқушының өз бойындағы рухани күші өзі дамытуға мұғалім көмектесе алатынын атап айтқан», Руссо «Балаға мұғалім өз көз- қарасын байлап беруге емес, қайта оның өзіндік дүние танымын дамытуын», Песталоций және оның шәкірті Фребель бүгінгі «педагогикадағы» тұлғалық бағдарлы оқытудың негізін салып өзін- өзі дамыту түсінігін енгізді. Адам бойындағы адами қасиеттерді іздеу, табу олардың әрі қарай дамуына барынша қолдау көрсету оның өзін- өзі жүзеге асырып асыру ретке келтіру,дамыту,өзінің тұлға ретіндегі болмысын жасаудағы механизімдерін меңгеруін қамтамассыз етеді.

1. 
   Педагогтың кәсіби өзін- өзі тануының қалыптасу үдерісі, тәсілдері қандай?
   
2. 
   Рефлексия дегеніміз не?
   
3. 
   Өзін- өзі қабылдау және өзін- өзі жорамалдауы?
   
4. 
   Педагогтың өзін -өзі жетілдіруінің кезеңдері қандай?
   
5. 
   Өзін-өзі тану және кәсіби өзін-өзі дамытудағы кедергілер, оларды жою жолдары.
   

1. Өзін-өзі тану әдістері

2. Портфолио жайлы түсінік

3. Кәсіби қарым-қатынас   

 Дәрістің қысқаша мазмұны.

2. Портфолио жайлы түсінік. Портфолио – білім алушының жыл, (тоқсан, семестр) бойы жасаған жұмыстары және жетістіктерінің айғағы мен дәлелі. Портфолио білім алушының  прогресі мен жетістіктерін көрсетіп, бұл процесті жан-жақты талдау мүмкіншілігін береді: білім алушылар  өз оқуын бұрынғыдан да сәтті ұйымдастырып, мақсаттарын тереңірек түсініп, жұмыстарына  өзгерістер енгізіп, оқудағы өз жетістіктерін көреді. Портфолио – білім алушының оқу процесіне қалайша қатысатынын көрсететін  жұмыстарының жиынтығы ретінде оқудың  тиімділік деңгейін айғақтайды, оқу процесінің білім алушылар үшін қандай нәтиже беретіндігін көрсетіп, олармен кері байланыс  құру тәсілі болып табылады. бұған қоса портфолио білім алушылардың бірлесе жұмыс жасап, ұстаздармен әрекеттесуге септігін тигізеді, өйткені ол шәкіріттердің жетістіктері мен  дамуының динамикасын талдау  жұмысына білім алушылар мен ұстаздардың  қатысуын талап етеді. Портфолионың міндетті бөлімдері мен рубрикаларының  тізімі келесідей болуы керек: 1. Білім алушы өзі туралы.білім алушының өзі туралы мәлімет (бір беттен кем емес, биопоэмасы, 3 фотосурет: жеке, жанұяда,  жолдастарымен, пән бойынша алдына қойған мақсаттары мен күтетін нәтижелері (бір беттік эссе),пәнді игерудегі жұмыс жоспары (бір беттік эссе), пәнді игеруде қолданылатын әдіс-тәсілдері (бір беттік эссе) 2. Пәннің теориялық мазмұны. Терминологиялық сөздік (глоссарий) – 20 атаудан кем емес, персоналий – 10 есімнен кем емес, оқу материалдары (әр тақырып бойынша 3 беттен кем емес тірек-лекция) 3. Жұмыс үлгілері. Пән  тақырыбында жазған бір ғылыми-әдістемелік мақала (5 беттен кем емес), шығармашылық жұмыстар (әр сабақта жазған эсселер практикалық – 15, өзі құрастырған ой-сергектер мен топтарға бөлу тәсілдері – екеуден кем емес), 100-ден кем емес тест сұрақтары, пән бойынша 10 сұрақтан кем емес сауалнама құрастыру, бірге оқитын жолдастарының  жұмыс үлгілері – 10-нан кем емес. 4. Жетістіктер: жаңалықтары (келтірген жаңа ақпараттары, өздігімен анықтаған заңдылықтары), ең ұтымды шыққан жұмыстары, марапаттаулары  Ой толғаныс: өз жұмысы туралы есептері, (3 беттік эссе), оқу процесі туралы ой-толғаныстары (3 беттік эссе), пәнді игеру процесіндегі  өзінің рөлі туралы ой-толғанысы (3 беттік эссе), пәннің маңызы туралы ой-тоғанысы (3 беттік эссе), өзін-өзі бағалау (3 беттік эссе)

3. Өзін-өзі тану пәні оқытушысының кәсіби қарым-қатынас ерекшелігі. Педагогикалық іс-әрекеттің негізгі құралы - қарым-қатынас. Педагогикалық қарым-қатынас -кәсіби біліктілік негізінде құрылған, жағымды психологиялық ахуал қалыптастыруға бағытталған, сондай-ақ оку әрекеті мен тұлғааралық қарым-қатынасты оңтайландыруды көздейтін оқытушы мен оқушының өзара байланысы. Педагогикалық қатысым мәдениеті, ең алдымсн, тілдік (сез) және тілдік емес (қол-дене қимылдары, бет-жүз құбылыстары, сөз сазы, көзқарастары, кеңістіктегі орны, т.б.) құралдарды дұрыс пайдалануынан көрінеді. Тілдік қарым-қатынастарда педагог сөйлеу мәдениетін, әдеби тілдің нормаларын сақтау қабілетін еркін көрсете алуы керек. Мүкіндігінше, педагогтің сөзі ашық та бейнелі болуы қажет. Өзін-өзі тану пәні оқытушысының шеберлігі оның мынадай тілдік емес кұралдарды қалай пайдалануына да байланысты:  паралингвистика — сөзді айту ерекшелігі, дауыс сазы, оның биіктігі мен анық шығуы, сөз екпіні, сөздер мен фразалар арасындағы кідіріс, күлкі және т.б.;  көрнекі қатынас — көзбен байланыс жасау;  проксемика (ағылшын тілінен аударғанда - жақындық) — қарым- қатынас субъектілерінің кеңістіктегі орналасуы;  отырысы,  бет-жүз  құбылыстары,  қол-дене  қимылдары. Тұтас алғанда олар дененің әр түрлі бөліктерінің жалпы моторикасы деп қабылданады. Олар адамның эмоциялық көңіл-күйін қалтқысыз көрсетіп тұрады. "Өзін-өзі тану'' курсынан сабақ беретін оқытушының міндеті - студенттің бүкіл әлеммен, өзімен жаңа қатынас жүйесінде жеке басының мәнін түсінуіне мүмкіндік беру. Оқытушы әрдайым оқу процесінің негізіне салынатын гуманитарлық модельге бағдар жасай алуы қажет. Мұнда қандай болса да, айтылған барлық көзқарастар мен пікірлер қабылданады. Бұл курстың өн бойында "білмеймін" деген сөзді қолдануға тыйым салынады. Оқушының ұтымды жауаптарына дер кезінде ықылас танытып, оларға колдау жасау нәтижесінде оқытушы оларды дамудың жаңа сатысына қарай үнемі жетелеп отырады. Білімді бағалау мен бағыт-бағдарын анықтау тек акыл-ой жұмыстарына ғана қатысты емес, сонымен бірге эмоциялык деңгейде де қатар жүргізіліп отырылады. Бұл оқушылар әрекетінің гуманистік сипатын арттырады, адамгершілік нормалары мен құндылық бағдарларын қалыптастырады. Өзін-өзі оқыту - тартымды да жанды процесс. Өзін-өзі тануды оқытатын педагог әр білім алушының өзімен-өзі болуына, өз ойларын ашық айтуына қатысты құқықтарын сақтауына мүдделі болады. Өмірлік мәні терең мәселелерді ұжымдық талқылаудың бастапқы кезеңінде аса қызығушылық таныта қоймаған оқушының өзі оған эмоцияларын білдіру арқылы-ақ қатысып отыруға мүмкіндік алады.

Ол қазіргі педагогикалық талаптарға сай келу үшін өзінің кәсіби және жеке қабілеттерін дамыту.Мұғалімнің өзін-өзі тәрбиелеудің қозғаушы күші өзін-өзі жетілуге,өзгертуге деген мұқтаждық.Бұл мұқтаждықтың басты себебіне мектеп әкімшілігінің,ата-аналарың мұғалімге деген талаптарын жатқызуға болады.

Мектептегі талаптарының өзгеріп отыруы мұғалімнің үнемі өзін-өзі жетілдіріп отыруын талап етеді.Өзін-өзі тәрбиелеу-өзіндік қоғамды өзгерту ге бағытталған жоспардан қарастырады.Бұл жоспардың өзіндік даму деңгейінде қабылдайтын талаптармен салыстыру жатады.Осыған негіздей отырып мұғалім өзін-өзі тәрбиелеуге бағытталған міндеттер жүйесін белгілейді.Осыдан кейін ғана өзіеһн-өзі тәрбиелеу процессі басталады.Өзін-өзі тәрбиелеудің түрткілерінің дамуына ең басты рольді мұғалім атқаратын ұжым алады.Егер мұгалімді қоршаған адамдар өзін-өзі тәрбиелеп отығанын байқаса онда өзін тәрбиелейді,немесе тәрбиелеуге ұмтылалы.Мұғалімнің өзін-өзі тәрбиелеу тұтас түрде жүруі тиіс.Ең алдымен мұғалім өзінің танымдық,ұйымдастырушылық,коммуникативтік,біліктерін жетілдіріп отыруы керек.

Танымдық біліктері жетілудің ең алдымен ақыл оймен ойлауын жетілдіру болып табылады.Оның негізгі жолы ақыл-ой операцияларын:байқағыштықты,салыстыруды,талдауды,есте сақтауды,қиялды дамытатын жаттығулар.

Коммуникативтік біліктілік-ол қарым-қатынас жасай білу үрдісі қарым-қатынастың негізгі тәсідері мимика жест сөз.

Ұйымдастырушылық біліктілік-ол оқушының оқыту тәрбие жұмысын ұйымдастыра алуы. Я.А.Коменский бұл біліктілікке төмендегідей қасиеттерді жатқызады:

1.жалпы психикалық ерекшеліктері

2.тұлғаның мақсаттылығы және әрекетке дайындығы.

3.тар мағынадағы ұйымдастырушылық қабілеті.
Бақылау сұрақтары:

1. 
   Өзін -өзі тану әдістерін ата?
   
2. 
   Педагогтың өзін- өзі тәрбиелеу және өздігінен білім алу дегеніміз не?
   
3. 
   Портфолио дегеніміз не?
   
4. 
   Педагогикалық қарым- қатынас қалай жүзеге асады?
   
5. 
   Тәлімгерлік дегеніміз не?
   

1. Адамның  дүниетанымдық және мінез-құлық бағыттары

2. Педагогтің ізгілік ұстанымы

3.  Өзіндік процестерге  педагогикалық қолдау көрсету    

1. Адамның  дүниетанымдық және мінез-құлық бағыттары. Тұтас-психикалық білім ретінде дүниетаным – күрделі де көп аспектілі құрылым. Оның өзегі -теоретикалық ойлау, жоғары интеллектуалды сезімдерді білдіру, саналы мақсатты ерік-жігердің дамытан қабілеттілігімен үйлесімді көзқарастар мен сенімдер. Көзқарастар – адамның қол жеткізген идеялары, білімдері, теориялық тұжырымдар мен болжамдар ретінде қабылдаулары. Олар табиғат пен қоғам құбылыстарын түсіндіріп, адамның мінез-құлық, іс-әрекет пен қатынастардың бағыт-бағдары қызметін атқарады. И.Ф.Харламов айтқандай әр адамның дүниетанымдық көзқарастары ұзақ, күрделі интеллектуальдық іс-әрекет нәтижесінде қалыптасады. Ал көзқарастар болса өз кезегінде оның рухани мәдениетінің, оның «Мен» деген сезімінің мәнісін ашып, оның өмірлік ұстанымдарының, ар-ожданының негізін құрайды. Сенім – көзқарастардың сапа жағынан мейлінше жоғары күйі. Сенім білім сияқты объективті дүниенің субъективті көрінісі, адамдардың ұжымды жеке тәжірибесін меңгергенінің нәтижесі. Сенім әлде бір «білетін» немесе «түсінетін» емес, ол – жеке тұлғаның ішкі ұстанымдарына айналған білім. Қазіргі уақытта сенім дүниетанымның өзегі «бастапқы», «элементарлық кереге көзі» болып табылады деген ережені терең негіздеу деп санауға болады. Сенім дүнетанымның ұйтқысы дегенді әлеуметтік және педагогикалық маңызы жағынан бағалау қиын. Олардың адамның өмір жолын анықтаудағы, мінез-құлқын қалыптастырудағы рөлі әрбір педагогқа, әрбір оқушыға түсінікті болуы керек. Тек меңгерілген білім ғана емес, ал сол сенімнін өзі адамды белсендіретін шынайы күш, оны жетілдіретін анық қылықтар, қолжеткізген білімі және солар үшін күресу болып табылады (Волков К.Н.).

3.  Өзіндік процестерге  педагогикалық қолдау көрсету. Білім берудің ұлттық жүйесін дамытудың басымды бағыттарының бірі адамның тұлғалық әлуетін барынша ашуға бағытталған және тұлғаның тәндік, психикалық, рухани, әлеуметтік және шығармашылық дамуында үйлесімділікке қол жеткізуге мүмкіндік беретін адамгершілік-рухани білім беру болып табылады. Бұл білім беру тәжірибесінде түрлі жолдармен, сонымен қатар «Өзін-өзі тану» пәні арқылы жүзеге асырылуда. Өзін-өзі тану оқушының өзін-өзі дамытуына, өзін-өзі кемелдендіруіне, өзінің қабілеттері мен әлуеттік мүмкіндіктерін жүзеге асыруына қажетті  болып табылады. Өзін-өзі тану нәтижесінде адам  тұлғалық өсуіне, өзін-өзі жетілдіруге қол жеткізеді. Бұл өз кезегінде адамға өмір қызығын толыққанды сезінуіне, оның мәнін терең түсінуіне мүмкіндік береді. Өзін-өзі тану оқушылардың гумантарлық білімінің құрамдас бөлігі болып табылады. Қазіргі гуманитарлық білімнің мазмұны қазіргі рухани мәдениет негізінде жоланады. Жалпы адамзат құндылығына  негізделе отырып,  ол оқушыларда жоғары сапалы өмірді қамтамасыз ететін басты құзыреттіліктерді қалыптастыруға бағытталған. «Қолдау» сөзі түсіндірме сөздіктерде  жәрдем, ықпал ету ретінде анықталған. Ол мынадай  мәндерді білідреді:  сүйеп, құлатпау;  жәрдем беру, ықпал ету;  келісімін беріп, мақұлдап, біреуді қодау;  бір нәрсенің  тоқтауына, бұзылуына жол бермеу. Мұндай мәндерін нақтылай отырып, «Өзін-өзі тану» пәнін оқытуда педагогикалық қодау дегеніміз – бұл педагог пен оқушының өмірлік маңызды және күнделікті мәселелерді шешу барысында  ықпалдастығын, достастығын, ынтымақтастығын білдіреді. Сонымен педагогикалық қолдау – білім беру процесін толығымен адамның ішкі күштері мен қабілеттеріне, оның белсенді әрекеттерінен көрініс табатын оның ішкі  процестеріне: өзін-өзі тану және өзін-өзі бақылау, өзін-өзі иландыру мен өзін-өзі құрбан ету, өзіндік сын, өзін-өзі болжау және өзін-өзі талдауына  жүгінетіндей түрде ұйымдастыру. Осыған байланысты педагогикалық қолдау  өзара әрекеттесу субъектілерін адамгершілік-рухани дамытудың қажетті шарты. Өсиет, уағыз, жазалау, мәжбүрлеу, кемшіліктері мен қателеріне шыдамау, сөзсіз бағыну секілді авторитарлық педагогикалық әсерлерден арылу – қазіргі күннің  орынды талабы. Педагогикалық қодаудың негізгі шарттары: - шыдамдылықты тәрбиелеу басқа адамдарды қабылдауды қамтамсыз етеді; - оқушыны жағымды түрде көтермелеу ризашылық жауаптың болуын қасмтамасыз етеді; - оқытушы мен оқушының қатынастарындағы адалдық әділдік сезімін дамытуды қамтамасыз етеді; - педагог тарапынан тұрақты сын айту шеттеуге алып келеді; - оқытушының  өшпенді қарым-қатынасы оқушының агрессиясын тудырады; - педагог тарапынан көрінетін мазақ – оқушының тұйықталуына алып келеді.

1. 
   Педагогтің ізгілікті ұстанымы дегеніміз не?
   
2. 
   Педагогикалық қолдау көрсетуді жүзеге асыру жолдары?
   
3. 
   Педагогикалық қолдау көрсетудің басты қағидалары қандай?
   
4. 
   Өзіндік процестерге сипаттама беріңіз?
   

1. Педагогтың  дүниетанымдық және мінез-құлықтық бағдарлары

2.Педагогтың  диагностикалық, ұйымдастырушылық, диалогтық, ынталандырушы, бағалаушы қызметтері.

3.Педагогикалық қодау көрсетудің  мазмұны, формалары, әдістері мен тәсілдері.   

Атақты педагог-ғалым В.Сухомлинский: «Мұғалімдік мамандық-бұл адамтану, адамның күрделі және қызықты, шым-шытырығы молжан дүниесіне үніле білу. Педагогикалық шеберлік пен педагогикалық өнер ол даналықты жүрекпен ұға білу болып табылады»- деп ұстаздық өнерге ерекше баға берсе, қазақ ағартушысы Ы.Алтынсарин «Маған жақсы мұғалім бәрінен де қымбат, өйткені, мұғалім-мектептің жүрегі»-дегені бекер айтылған сөз емес. Осыларға зерделей қарасақ, қазіргі мектепалдындағы міндеттерді шешуде мұғалімнің кәсіптік мәдениеті басты алғы шартта тұратыны аян. Мұғалімнің кәсіптік дәрежесін арттырудың жолдарын қарастыратын әлемдік педагогикалық ойларды жинақтай келе ғалым Ш.Таубаева мынадай қорытынды жасаған: «Кәсіптік қызығушылық педагогикалық қызметте бағдарлауда, білубілуге деген қажеттіліктен туындайды, ал ол жоғары кәсіптік қажеттілікке тек мұғалімнің жеке өз басының ұмтылуы арқылығана айнала алады».

Қазіргі кезде білім беру үрдісінде дәстүрлі емес, яғни жаңа түрлері қолданылып келеді. Олар-тренинг сабақтар, дебат сабақтар. Бұл сабақтардың негізгі мақсаты-оқушылардың қисынды ойлау қабілетін дамыту. Сондықтан университет жағдайында болашақ педагогтардың таным белсенділігін арттырып, оларды оқу тәрбие үрдісінде инновациялық технологияны пайдалануға дайындау қажет.

Бүгінгі біздің қозғап отырған мәселеміз, мұғалімнің жан-жақтылығы. Жалпы мұғалым тек білім беруші ғана емес, бала жүрегіне жол табатын психолог болуы шарт. Ал мұғалім әлемдік білім беру жүйесінен мол ақпарат алып отырса, оның шәкіртке берген білімі нәрлі болады, кәсібі деңгейі өседі, әлеуметтік беделі артады. Демек, оқушының санасына кәсіби даярлығы мол мұғалімнің ілімі ғұмырлық сақалады деген тұжырым жасаймыз.

Бала бойында білім нәрін себетін басты тұлға-ұстаз. Яғни жас ұрпақты оқытуда тиімді жағдайлар жасау көбіне мұғалімге тікелей байланысты. Мемлекетіміздің жарқын болашағы мен гүлденуі үшін қазіргі жоғары оқу орнында мұғалім қандай болуы керек? – деген заңды сұрақтар тууы сөзсіз.

Білім берудің ұлттық моделіне көшкен қазіргі оқу орнына ойшыл, зерттеуші, өз ісіне қатып қалған қасаңдық пен жаттандылықтан аулақ, өмірлік қызметте педагогикалық үйлестіруді шебер меңгерген, психолог-педагогтік диагностика қоя білетін іскер мұғалім қажет.

1. 
   Педагогтің дүниетанымы дегеніміз не?
   
2. 
   Педагогтің кәсіби маңызды құзіреттіліктерін ата?
   
3. 
   Педагогтың диагностикалық, ұйымдастырушылық функцияларына сипаттама?
   
4. 
   Педагогикалық қолдау көрсетудің формалары, әдістері мен тәсілдерін ата?
   

1. 
   Өзін-өзі тану мен өзін-өзі жетілдіру.
   
2. 
   Өзін-өзі жетілдіру-тұлғаның жекелігін дамыту ретінде,оның факторлары,жағдйы мен ұйымдастырылуы.
   
3. 
   Тұлғаның өзін-өзі дамытуы мен өзін-өзі жүзеге асыру түрлері, жағдайы мен құралдары
   
4. 
   Болашақ оқытушының кәсіби өсуіндегі өзін-өзі дамытудың мәні.
   

1. 
   «Өзін-өзі тану» ұғымның анықтамасын берiңiз.
   
2. 
   Курстың негізгі ұғымдарының анықтамасын беріңіздер: таным, өзін-өзі тану, даму, өзін-өзі дамыту,жүзеге асыру, өзін-өзі жүзеге асыру, өзектілеу, өзін-өзі өзектілеу.
   
3. 
   Өзін-өзі жетілдіруде қандай екі ұстаным ерекшеленеді?
   
4. 
   Тұлғаның өзін-өзі жетілдіруі неге тәуелді?
   
5. 
   Тұлғаның өзін өзі дамыту түрлері мен тұлғаның өзін-өзі жетілдіруді асыру жағдайы.
   
6. 
   Тұлғаның өзін-өзі жүзеге асыру құралдары мен жағдайын ата. Олардың мазмұнын аш.
   
7. 
   Болашақ оқытушының кәсіби өсуіндегі өзін-өзі дамытудың мәнін ауызша сипатта. .
   

1. 
   Семинар сағатына: психологиялық терминдер сөздігін құр (курстың негізгі ұғымдары).
   
2. 
   А. Маслоу«Қажеттіліктер пирамидасы». сехамасын құру.
   
3. 
   Орлов А.Б. Тұлға және адамның мәні; адамның сыртқы және ішкі // Вопросы психологии. – 1995. - №2 мақаласына конспект жазу.
   

1.Адамның рухани қалпы. Сана және өзіндік сана.

2. Өзіндік сана құрылымы.

3. «Мен»- концепциясына ғалымдардың әртүрлі көзқарастары.

1. 
   Сана дегеніміз не? Ол қалай сипатталады?
   
2. 
   А.Г.Спиркинаның анықтамасын беріңіз.
   
3. 
   Өзіндік сананың анықтамасы. Сана мен сана сезім бір біріне қандай қатынаста болады? Сана сезімнің түрлерін ата.
   
4. 
   Өзіңдегі «МЕН»-нің көптүрлілігін дәлелде.
   
5. 
   Сана сезiмнiң құрылымы қандай?
   
6. 
   МЕН концепциясысы деп аталатын психологиялық құрылым қашан пайда болады?
   
7. 
   «Сана» және «өзіндік сана» ұғымдары қалай ұштасады ?
   
8. 
   В.В.Столин бойынша адамның өзіндік сана деңгейлерін анықтаңдар.
   
9. 
   Адамның «МЕН» тұжырымдамасын ашып көрсететін психологиялық ерекшелктер қандай?
   

1.Өзіндік сананың психологиялық және философиялық концециялар оқып танысыңдар (Гегель, И.М.Сеченов, Л.С.Выготский, А.Н.Леонтьев, С.Л.Рубинштейн, Л.И.Божович, А.Г.Спиркин, В.В.Столин, П.Р.Чамата, И.С.Кон, И.И.Чеснокова).

2. Сана мен өзіндік сананың құрылымдық элементі ретіндегі өзін-өзі тануды бейнелейтін схема құрыңдар.

Негізгі әдебиеттер: 1,2,3,4,5,6,7,8,9,11, 12,13,15.

Қосымша әдебиеттер: 22,23,31,33,36,37,40,41.
Семинар тақырыбы № 3: «Мен және өзгелер»

Семинар мақсаты: үйлесімді қарым-қатынастың жанжалдан артықшылығын негіздеу, адамның эмоционалдық өмірі жайлы түсінік қалыптастыру Жоспар:

1. 
   Өзін-өзі танудың процесс ретінде мінездемесі.
   
2. 
   Өзін- өзі тану қарым- қатынас арқылы
   
3. 
   Қарым- қатынастың вербалды және вербалсыз жақтары
   
4. 
   Өзін-өзі танудың әдiстері мен құралдары
   

1. 
   Өзін-өзі танудың процесс ретіндегі мінездемесін бер.
   
2. 
   Өзін-өзі танудың процесс ретіндегі заңдылықтарын атай аласыз?
   
3. 
   Қарым- қатынас дегеніміз не?
   
4. 
   Қарым- қатынастың вербалды және вербалсыз жақтарына сипаттама беріңдер?
   
5. 
   Өзін-өзі танумен байланысты себептердің екі тобын атаңдар?
   
6. 
   Өзін-өзі тану әдістерін ашып көрсетіңдер.
   
7. 
   Өзін-өзі тану құралдарына не жатады?
   
8. 
   Өзін-өзі тану нәтижелері қандай? Олар қалай көрінеді?
   

1. 
   Өзін-өзі танудың процесс ретінде мінездемесін беру үшін өз өмірлік тәжірибеңізден мысалдар келтір.
   
2. 
   Жалған мақсат бейнесіне мысал келтір.
   
3. 
   Өзіңнің МЕН тұжырымдамаңызды схемасын сызып көрсет.
   

1.Адам өміріндегі достықтың орны.

2. Жақын адамдармен қарым қатынас жасау арқылы өзін -өзі тану

3. Өзін-өзі тану кедергілері.

1. «Достық» ұғымына анықтама берiңiз.

2. Адам өмірінде жақын адамдармен қарым қатынас жасау қалай өзгеріп отырады?

3. Қамқорлық жасау,өзін басқаның орнына қоя білу, кешірімді болу ұғымдарына сипаттама беру

4. Адамның өзін-өзі тану жолындағы кедергілерді атаңдар.

Тапсырмалар:

1. Өзін-өзі тану, тұлғаның теңестіру және «Достық» мәселелеріне арналған 5-6 мақаланы таңдап ал, оларға аннотациялар құр.

2. Осы басылымдарға қысқаша шолу жаса.
Негізгі әдебиеттер: 1,2,3,4,5,6, 7, 8-16.

Қосымша әдебиеттер: 20,32,33,37,41.
Әдістемелік нұсқаулар

5-6 мақала таңдауы үшiн (1тапсырма) философиялық, психологиялық және педагогикалық мерзімді басылымдарға талдау жасау керек.

1. 
   Азаматтық әлем және этникалық келісім.
   
2. 
   Өмірлік ұстаным. «МЕН» және мені қоршаған орта. «МЕН» және жағдай.
   
3. 
   Тұлғаның дамуын зертеудің қазіргі теориялар мен әдістер.
   

1. 
   Жеке тұлғаның өміріндегі этникалық келісімнің алатын орнын айқындау
   
2. 
   Адамның діни наным сеніміне құрмет ..........
   
3. 
   Рухани келісім дегеніміз не?.
   
4. 
   Мына жүйедегі өмірлік ұстанымыңыз қандай: «МЕН» және мені қоршаған орта?
   
5. 
   Мына жүйедегі өмірлік ұстанымыңыз «МЕН» және жағдай.
   
6. 
   Тұлғаның дамуын зертеудің қазіргі теориялар мен әдістерді ашып көрсет (психоаналитикалық, құлықтық, адамгершілік, жүйелік, когнитивтік, іс-әрекеттік және т.б.).
   

1. 
   Кітаптағы, кинофильмдегі кейіпкерлердің, туысқандарыңыздың, достарыңыздың рухани келісімдерін талдап көріңіздер.
   
2. 
   «Менің өмірлік ұстанымым»тақырыбына эссе жазыңыз.
   
3. 
   Балалардың, туысқандарыңыздың, достарыңыздың өмірлік ұстанымы анықтауға арналған тест сұрақтарын құрыңдар.
   
4. 
   Алдыңғы семинарға ұсынылған жаднаманы еске ала отырып әдебиеттер тізіміндегі оқулықтардың біреуіне қысқаша түсініктеме жаса.
   

1. 
   Өнерге қатынас арқылы өзін- өзі тану
   
2. 
   Жеке тұлға және бұқаралық мәдениет
   

1. 
   «Өнер» және «мәдениет» ұғымдарына түсініктеме беріңіз
   
2. 
   Бұқаралық мәдениет дегеніміз не және оның жеке тұлғамен байланысы айқындаңыз?
   
3. 
   Жаңа заманғы бұқаралық мәдениет және тұлға арақатынасы қандай
   

1. 
   Хрестоматия материалдары бойынша көркем әдебиет және кино өнеріндегі (оқытушының таңдауымен) эстетикалық тақырыптарға пікірталасқа дайындық.
   
2. 
   Өнер мұражайларын аралау, қазақстандық суретшілердің жұмысымен танысу
   
3. 
   Терминдік сөздікті жаңа терминдермен толықтыр.
   
4. 
   Өзіңіздің өмірлік мақсаттарыңыз бен өмірлік стильіңіз жөнінде ойланып және дәптерге жаз, курс соңында жазғандарыңызды қайта шолып байқаңыз.
   
5. 
   Дж.Темплтонның афоризмі «Өзіңді бақылау табысқа әкеледі». Егер осымен келіссеңіз өмірлік мысалдармен дәлелде.
   

1. Педагогтың өзін -өзі тануы .

2.Педагогтың кәсіби өзіндік санасы.

3.Педагогтың кәсіби өзін -өзі жетілдіруі және кәсіби дамуы

1. 
   Педагогтың өзін -өзі тануы деген не?
   
2. 
   Педагогтың кәсіби өзіндік санасы және оның өзін-өзі дамытудағы рөлін ашып түсіндір.
   
3. 
   Тұлғаның өзін-өзі бекітуі түрлерін сипатта.
   
4. 
   Педагогтың кәсіби өзін -өзі жетілдіруі және кәсіби дамуы ұстанымдарын ата.
   
5. 
   Неге сенiмдiлiк пен шығармашылық тұлғаның өзін-өзі іске асыруының шарты ретінде анықталады ?
   

1. 
   Терминдік сөздікті жаңа терминдермен толықтыр (семинар тақырыбы бойынша).
   
2. 
   «Жетістік сатылары» схемасын құр (шығармашылық тапсырма).
   
3. 
   Алдыңғы семинарға ұсынылған жаднаманы еске ала отырып әдебиеттер тізіміндегі оқулықтардың біреуіне қысқаша түсініктеме жаса.
   
4. 
   «Өзіме жазылған хат» тапсырмасын орында
   

1. 
   Педагогтың «Мен» концепциясы.
   
2. 
   Рефлексия
   
3. 
   Өзін-өзі тану және дамытудағы кедергілері.
   

1. 
   «Мен» концепциясының педагогикалық мамандықпен өалай байланыстырамыз?
   
2. 
   Рефлексия деген не ?
   
3. 
   Рефлексияның қандай түрлері бар?
   
4. 
   Адамның өзін-өзі тану жолындағы кедергілерді атаңдар.
   

1. Өзін-өзі тану, тұлғаның теңестіру және рефлесия мәселелеріне арналған 5-6 мақаланы таңдап ал, оларға аннотациялар құр.

2. Осы басылымдарға қысқаша шолу жаса.
Негізгі әдебиеттер: 1,2,3,4,5,6,7,8,9,11,12,13,15.

Қосымша әдебиеттер: 19,22,29,32,36.38,39.
Семинар тақырыбы №9: Педагогтың кәсіби өзін -өзі тануы және өзін- өзі дамытуының әдіс -тәсілдері, құралдары.

Семинар мақсаты: портфолио, педагогтың кәсіби жетістіктерін  жинақтау әдістемесі,  кәсіби қарым-қатынас, тәлімгерлік туралы түсінік қалыптастыру.

Жоспар:

1. 
   Өзін -өзі танудың әдістері.
   
2. 
   Өздiгiнен дамудың тәсілдері
   
3. 
   Тәлімгерлік.
   
4. 
   Адамның шығармашылық қабiлеттерін дамыту құралдары, тәсілдер, әдiстер.
   

1. 
   «Өзін- өзі бақылау», «Өзін- өзі талдау» ұғымдарына сипаттама беріңіз
   
2. 
   Өзін- өзі дамуының алдын ала жоспарлау дегеніміз не?
   
3. 
   Қабілеттердің, қабылдаудың, тілдің, қиялдың,ойлаудың,естің өздігінен дамыту тәсілдерін ашып көрсет.
   
4. 
   Тәлімгерлік ұғымына түсініктеме беріңіз?
   
5. 
   Шығармашылық деген не ме? Ол тұлғамен қалай байланысады?
   

3. 
   Тұлғаның шығармашылық қабiлеттерін дамыту қандай құралдарын, тәсілдерін, әдiстерін атай аласыз?
   

1. 
   Өзін- өзі дамуының алдын ала жоспарлаудың маңызды белгiлерiн айқындаңыз..
   
2. 
   Өздiгiнен дамудың тәсілдерінің ерекшелiктерiн сипаттаңыз.
   
3. 
   «Адамның шығармашылық қабiлеттiлiктерi» тақырыбына дәйексөздерді жазыңыз.
   
4. 
   Сіздің ойыңызша кәсіби маман қандай шығармашылық қабiлеттердi игеруі керек.
   
5. 
   Қандайда бір кәсіби маманның шығармашылық шеберханасымен танысыңыз (суретшi, артист, мұғалiм, драматург тағы басқалар)
   

1.Кәсiби даму және өздiгiнен даму.

2.Педагогикалық қолдау көрсетудің басты қағидалары
Сұрақтар

1. 
   Психологияда даму қалай түсіндіріледі?
   
2. 
   «Өзін-өзі дамыту» ұғымының анықтасын берiңiз.
   
3. 
   «Өзін-өзі бекiтуi, өзін-өзі жетiлдiру және өзін-өзі өзектілендіру» ұғымдарының мағынасын түсiндiрiңiз.
   
4. 
   Педагогикалық қолдау көрсетудің басты қағидалары атаңыз
   

1. 
   Сіздің ойыңызша кәсіби маман қандай тұлғалық қасиеттердi иеленуі керек
   
2. 
   Өзіндің процестерге жеке анықтама жазу.
   

1. 
   Кәсiби мәдениет, құзыреттiлiк, қалыптасу.
   
2. 
   Кәсiби бiлiктiлiктi жоғарылату. Кәсiби дамудағы өздiгінен білім алудың рөлі.
   

1. 
   Өз мамандығында «МЕН-үлгі» тұжырымдасы қалай айқындалады?
   
2. 
   «Кәсiби мәдениет», «кәсiби құзыреттiлiк» ұғымдарына анықтама берiңiз.
   
3. 
   Өз мамандығың қандай қызмет атқарады?
   
4. 
   Кәсіби тұрғыдан өзін-өзі жетiлдiру қалай жүзеге асырылады?
   

1. Тақырыптың негізгі ұғымдарын қолданып сөзжұмбақ құрастыр.

2.Педагогикалық қолдау көрсетудің бір формасын мысалға алып, үлгі жоспар құр.

Негізгі әдебиеттер: 11,12,13,14,15.

Қосымша әдебиеттер: 32,41.

Н. 4.02. – 07

Ш.Уәлиханов атындағы Көкшетау мемлекеттік университеті

Шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорны

БЕКІТЕМІН

Кафедра отырысы шешімімен

Кафедра меңгерушісі

_________ _______________

(қолы) (аты-жөні, тегі)

(атауы)

(мамандық шифры, атауы)

Оқу формасы: күндізгі

«____»________________ 20__ж. Хаттама №______

Көкшетау

• 
  «Студенттік жылдардағы өмірлік құндылықтарды таңдау»
  
• 
  «Адамдарға не үшін жалпы адами құндылық қажет?»
  
• 
  «Менің қадамдарым: өзіндік дамудан өзіндік жетілуге дейін»
  
• 
  «Менің жан дүнием».
  
• 
  «Адамның ішкі жан дүниесінің байлығы дегеніміз не?»
  
• 
  «Мен жетістікке жеткен тұлғамын!»
  
• 
  «Мен және Тәуелсіз Қазақстан»
  
• 
  «Мәдениеттегі менің үлесім»
  
• 
  «Халықаралық деңгейдегі саясат пен мәдениеттегі толеранттылық»
  
• 
  «Шын бақытты болуға болады, егер....»
  

Н. 4.02. – 07

Ш.Уәлиханов атындағы Көкшетау мемлекеттік университеті

Шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорны

БЕКІТЕМІН

Кафедра отырысы шешімімен

Кафедра меңгерушісі

_________ _______________

(қолы) (аты-жөні, тегі)

(атауы)

(мамандық шифры, атауы)

Оқу формасы: күндізгі

«____»________________ 20__ж. Хаттама №______

Көкшетау
Аралық бақылаудың «Өзін-өзі тану» курсының аяқталу мерзімінде болғандығын ескере отырып, студенттерге екі модуль тақырыптарынан таңдау ұсынылады:

• 
  «Өзін-өзі тану – ішкі үйлесімділіктің кілті»
  
• 
  «Өзін-өзі тану- бұл мен іздеген нәрсе»
  
• 
  «Өзін-өзі тану маған күнде өзіммен танысуыма көмектеседі.....»
  
• 
  «Өзін-өзі тану – бұл мені мен барлығының арамызды жалғастыратын көпір»
  
• 
  « Бүкіл әлем-бұл бір тұтастылық»
  
• 
  «Мен мәдени мұраға үлес қосқым келеді»
  
• 
  « Мен «Ұстаз» мамандығын таңдадым»,
  
• 
  «Менің болашағым- бұл Қазақстанымыздың болашағына үлесім»,
  
• 
  « Мен мамандықта өзімді осылай көремін!»,
  
• 
  « Мен білім сапасын қалай жақсартуды білемін».
  

Н.4.02-05

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі

Ш.Уәлиханов атындағы Көкшетау мемлекеттік университеті

Шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорны

БЕКІТЕМІН

Кафедра отырысы шешімімен

Кафедра меңгерушісі

___________ _______________

(қолы) (аты-жөні, тегі)

(атауы)

(мамандық шифры, атауы)

1. 
   Өзін-өзі танудың процесс ретінде мінездемесі.
   
2. 
   Өзін-өзі танудың мақсаттары мен себептерi Қажеттіліктер мен тұлғаның өзін-өзі дамытуы.
   
3. 
   Тұлғаның өзін-өзі дамытуы мен өзін-өзі жүзеге асыруы.
   
4. 
   Тұлғаның өзін-өзі дамыту құралдары мен жағдайы.
   
5. 
   Адамның шығармашылық қабiлеттерін дамыту құралдары, тәсілдер, әдiстер.
   

1. 
   Өзін-өзі жетілдіру. Жеке адамның өзін-өзі жетілдіру жолдары
   
2. 
   Сана және өзіндік сана.
   
3. 
   Өзіндік сана құрылымы.
   
4. 
   «Мен»- концепциясына ғалымдардың әртүрлі көзқарастары.
   
5. 
   Өмірлік ұстаным. «МЕН» және мені қоршаған айнала. «МЕН» және жағдай.
   
6. 
   Тұлғаның дамуын зертеудің қазіргі теориялар мен әдістер.
   

1. 
   Қарым – қатынас шеңбер: Достық, жолдастық.
   
2. 
   Мәдениет өмірлік жетістіктердің факторы ретінде.
   
3. 
   Адамның тұлғалық қалыптасу үдерісіндегі мәдениеттің рөлі.
   
4. 
   Толеранттылық қоғамдағы адам өмірінің нормасы ретінде
   

1. 
   Жеке тұлғаның өмір сүру сценарилары. Өмір сүру сценариларының түрлері.
   
2. 
   Адам өміріндегі отбасы мен туыстық қатынастардың маңызы
   
3. 
   Достық, жолдастық.
   
4. 
   Отбасындағы ер адам мен әйел адам рөлдері
   
5. 
   Махаббат және адамгершілік, олардың айырмашылығы
   
6. 
   Махаббат сезімдері.Махаббат және ғашықтық.
   

1. 
   Азаматты.қ әлем және этникалық келісім.
   
2. 
   Тұлғаның өзін-өзі бекітуі ұстанымдары мен салалары
   
3. 
   Азаматтық және қазақстандық патриотизм ұғымдарына түсінік
   
4. 
   Адамның діни наным сенімі, олардың тұлға дамуында алатын орны
   

1. 
   Адамның потенциалының iске асыруындағы өнердiң рөлi.
   
2. 
   Адамның, қоғамның және табиғаттың өзара тәуелділігі
   
3. 
   Тұлғаның әлемдегі өз орны
   
4. 
   Адамның экологиялық мәселелерді шешуде қосар үлесі
   

1. 
   Болашақ оқытушының кәсіби өсуіндегі өзін-өзі дамытудың мәні.
   
2. 
   Кәсіби қарым-қатынас   
   
3. 
   Педагогтың өзін -өзі тануы .
   
4. 
   Педагогтың кәсіби өзіндік санасы.
   

1. 
   Рефлексия.
   
2. 
   Педагогтың  дүниетанымдық және мінез-құлықтық бағдарлары
   
3. 
   Педагогтың «Мен» концепциясы
   
4. 
   Өзін-өзі тану кедергілері.
   
5. 
   Педагогтың кәсіби өзін-өзі дамытудағы кедергілер, оларды жою жолдары.
   

1. 
   Өзін-өзі тану әдістері
   
2. 
   Портфолио жайлы түсінік
   
3. 
   Педагогикалық қарым- қатынас
   
4. 
   Педагогтың өзін- өзі тәрбиелеу және өздігінен білім алуы
   

1. 
   Педагогтың кәсіби өзін -өзі жетілдіруі және кәсіби дамуы
   
2. 
   Кәсiби даму және өздiгiнен даму.
   
3. 
   Өзіндік процестерге  педагогикалық қолдау көрсету    
   
4. 
   Педагогикалық қолдау көрсетудің басты қағидалары
   

1. 
   Педагогтың  диагностикалық, ұйымдастырушылық, диалогтық, ынталандырушы, бағалаушы қызметтері.
   
2. 
   Педагогикалық қодау көрсетудің  мазмұны, формалары, әдістері мен тәсілдері.
   
3. 
    Кәсiби шеберлік.
   
4. 
   Кәсiби мәдениет, құзыреттiлiк, қалыптасу.
   
5. 
   Кәсiби бiлiктiлiктi жоғарылату.
   
6. 
   Кәсiби дамудағы өздiгінен білім алудың
   

1. 
   «Өз жанына көп үңілген жан қателігін тез сезеді, еріксіз салмақты болады, бәрін білем демейді, көкірек кермейді». (К.Гельвеций).
   
2. 
   «Тегінде адам баласы адам баласынан ақыл, ғылым, ар, мінез деген нәрселермен озады. Одан басқа нәрсемен оздым ғой демектің бәрі де ақымақшылық». (Абай)
   
3. 
   «Өзін-өзі таныған адам - өзінің жендеті» (Ницше).
   
4. 
   Өмір сүру адам мәнінің бастамасы болады» (Ж.­П.Сартр).
   
5. 
   «Ешкім де өзіне-өзі баға беруді үйренбей тұрып, басқаларды бағалай алмайды». (И.Гете)
   
6. 
   «Ойлау танданудан басталады».(Аристотель)
   
7. 
   «Өзіңді-өзің тану - даналықтың бірінші шарты». (К.Маркс)
   
8. 
   «Адамның танымы неғүрлым биіктей берген сайын, дүниенің көкжиегі де соғұрлым кеңейе бермек ». (А.Н.Радищев).
   
9. 
   «Өмір сүру адам мәнінің бастамасы болады» (Ж.­П.Сартр).
   
10. 
    Адам - «аяқталмаған жэне толық емес» тіршілік иесі» (Э.Фромм).
    
11. 
    «Үш-ақ нәрсе адамның қасиеті: Ыстық қайрат, нүрлы ақыл, жылы жүрек». (Абай)
    
12. 
    «Ойлай алғаным - өмір сүргенім» (Декарт).
    
13. 
    «Ой жетпейтін жер болмайды». (Б.Момышұлы)
    
14. 
    «Адам бұл, бірінші кезекте — ақыл» (Аристотель).
    
15. 
    «Шамадан тыс құштарлық ер адамнан гөрі балаға тән». (Демокрит).
    
16. 
    «Адамда нағыз адам болудан басқа мақсат болуы мүмкін емес». (Л.Шефер).
    
17. 
    «Жақсы ойдың тууы қандай қиын болса, өлуі де оңай емес.Қиыннан туған ой ғана үзақ жасай алады». (Г.Мүсірепов)
    
18. 
    Тұлға болып туылмайды, түлға болып қалыптасады» (А. Леонтьев).
    
19. 
    «Еркіндік - танылған қажеттілік» (Спиноза).
    
20. 
    «Адам - түпсіз түңғиық, оның сезімі мен жүрек дүрсілінен гөрі шашын санау оңай». (Августин Блаженный).
    
21. 
    Қайырымдылык дегеніміз - білім» (Сократ).
    
22. 
    «Адам өзінің еркін шешімдерінің кескіні тәрізді» (Ж.­П.Сартр).
    
23. 
    «Ойлай алғаным - өмір сүргенім» (Декарт).
    
24. 
    «Ең қиын іс - өзіңці өзің тану, ең оңай іс - басқаға ақыл айту». (Фалес)
    
25. 
    «Өзіңді-өзің тани біл» (Сократ).
    

1. 
   Өзін -өзі танудың мәні:
   

В) организмнің ішкі күйлерінің қасиеттерін тұтастай бейнелеу

С) сезімдер мен эмоциялардың қайнар көзі

Д) өз өміріне көзқарасы

Е) түрлі бейнелерді, әрекеттерді бейнелеу

2. 
   Рухани –адамгершілік білім беру:
   

В) педагог қызметін талдау және бағалау

С) оқушылардың өзіндік жұмысын ұйымдастыру

Д) организмнің ішкі күйлерінің қасиеттерін тұтастай бейнелеу

Е) түрлі бейнелерді, әрекеттерді бейнелеу

3. Мәдени сәйкестілік принципі көздейді:

А) барлық халықтар мәдениетіне құрмет білдіруді

В) дербестік дағдыларының дамуын

С) ғылымды зерделеуге деген қызығушылықтың қалыптасуын

D) мәдениеттің дамуын

Е) кітап оқуға баулу

4. Адамгершілік педагогикасының манифестінде «Мұғалім» ұғымы деген:

А) ересек

В) серіктес

С) адам

D) тәлімгер

5. Сократ бойынша адам табиғатына тән:

А) тілекті орындауға ұмтылыс

В) билікке деген ерік

С) мейірімділікке деген ерік

D) интеллект

Е) кеңесші

6. «Өзін-өзі тану» сабағында оқытуда бірлескен іс-әрекет дағдысын қалыптастыруға бағытталған оқыту әдісі:

А) іскерлік ойын

В) байқау

С) сайыс

D) бақылау

Е) иллюстрация

7 .«Өзін-өзі тану» пәнін оқытудың мақсаты:

А) оқыту үдерісіндегі сабақтастық принципін қадағалау

В) ғылымилық принципін сақтау

С) оқыту үдерісіндегі реттілік принципін сақтау

D) Қиын істерді таңдаудан

Е) рухани-адамгершілік құндылықтарына негізделіп оқыту

8. «Адамға барынша талаптар қою керек, бірақ сонымен бірге оны барынша құрметтеу керек»- деген кім?

A) А.Сластенин

B) Ш.Амонашвили

C) К.Д.Ушинский

D) Н.В.Кузьмина

E) А.С.Макаренко

9. Жеке адам сапалары мен қасиеттеріндегі сандық сапалық өзгерістер жүйесі.

A) Білім беру

B) Оқыту

D) Даму

10. Жеке адам дамуының нәтижесінде кемелденуі мен тұрақты сапалар мен қасиеттерді иемденуі.

A) Білім беру

B) Оқыту

D) Даму

11. Оқушылардың санасын әңгімелесу, сұрақ қою арқылы оятып, өзін -өзі тануға шақырған кім?

A) Сократ

B) Аристотель

C) Әл- Фараби

D) Я.А.Коменский

E) Ж.Руссо

12. Көмектесу деген сөздің түпкі латын мағынасы -....

1. 
   Аксиология
   
2. 
   Фасилитация
   
3. 
   Акмеалогия
   
4. 
   Иновация
   
5. 
   Технология
   

1. 
   В.Ратке
   
2. 
   Д.Эльконин
   
3. 
   А.Маслоу
   
4. 
   Я.А.Коменский
   
5. 
   И.Гербарт
   

1. 
   Платон
   
2. 
   Аристотель
   
3. 
   Демокрит
   
4. 
   Әл-Фараби
   
5. 
   Сократ
   

1. 
   Педалогия
   
2. 
   Гносеология
   
3. 
   Физиология
   
4. 
   Аксеология
   
5. 
   Психология
   

1. 
   Білім
   
2. 
   Тәрбие
   
3. 
   Сенім
   
4. 
   Құндылық
   
5. 
   Оқу
   

1. 
   Өзіне-өзі бұйрық беру
   
2. 
   Өзін-өзі бағалау
   
3. 
   Өзіне-өзі сенбеу
   
4. 
   Өзін-өзі мадақтау
   
5. 
   Өзін-өзі саралау
   

1. 
   Адамның басқаларға ұқсамауы
   
2. 
   Адамның өзіндік ерекшеліктерді сақтап қалуға тырысуы
   
3. 
   Адамның өзін басқа адамдармен, топпен сәйкестендіруі.
   
4. 
   Адамның өзіндік пікірінің болуы
   
5. 
   Адамның өзіндік санасы
   

1. 
   Адамдардың бір бірінен айырмашылығы
   
2. 
   Адамдардың бірін бірі түсінбеуі
   
3. 
   Адамдардың бір біріне көмек бермеуі
   
4. 
   Адамдардың бір бірімен келіспеуі
   
5. 
   Адамдардың көзқарастарының,қызығушылықтарының қарама қарсы келуіне байланысты туындайтын әрекет түрі.
   

1. 
   Құндылықтар туралы философиялық ілім.
   
2. 
   Адам туралы ілім
   
3. 
   Табиғат туралы ілім
   
4. 
   Қоғам туралы білімдер
   
5. 
   Діни білімдер
   

1. 
   Басқа адамның көңіл күй жағдайын түсіну.
   
2. 
   Басқа адамға жан ашу
   
3. 
   Басқа адамның қайғысына ортақтас болу
   
4. 
   Басқа адамға көмек беру
   
5. 
   Басқа адаммен санасу, сыйласу
   

1. 
   Өзін - өзі тәрбиелеу
   
2. 
   Өзін - өзі тану
   
3. 
   Өзін - өзі бағалау.
   
4. 
   Өзін - өзі дамыту
   
5. 
   Өзіне сын көзбен қарау
   

1. 
   Басқаларды түсінеді
   
2. 
   Жасқы қарым – қатынас орнатады
   
3. 
   Жетістікке жетеді
   
4. 
   Басқалармен санаспайды.
   
5. 
   Басқалардан алшақ жүреді
   

1. 
   Ушинский
   
2. 
   Макаренко
   
3. 
   Сухомлинский
   
4. 
   Блонский
   
5. 
   Островский.
   

1. 
   Өзін - өзі тәрбиелеу.
   
2. 
   Өзін - өзі бағалау
   
3. 
   Өзін - өзі жетілдіру
   
4. 
   Өзін - өзі мадақтау
   
5. 
   Өзін - өзі салыстыру
   

26. Өзін - өзі жоғары бағалайтындарда «Мен» деген позициясы қандай дәрежеде болады?

1. 
   Төмен.
   
2. 
   Өте жоғары
   
3. 
   Өте төмен
   
4. 
   Орташа
   
5. 
   Мүлдем өзіне баға бермейді
   

1. 
   Өзіне - өзі дұрыс талап қоюынан
   
2. 
   Ата – аналардың баланың жетістіктерін төмен бағалаунын.
   
3. 
   Өзінің жетістіктерін қолдауынан
   
4. 
   Қиын істерді таңдаудан
   
5. 
   Мұғалімдердің оны жоғары бағалауынан
   

1. 
   Өз мәдениеті арқылы басқа мәдениеттерді білуге ұмтылған адам.
   
2. 
   Денсаулығы,адамгершілік қасиеттері мол тұлға
   
3. 
   Халықтық рухани құндылықтарға берілген тұлға
   
4. 
   Денсаулығы мықты,адамгершілігі мол адам
   
5. 
   Мәдениеттер алмасудың қажеттілігін түсінген индивид
   

1. 
   Сұлулықты сүйкімсіздіктен ажырата білуге үйрету.
   
2. 
   Музыканы түсінуге үйрету
   
3. 
   Басқа адамды түсіне білуге үйрету
   
4. 
   Тазалыққа, ұқыптылыққа үйрету
   
5. 
   Қоғамдық орындарда өзін - өзі ұстауға үйрету
   

1. 
   Саналыққа тәрбиелеу
   
2. 
   Тәртіпті қалыптастыру
   
3. 
   Жауапкершілікке тәрбиелеу
   
4. 
   Адалдыққа тәрбиелеу
   
5. 
   Тәртіпті, өзін өзі ұстау мәдениетін қалыптастыру.
   

1. 
   Туған жеріне, халқына деген құрметте
   
2. 
   Отан үшін ерлік жасауға дайындықта
   
3. 
   Отанды қорғаушыларға деген құрметте
   
4. 
   Елінің жетістіктерін бағалауда
   
5. 
   Туған жеріне, халқына деген махабатта, отанына берілгендікте.
   

1. 
   Эстетикалық білім
   
2. 
   Ғылыми көзқарас
   
3. 
   Сенім
   
4. 
   Жалпыазаматтық құндылықтар.
   
5. 
   Білім
   

1. 
   Әдебиет, өнер саласынан білім алу
   
2. 
   Рухани құндылықтарды меңгеру.
   
3. 
   Адамгершілік тәртіп дағдаларын тәрбиелеу
   
4. 
   Шығармашылық іс-әрекетің іскерлік және дағдылары
   
5. 
   Үлкендерді тыңдауға тәрбиелеу
   

1. 
   Іс-әрекетті жан-жақты нәтижелі орындау.
   
2. 
   Топтарды бірігу
   
3. 
   Адамның шыдамдылығы
   
4. 
   Бейнелеп көрсету
   
5. 
   Мұғалімнің білімділігі
   

1. 
   Мүлтіксіздікке деген ұмтылыс
   
2. 
   Тамырлану қажеттілігі
   
3. 
   Әлеуметтік мінез.
   
4. 
   Өмір салты
   
5. 
   Компенсация
   

1. 
   Сыпайылық көрсету
   
2. 
   Толераттылық
   
3. 
   Адамгершілік тұрғысынан өзін көрсете білу
   
4. 
   Ұстамдылық, әдептілік
   
5. 
   Турашылдық, өзіндік пікірдің болуы
   

1. 
   Агрессияға жақын тұратын адам
   
2. 
   Интолеранттылык
   
3. 
   Адамда авторитарлық стиль басым келеді
   
4. 
   Шыдамды, төзімді адам
   
5. 
   Өкпешіл, ашуланшақ адам
   

1. 
   Адамның басқалармен санаспауы
   
2. 
   Адамның басқалармен келісе салуы
   
3. 
   Адамның өзіндік пікірі болуы
   
4. 
   Агрессияға жақын тұру
   
5. 
   Адамның басқа адамдармен әрекеттесе алмауы
   

1. 
   Ұжымда қалыптасқан белгілі тәртіп нормаларын сақтау
   
2. 
   Тәртіп мәдениетін
   
3. 
   Күн тәртібін сақтау
   
4. 
   Тапсырылған іске жауапкершілікпен қарау
   
5. 
   Басқа адамдарға талап қою
   

1. 
   Адамның құқығының, еркіндігінің сақталуы,адамға құрмет көрсетілуі
   
2. 
   Жеке адамды қалыптастыруға бағытталуы
   
3. 
   Білім беру процесінде баланың қызығушылығының ескерілуі
   
4. 
   Оқушының денсаулығының сақталуы
   
5. 
   Оқушыға деген құрмет және сүйіспеншілік
   

1. 
   Дж. Дьюи
   
2. 
   А.Масалау
   
3. 
   А. Комбес
   
4. 
   Ф. Клейн
   
5. 
   К. Роджерс.
   

1. 
   Тұлғаны тәрбиелеу, қалыптасу, жетілу
   
2. 
   Адамның дамуына көмек
   
3. 
   Даму, білім беру , оқыту
   
4. 
   Тұлғаны әлеуметтендіру
   
5. 
   Адамгершілік қатынас,тұлға болып қалыптасуына көмек
   

1. 
   45
   
2. 
   40
   
3. 
   41
   
4. 
   43
   
5. 
   42
   

1. 
   43
   
2. 
   34
   
3. 
   41
   
4. 
   30
   
5. 
   21
   

1. 
   Мұғалімнің тәртіптілігі
   
2. 
   Мұғалімнің жауапкершілігі
   
3. 
   Мұғалімнің адамгершілігі
   
4. 
   Кәсіби ар,ұят, ұждан деген
   
5. 
   Мұғалімнің іс әрекетіндегі шығармашылық
   

1. 
   Ш.А. Амонашвили.
   
2. 
   Е.Н. Ильин.
   
3. 
   И.П. Иванов
   
4. 
   В.Ф Шаталов
   
5. 
   С.Н.Лысенкова
   

1. 
   Адамгершілік сезім,сана, мінез -құлық нормаларын қалыптастыру
   
2. 
   Парасатталық пен ар – ұятты тәрбиелеу
   
3. 
   Әдептілікке тәрбиелеу
   
4. 
   Адамгершілік сезімді қалыптастыру
   
5. 
   Мәдениеттілікке, сыпайылыққа
   

1. 
   Тәрбиеге, тұқымқуалаушылық және ортаға
   
2. 
   Жеке адамның биологиялық ерекшеліктері
   
3. 
   Ата – аналарға
   
4. 
   Әлеуметтік ортаға, тәрбиеге
   
5. 
   Оқушылардың қызығушылығына
   

1. 
   Өзін- өзі сендіру
   
2. 
   Өзін өзі тәрбиелеу
   
3. 
   Қалыптастыру
   
4. 
   Әлеуметтендіру
   
5. 
   Қайта тәрбиелеу
   

1. 
   Мимка, пантомимика
   
2. 
   Әңгімелесу
   
3. 
   Әңгіме
   
4. 
   Лекция
   
5. 
   Мұғалімнің сөзі
   

1. 
   Қимыл
   
2. 
   Мұғалімнің сөзі
   
3. 
   Пантомимика
   
4. 
   Интонация
   
5. 
   Мұғалімнің киінуі
   

1. 
   Индивид
   
2. 
   Адам.
   
3. 
   Тұлға
   
4. 
   Жеке даралық.
   
5. 
   Ғалым.
   

1. 
   Экономикалық
   
2. 
   Әлеуметтік
   
3. 
   Шаруашылық
   
4. 
   Репродуктивтік
   
5. 
   Тәрбиелік
   

1. 
   Адамның іскерлік пен дағдыны меңгеруі
   
2. 
   Тұлғаның қоғамдық өмірмен танысуы.
   
3. 
   Мұғалімнің басқаруы арқылы оқушының дамуы
   
4. 
   Тұлғаның өмірлік тәжірбиесінің құрбы- құрдастарымен әрекеттесуі арқылы қалыптасуы.
   
5. 
   Тұлғаның қоғаммен әрекеттесуі арқылы дамуы, әлеуметтік нормаларды, құндылықтарды игеру.
   

A)Мұрат

C)Көзқарас

D)Мінез-құлық

E)Білім

A) Мұрат

C)Көзқарас

D)Мінез-құлық

E)Білім

A)Дүниетаным

B)Сенім

C)Білім

E) Іс -әрекет

58 .Өзін - өзі сынау, қарапайымдылық, өзімшілдік бұл:

A) Басқаларға қатынас

B) Іскерлік

C) Жеке адамның заттарға қатынасы

D) Әрекеттер

E) Өз - өзіне қатынас жүйесі.

59.Өзін - өзі жетілдіруге сапалы, жоспарлы мақсат көздеген процесс қалай аталады?

A) Өзін - өзі тәрбиелеу

B) Тәрбие

C) Әлеуметтендіру

D) Қайта тәрбиелеу

E) Қалыптасу

60.Тұлғаның өзін - өзі тәрбиелеу дегеніміз…

A) Өзін - өзі жетілдіру мақсатындағы саналы, жоспарлы жұмыс

B) Педагогикалық ықпалдың нәтежиесі

C) Өзін - өзі иландыру, өзіне бұйрық беру

D) Жеке тұлғаның даму процесі

E) Өзін - өзі көндіру процесі

Н.4.02-02

Қазақcтан Республикасы білім және ғылым министрлігі

Ш. Уәлиханов атындағы Көкшетау мемлекеттік университеті

Шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорны

БЕКІТЕМІН

Факультеттің ОӘК шешімімен

Төрайымы

_______ _______________

(қолы) (аты-жөні, тегі)

«___» _____ 20 ____ ж.

Кафедра: Әлеуметтік және жасерекшелік педагогикасы
Кусаинова А.Ж.

(автордың аты-жөні, тегі)

Студенттердің оқытушының басшылығымен өтетін өзіндік жұмыстарын ұйымдастыруға

(атауы)

(мамандық шифры, атауы)

Көкшетау

Әлеуметтік және жасерекшелік педагогикасы кафедрасының отырысында қарастырылған.

Хаттама №1 «27» тамыз 2015 ж.,
Кафедра меңгерушісі: Шаяхметова А.А.

қолы тегі, аты,әкесінің аты

Филология және педагогика факультетінің оқу-әдістемелік комиссиясымен келісілген.

Хаттама № 1 «28» тамыз 2015 ж.,

Факультеттің ОӘК төрайымы:___________ Құрманова А.Қ.

қолы тегі, аты,әкесінің аты

Студенттердің оқытушының басшылығымен өтетін өзіндік жұмысы- аудитория және аудиториядан тыс орындалатын танымдық үрдістердің ағымын үлкен белсенділікпен сипаттайтын оқытушының жетекшілігімен жүзеге асатын және оқу үрдісінің тиімділігін арттыруға және студенттердің өз білімдерін дербес толықтыруға қызмет ететін студенттердің оқу жұмыстарының ерекше түрі.

ОБСӨЖ сабақ кестесі бойынша өтеді .

ОБСӨЖ мақсаты: Болашақ мамандардың осы пән бойынша дәріс, машықтану, СӨЖ сабақтарында алған білімдерін тереңдету, іскерлк дағдыларын жетілдіруді, түрлі отбасы типтерімен болашақта тиімді әрекет жасауға мүмкіндік туғызу. Әрекеттесуді тиімді етіп ұйымдастыру үшін қажетті білім, білік, дағдылармен қаруландыру.

Бұл пән бойынша алған білімдер студенттің тек жалпы құзырлылығын жоғарылатып қана қоймай, барлық қажетті қабілеттері мен сапаларын толық ашуға, шығармашылық потенциялы мен ұмтылыстарын жүзеге асыруға, өзгелермен қарым-қатынасын жақсартуға, оларды сыйлау, құрметтеу, қажетті көмек беруге мүмкіндік береді.

Өзіндік жұмыс тұлғаны қалыптастыра отырып, студенттерге жұмыс уақытын ұйымдастыру дағдыларын қалыптастырады, еңбек тәртібіне баулиды. «ОБСӨЖ » бәрінен бұрын басқа оқу жұмыс түрлерінің міндеттерін жетілдіреді. Тапсырмаларды орындауда керек кезде оқытушыдан кеңес алуына да болады.

Ауызша формада бақылаудың төмендегі түрлері пайдаланылады:

- конференциялар, баспасөз-конференциялар

- кәсіби-бағдарланған іскерлік ойындар

- дискуссия

- миға шабуыл

- коллоквиумдар;

- сыни тұрғыдан ойлау;

- жеке әңгімелесу.

- педагогикалық жағдаяттарды шығару, талқылау;

Жазбаша формадағы жеке тапсырмалардың түрлері:

- әдебиеттерге шолу және талдау;

- бөлек материалдардың аннотациясы;

- рефераттар ;

- есептер ойластырып жазу;

- тестер құру;

- текст бойынша жоспар, схема құру т.б

Студенттердің кәсіби дайындығын іске асыру бағыттарының бірі оқу және ғылыми жұмыстардың органикалық үйлесімділігінің негізінде танымдық қызмет белсенділігі, зерттеуге жақын белсенді шығармашылық жұмысқа барлық студенттерді тарту болып табылады.

Н.4.02-02

Қазақcтан Республикасы білім және ғылым министрлігі

Ш. Уәлиханов атындағы Көкшетау мемлекеттік университеті

Шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорны

БЕКІТЕМІН

Факультеттің ОӘК шешімімен

Төрайымы

_______ _______________

(қолы) (аты-жөні, тегі)

«___» _____ 20 ____ ж.

Кафедра: Әлеуметтік және жасерекшелік педагогикасы

(автордың аты-жөні, тегі)

Студенттердің өзіндік жұмыстарын ұйымдастыруға

(атауы)

(мамандық шифры, атауы)

Әдістемелік нұсқау пәннің жұмыс оқу жоспары мен бағдарламасына сәйкес құрылды.

Әлеуметтік және жасерекшелік педагогикасы кафедрасының отырысында қарастырылған.

Хаттама №1 «27» тамыз 2015 ж.,

қолы тегі, аты,әкесінің аты

Филология және педагогика факультетінің оқу-әдістемелік комиссиясымен келісілген.

Хаттама № 1 «28» тамыз 2015 ж.,

Факультеттің ОӘК төрайымы:___________ Құрманова А.Қ.

қолы тегі, аты,әкесінің аты

«Өзін-өзі тану» курсы бойынша өзіндік жұмыс, ортамен белсенді әрекеттестік жағдайында өзін-өзі тану және өзін-өзі жетілдіру білімдерін, іскерліктері мен дағдыларын тәжірибеде қолдану барысында ізденуші, шығармашылық іс-әрекеттің даралық және топтық формасын білдіреді. Студенттердің өзіндік іс-әрекеттерін шығармашылық жоба, эссе жазу, баяндамаларға дайындық, рефераттардың орындалуы ұсынылған әдебиеттің (негізгі және қосымша), хрестоматиядағы материалдарды топтық талқылауға дайындық, коллаж және т.с.с фотоальбомдарды құрастыру сияқты тапсырмалардың дәптерде орындалуы қарастырылады.

Студенттердің өзіндік жұмысын ұйымдасыру және жүргізу барысында келесі талаптарға жетекшілік жасау қажет:

1. 
   Барлық сабақтарды өткізу барысында өзіндік жұмыстарды ұйымдастыру нәтижесінде, курсты оқып үйренудің соңында студенттер өзін-өзі тану процесін өзіндік дамудың үйлесімді алып барушысы ретінде толық түсінікке ие болу керек.
   
2. 
   Студенттерді тікелей танымның қатысушысы етіп белсенді бағытқа бағыттау. Тапсырма тек арнайы фактілерді меңгеруге ғана емес, сондай-ақ өмірлік жағдайлардағы мәселелердің шығармашылық тұрғыда шешімін табуға бағытталған болуы қажет.
   
3. 
   Өзіндік жұмыста тапсырма жүйелі, логикалық құрылым сипатында болуы тиіс.
   
4. 
   Тапсырмаларды таңдау барысында студенттердің жеке және жас ерекшеліктерін ескеру.
   
5. 
   Студентердің өзіндік жұмыстарын орындау барысында оқытушы оларға түсіндіру арқылы педагогикалық қолдау көрсету қажет.
   

Тұлға өзін-өзі тануда тану – ену объектісі ретінде өзіне өзінің қатынасын көрсете отырып, танымдық субъект ретінде қатысады немесе танылады. Тану - ену «Мен кіммін?», «Мен қандаймын?», «Мен және басқалар», «Мен және әлем» т.б. диалогтарында өзараәрекеттесу арқылы жүзеге асады. Өзін-өзі тану іс-әрекетте жүзеге асатын білім және әрекеттің бірлігін саналы ұғынуда, өмірлік жағдайларды түсінуде, нақты дербес тапсырмаларды шешуде болуы мүмкін.