Нақты баға - бұл келісім шартқа қол қою кезінде туады. Ол жүзеге асу мерзімінде ешқандай өзгеріске ұшырамайды.
Жылжымалы баға - бұл кеісім шартқа қосымша түсінік арқылы қол қою кезінен басталады, белгіленеді. Бағаның төмендеу немесе жоғарлау кезінде келісім шарт бағасы осыған сғйкес өзгеріп отырады. Мұндай жағдайда міндетті түрде ақпарт көзі бағаның ауытқуын көрсетіп отырады.
Айнымалы баға- бұл баға келісім шарттың орындалу уақы-
тында анықталады, соның ішінде келісім шарттың шығын есебі саналады. Сұндай жағдайларда бағаның негізі қосымша түсінік бойынша негізгі баға төлем есебі әдісінің қолданылуы тұрғысында белгіленеді.
Баға деңгейін анықтауда айқындалған бағалардың және шығын есебін міндетті түрде ескеру қажет.
Көбінесе анықтамалық бағалар жарыққа шығады: биржалық баға белгілеу, аукциондағы бағалар, жеке мәміле бағалары, ірі нормалар ұсынысының бағалары жатады.
Келісім шарттың нақты келісім бойынша сатушы әр түрдегі жеңілдікке қол жеткізуі қвжет (саны үшін, белгіленген мерзім ағымындағы айналым үшін-бонусты, экспорттық шегерім, мау-
сымдық шегерім, жабдықты сатудағы баға шегерімі, бұрынғы қолданыстағы заттардың бағасына жеңілдік т.б.).
Осымен бірге сыйлық және айыппұлдық төлемдері қоса ескерген жөн. Соның ішінде тауардың сапасына байланысты (жақ-
саруы, нашарлауы) сұранымның жедел орындалуына байланысты т.б.
8. Төлемнің мерзімі және шарттары. Келісім шарт нақты төлемдердің мерзімімен түрін бекітуі қажет. өмірде жиі төлемдердің мерзімімен түрін бекітуі қажет. өмірде жиі кездесетін ақшалай төлем немесе осы үш әдістің құрлымына байланысты төлемдер.
9. Есеп айырысу түрлері. Коммерциялық мәмілелерде нақты ақшалар тура есеп айырысу үшін жиі қолданылмайды, Мұндай жағдайға қолданылатын инкассалық және аккередивті түрлер.
Есептесудің инкассалық түрі деп сатып алушыдан алынған төлемнің бағасын және оған сғйкес тауар құжаттарын көрсету арқылы өзінің банкііне тапсырма беру.
Есептесудің аккредивті түрі-бұл міндеттеме бан нұсқауы бойынша жүрігіледі және сатушының құжаттар көрсеткен банксі-
не қарсы жеткізілген тауарлар құнының сапасына сатып алушы есебінен сатуш ыға төленген төлем.
10. Талап ету бұл бапта кез келген жақтардың наразылығн көрсету тәртібі анықталады, соның ішінде мәмілеге қатысушылар, келісім шарттарын орындамағандар да кіреді.
Мұның ең қажетті құжат түрлері (акт бекіту), іс барысында анықталған сғйкессіздік жазылады (мерзімде, сапасында т.б.). Сонымен бірге кінғлі жаққа бағытталған наразылық және санкциялар мерзімі белгіленеді.
11. Кепілдіктер-бұл сатушының белгілі бір кепілдеме кезінде тауардың сапсына жауапкершілігі.
Келісілген арнайы білім бойынша қосалқы бөлшектер жиын-
тығын жеткізу алдын-ала маңызды түрде қарастырылады. Соны-
мен қатар жабдықтарды кепілді кезеңінен кейін жеке бағалары немес еңбегі үшін қызмет көрсету мүмкіндігі.
12. Қарсы тұруға келмейтін көштер жағдайы (форс-мажор). Бұл бапта егер келісім шартқа қол қойғаннан кейін Мұндай жағ-
дай төнетін болса және әр жақтан ешқандай қатыссыз түрде болса, онда кейбіреулер келісім шарттың жүргізілу мерзімін өзгертуі мүмкін немесе қызығушылық білдірген екі жақтың жауапкер-
шілігі міндетін тоқтатып тастайды. Бұларға жататындар: өрт, жол апаты, топан су, табии апат, эмбарго- мемлекеттік биліктің тиым салуы т.б.
13. Төрешілік. Бұл бап кейбір даулардың шешім тәртібін белгілейді, соның ішінде кейбір мәмілеге өатысушылардың өздерінің өзара реттелу тәртібін қадағалайды. Кәсіпкерлер келі-
сімде көрсетілген барлық білімдердің орындалуын бұлжытпай өткеруі қажет. Осындай сақсатқа әрбір жақ келісімде қаралған мүліктік санкция бойынша міндеттеменің бұзылуына көш қолдануын болады. Бұдан басқа келісім шарттарының орындал-маған жағдайында қарастылған заңдылықтарға сүйене отырып кәсіпкер (біәр жақтың) міндеттемені орындамағаны үшін келтіріл-
ген залалы үшін екінші жаққа талап қоюына толық құқығы бар.