Қазақстан Мемлекеттік шығындарды және қаржы есептілігін (МШҚЕ) бағалау 2018
жүктеу/скачать 1,85 Mb. Pdf көрінісі
|
KZ-Dec19-PFMPR-Final with PEFA Check KZ (1)
| Көрсеткіш/Параметр
2018 ж. бағалауы 2018 ж. бағалаудың негіздемесі 2009 жылмен салыстырғанда өзгеріс және басқа факторлар PI-25-Еңбекақыға байланысты емес шығыстарды ішкі бақылау (M2) A (i) - Міндеттерді бөлу A Міндеттерді толық және нақты бөлу Жаңа параметр (ii) - Шығыстар бойынша міндеттемелердің сақталуын бақылаудың тиімділігі A Күшті бақылау шаралары міндеттемелерді бюджет қаржысының болуымен және ақша қаражатының болуымен тиімді шектейді Қазынашылықтың автоматтандырылған жүйесіне байланысты тиімділікті арттыру 74 iii) - Төлем ережелері мен рәсімдерін сақтау A Ережелер мен рәсімдерге сәйкестіктің деңгейі жоғары Жақсартылған орындау сапасы 2.6.8 2.6.9 PI-26 ІШКІ АУДИТ Бұл көрсеткіш ішкі аудитте қолданылатын стандарттар мен рәсімдерді бағалайды. Ол төрт параметрден тұрады, оларды бағалау M1 бағалау әдісін пайдалану арқылы біріктірілген. Қамту: орталық үкімет. Кезең: 26.1 және 26.2 параметрлері – бағалау сәтіне. 26.3 параметрі- соңғы аяқталған қаржы жылы. 26.4 параметрі-бағалау үшін пайдаланылған аудит есептері соңғы үш қаржы жылында шығарылуы тиіс. D-26.1 ІШКІ АУДИТТІ ҚАМТУ Бұл параметр бағалау жүргізу кезінде ішкі аудитке қанша мемлекеттік органдар ұшырағанын бағалайды. Шынайы ішкі аудиттің ішкі қаржылық бақылаудан айырмашылығы, ол Қазақстанда тұжырымдамалық жағдайда қалып отыр, өйткені ол тек 2017 жылдан бастап жұмыс істейді. "Ex-ante" ішкі қаржылық бақылау сипаты (өткен жағдай бойынша) мен жүйе жұмысының тиімділігі және қызметтерді ұсыну тиімділігі бойынша басшылыққа тәуелсіз ұсынымдар бертін шынайы ішкі аудит арасында айқындық болған жоқ. "Ішкі аудиторлар" деп аталатындар іс жүзінде "ex-ante" рөлдерін ойнады, бұл оларды, күтілгендей, өздері бағалуы тиіс жүйенің бір бөлігіне айналдырды. Бұл қарама- қайшылықты 2015 жылы "Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау туралы" жаңа заңда Үкіметтің мойындауы айқын болмады және ішкі аудит қазіргі уақытта барлық мемлекеттік мекемелерде іс жүзінде жұмыс істейді. Орталық атқарушы билік органдарының барлық дерлік мемлекеттік шығындарын бірге қамтитын барлық министрліктер мен Мемлекеттік қызмет істері жөніндегі агенттіктің енді 6-дан 16-ға дейін қызметкері бар жұмыс істейтін ішкі аудит бөлімдері бар. Президент әкімшілігін, Премьер-Министрдің кеңсесін және Есеп комитетін (ЕК) қоса алғанда, ішкі аудиті жоқ бірнеше үкіметтік мекемелер бар, бірақ олар мемлекеттік шығыстардың аз ғана үлесі үшін ғана жауапты. Тиісті министрліктердің басшылары құрған ішкі аудит департаменттері ІМАК әзірлеген нұсқаулықтарға сәйкес жұмыс істейді, аудиттің жылдық жоспарларын және одан кейін аудит субъектісі іске асыруға тиіс есептер мен ұсынымдарды дайындайды. Бағалау-A. D-26.2 АУДИТТІҢ ЖӘНЕ ҚОЛДАНЫЛАТЫН СТАНДАРТТАРДЫҢ СИПАТЫ Бұл параметр жүргізілген аудиторлық тексерулер мен бағалау жүргізу кезінде қолданылатын стандарттардың сипатын бағалайды. Ішкі аудиттің табиғаты мен көлемін түсіну үшін PEFA командасы Қаржы министрлігінің, Ауыл шаруашылығы министрлігінің, Білім министрлігінің, Денсаулық сақтау министрлігінің және Инвестициялар және даму министрлігінің Ішкі аудит бөлімдерінің қызметкерлерімен кездесті. Осы талқылаулардан ішкі аудит ЕК әзірлеген тәуекелдерді басқарудың мемлекеттік жүйесін пайдаланылған тәуекелдерге негізделген қағидатқа негізделгені анық көрінеді. Аудит жүргізетін жұмыс жалпы халықаралық стандарттарға сәйкес келеді. Сәйкестік, 75 жүйелер мен тиімділікке қатысты аудит бойынша күш салу теңгерімі айтарлықтай өзгеріп отырады. "Бұзушылықтарға" (сәйкес кемшіліктер) көп көңіл бөлінгеніне қарамастан, аудиторлардың есептері де бақылау жүйесінің тиімділігіне қатысты. ҚР ҚМ ІМАК барлық үкіметтік құрылымдар үшін ішкі аудит жөніндегі жұмыстың үйлестірушісі ретінде әрекет етеді. Бағалау-B D-26.3 ІШКІ АУДИТТЕР МЕН ЕСЕПТІЛІКТІ ІСКЕ АСЫРУ Бұл параметрде соңғы аяқталған қаржы жылындағы ішкі аудитті жоспарлау, енгізу және есептілік бағаланады (2017 ж.). 2015 жылғы Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау туралы заңға сәйкес ішкі аудит департаменттері өз функцияларын орындау кезінде тәуелсіз болып табылады және министрге/ұйым басшысына есеп береді. Қызметі аудитке жататын жауапты лауазымды адамдардың аяқталған аудиторлық есептерді алуға құқығы бар. Жылдық жоспарларды барлық ішкі аудит департаменттері дайындады және негізінен жоспарларға сәйкес орындалды. 2017 жылы қаралған 5 департамент 134 аудитті жоспарлаған, оның 122 немесе 91% орындалды. Аяқталған есептер ІМАК үшін де, ЕК үшін де қолжетімді орталық деректер базасында орналастырылады, олар тексерілетін субъектілермен талқыланатын болады және ұйымдардың ескертулері толық ескерілетін болады. Есептерде әдетте ішкі бақылау жүйесінің жұмыс істеуін жақсарту жолдары туралы ұсыныстар бар. Бағалау-A. D-26.4 ІШКІ АУДИТОРЛАРДЫҢ ҚОРЫТЫНДЫЛАРЫ НЕГІЗІНДЕ ЖАСАЛАТЫН ІС-ӘРЕКЕТТЕР Бұл параметрде министрліктердің басшылығының соңғы үш жылдағы аудит ұсынымдарына жауап ретінде әрекет ету дәрежесі бағаланады (2015 – 2017 жж.) Ішкі аудит тек 2017 жылдан бастап жұмыс істей бастағанын ескере отырып, министрліктер басшылығының іс-қимылдарын бағалау әлі ерте. Алайда, ішкі аудиторлар тікелей министрлердің алдында есеп береді, ал құрылымдық бөлімшелердің басшыларына әдетте мониторинг және орындалуын кейіннен бақылау арқылы жүргізілетін аудит бойынша ұсынымдарды орындауға бір ай береді деген оптимизмге негіз бар. Бағалау: қолданылмайды. |