Көрініс «Орындалған арман»
Райымбек: Ел ішіндегі әлеуметтік тенсіздіктерді, патшаның отарлау саясатынан туып отырған қиыншылықтарды өз көзімен
көрген аса зор парасат иесі, алғашқы ұстаз халқына жайып салып, өз кітабына жазып түсіндірді.
Ғазиза:
Бір перзент өзіндей – ақ іс атқарсың
Іріге айтқыш келер ұсақтар сын.
Осынау тұрысыңмен, ірі ісіңмен,
Келешек ғасырларды құшақтасың.
Өсиет өлеңдер.
Жәңгірхан Әсет Нәзікей Айнара Шыңғыс Сабрина Алдияр Жасұлан Дияс
Ғазиза:
Жаратылысында сезімтал, анғарымпаз және өз халқының ауыр халін көріп, оны жетілдіру үшін көркем
туындылары арқылы атсалысқан Ы.Алтынсарин еді.
Райымбек:
Ыбырай өз кезіндегі әлеуметтік өмірдін жай-жапсарын бақылаушы ғана емес, бүккенін жазып,
бүркегендерін ашушылардың бірі. Ең алдымен ол қазақ даласындағы тенсіздікті көре білді.
Ы.Алтынсаринның өлендері, әнгімелері және де мақалдар, жұмбақтар жазған.
Мақалдары:
-
Білім тұған жерде, иман тұрады.
-
Талапты ерге нұр жауар.
-
Кең киім тозбас, кенескен ел азбас.
-
Өз елін танымаған, елге би болмас.
-
Қайырымсыз болса ханнан без, өткелсіз болса судан без, асусыз болса таудан без, пайдасыз болса байдан без,
панасыз болса сайдан без.
-
Соқырдан қарауыл қойсаң, елінді жауға алдырар, наданнан би қойдырсаң, елінді дауға қалдырар.
-
Халық – кеуде, патша – бас.
-
Бассыз елде берекет болмас.
Жұмбақтары:
•
Екі тері, екеуі де тен тері (аспан, жер)
•
Кереге басында – ақ жаулық (күн сәулесі)
•
Жаңы жоқ болса да, ақылды адамның ісін істейді (кітап)
•
Айдың көлде алтын тас, ау салса да – алынбас. (тіс)
•
Отыз омыртқа, қырық қабырға барын бастаған ауыс омыртқа (киіз үй)
Ғазиза:
Адам баласының өмір кешіп, еңбек етіп, көңіл-күйін көтеретін бай мұрасы – табиғат. Табиғаттың жайма шуақ
жазын, айнадай жалтыраған өзен-көлін тамаша суреттеп, сол байлықты тек адам еңбегімен иемденуге болатынына ғибрат
етеді.
Райымбек:
Е, Бәсе ардағы сен едің ғой,
Арыстай Арқадағы бел едін ғой.
Сенді ел сенің бір күн шығарыңа,
Жан тегі әділ іске сенеді ғой.
222
|
