82
анықтау классикалық тәсілмен морфологиялық ерекшеліктеріне
сәйкес арнайы
анықтауыш кестелер көмегімен жүргізілді [4, 5].
Алынған сандық көрсеткіштердіңстатистикалық өңделуі Excel кестесінде жасалын-
ды.
Нәтижелер және талқылау. Зерттеу барысында төмендегі гельминт түрлері мен ту-
ыстары:
Trichostrongylidae spp., Trihuris ovis, Skrjabinema ovis
және
Moniezia spp.
(1-5
суреттер) табылды.
1 кесте - Орталық Қазақстандағы қойдың гельминттермен залалдану көрсеткіштері
Жеке
шаруа-
шылық
Зерте-
лінген
қой
саны
Trihuris ovis (дана)
Skrjabinema ovis
(дана)
Trichostrongylidae
spp.
Monieziaspp.
са-
ны
ИЭ*,
%
ИИ*,
экз
са-
ны
ИЭ*,
%
ИИ*,
экз
са-
ны
ИЭ*,
%
ИИ**,
экз
са-
ны
ИЭ*,
%
ИИ**,
экз
1
14
5
35.7 4±0,2
-
-
-
9
64.3 96±3,8
8
57.1
3±0,3
2
18
9
50.0 13±0,2
3
16.6 5±0,2 12
66.7 83±3,4
3
16.6 4±0,01
3
17
5
29.4 9±0,8
1
5.8 2±0,1
7
4.1
42±1,2
3
17.6
7±1,0
Барлығы
49
19
38.7 9±0,7
4
8.2
3±
28
57.1 75±3,2 14
28.5
5±0,6
ИЭ – инвазия экстенсивтігі
ИИ – инвазия интенсивтігі
Сойып-зерттеу нәтижесінде инвазия экстенсивтігі
Trihuris ovis
38.7%,
Skrjabinema
ovis
8.2%,
Trichostrongylidae spp
57.1% және
Moniezia spp.
28.5 % анықталды.
1
сурет -
Trihuris ovis
б)
Skrjabinema ovis
2 сурет -
Trichostrongylidae
spp.
аналығының микроскоп
арқылы көрінісі
3
сурет - Ұлтабардағы
Trichostrongylidae spp.
көрінісі
4 сурет -
Мonieziaspp.
a – ішектегі локациясы; b – жетілген цестодалар
Тrichostrongylidae тұқымдасына жататын ас қорыту жолдары стронгиляттарының төрт
туысы анықталды:
Nematodirus spp., Trichostrongylus spp., Haemonchus spp., Ostertagia
spp.
83
5 сурет -
Trichostrongylidae
туысына
жататын гельминттер
a –
Nematodirus spp
.; b –
Trichostrongylus spp
.; c –
Haemonchus spp.
; d –
Ostertagia spp.
2 кесте - Қой гельминттері орыны
№
Гельминт түрлерінің
атауы
Гельминттердің орналасу орыны
ұлтабар
ащы ішек
тоқ ішек
1
Nematodirusspp.
+
-
2
Trichostrongylusspp.
+
+
-
3
Haemonchus spp.
+
+
-
4
Ostertagiaspp.
+
-
Жоғарыда көрсетілген гельминттер түрлері
Trichostrongylus spp., Haemonchus spp.
және
Ostertagia spp.
ұлтабарда көп кездесті.
Инвазияның қарқындылығы көп жағдайда орташа болды (11-96 дана) және бір қойдың
ас қорыту жолында паразиттік стронгилята түрлерінің санына байланысты болды. Соған
қарамастан, залалдану популяцияда
Nematodirus spp., Trichostrongylus spp., Haemonchus
spp.
және
Ostertagia spp.
қойлардағы инвазияның экстенсивтілігі мен интенсивтілігінің
жоғары мәндерімен ұсынылғаны атап өтілді.
Әртүрлі мал шаруашылығында жүргізу жүйесіндегі облыстар мен аймақтардағы
жеке шаруашылықтардың қойларының ішек гельминттарымен
зақымдану дәрежесі
климаттық, географиялық факторларға, сондай-ақ қой өсіру технологияларына байланы-
сты болды деп болжаймыз.
Достарыңызбен бөлісу: