Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі Әрінов Қ. К., Мұсынов Қ. М., Апушев А.Қ

 

122 

Орманды дала 

120-135 

70-

80 

95-

110 

130-

145 

150-

170 

160-

180 

Қуаңшылықты 

дала 

110-150 

65-

90 

85-

125 

120-

160 

135-

185 

145-

200 

Құрғақ дала 

110 

65-

85 

85 

120 

135 

145 

 

Солтүстік  Қазақстан  жағдайында  көпжылдық орташа  мәліметттер 

бойынша  танаптық  жұмыстар  жүргізу  алдында  (сәуір  айының  ІІІ 

онкүндігі)  топырақтың  1  м  қабатындағы  өнімді  ылғал  мөлшері, 

әдетінше, ең төменгі сиымдылықтан төмен және 65-тен 160 мм –ге дейін 

өзгереді.  Өнімді  ылғал  мөлшерінің  ең  жоғары  деңгейінің  (120-160мм) 

мүмкіншілігі әртүрлі жылдар бойынша 50% аспайды, себу жұмыстарын 

жүргізу алдында ол 10-15 мм-ге төмендейді.   

Топырақ-климат аймақтары бойынша топырақтың 1м қабатындағы 

өнімді  ылғалдың  орташа  қоры  110  –нан  (құрғақ  дала)  120-150  мм-ге 

дейін  (орманды  дала,  құаңшылық  дала)  өзгереді,  бірақта  10  жылда  бір 

рет  минималды  деңгейге  (65-90мм)  төмендейді  және    10  жылда  бір  рет 

максималды деңгейге (145-200 мм) көтеріледі,ал орташа ылғал қоры мен 

жылдар саны 10-нан 4-5 және 1-2 жыл аралық орташа мен максимальды 

немесе минимальды ылғал қоры да орын алады.   

Сонымен,

 

Қазақстанның далалы

 

аймақ жағдайында өнімді ылғал 

мөлшері бойынша әрбір 10 жылдың 1-2 жылы қолайсыз(құаңшылық), 2-

3 жылы жақсы және 4-5 жыл орташа ылғал қорымен сипатталады.  

Өнімді ылғал қоры жаздың екінші жартысындағы және өткен жылдың 

күзіндегі ылғалдану жағдайына, қыста түскен жауын-шашын мөлшеріне 

байланысты.  Осы  жағдайларды  есептей  отырып  себу  алдындағы 

топырақтың мүмкін ылғал қорының көрсеткіштерін болжауға болады.  

жүктеу/скачать 12,59 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: