Әдебиет: Қазақ халқының философиялық мұрасы. Т. 13. Диалектикалық логика. – Астана: Аударма, 2006.
БОР (Bohr) Нильс Хенрик Давид (7.10.1885–18.11.1962) – ұлы дат ғалымы, физик-теоретигі әрі ойшылы, кванттық теорияны жасаушылардың
140
бірі. Атомның кванттық моделін жасағаны үшін физика саласы бойынша Нобель сыйлығын алған (1922). 1920 ж. бастап Копенгагендегі Теориялық физика институтын басқарған. Бірнеше шет елдік Ғылым академиялары- ның академигі. Физиктердің копенгагендік мектебі деп аталатын халықара- лық ғылыми мектептің ұйымдастырушысы әрі басқарушысы. «Атомдар мен молекулалар құрылысы туралы» (1913) деген жұмысында атом құрылысы- ның кванттық принциптерін ұсынғаннан бастап кванттық механиканың түбегейлі жарық көргеніне дейін (1927 ж.) тікелей қатынасып, физикалық- теориялық әрі философиялық-методологиялық тұрғыдан осы үдерісті қада- ғалап отырған. Осы теорияның қалыптасуында зор маңызы бар сәйкестік және толықтырғыштық принциптерінің авторы. Сәйкестік принципіне сүйе- не отырып, В. Гейзенберг кванттық механиканың матрицалық вариантын жасап шықты. Толықтырғыштық принципі арқасында Н. Бор кванттық механиканың логикалық дәйекті интерпретациясына қол жеткізген. Бұл екі принциптің де терең философиялық, логикалық-методологиялық мән- маңызы бар екені анықталды.
Шығармалары: Бор Н. Избранные научные труды. В 2-томах. – Т. 1. Статьи 1909–1925. – М.: Наука, 1970. – 583 с.; – Т. 2. Статьи 1925–1961. –М.:
Достарыңызбен бөлісу: |
