Әдебиет: Мәдени-философиялық энциклопедия. – Алматы: Раритет, 2007.
ИРРАЦИОНАЛИЗМ (лат. іrratіonalіs – ақылға қонымсыз, санадан тыс)
– табиғат, мәдениет құбылыстарын, адамгершілік бастауларын байқататын методологиялық принцип, әдістанушылық қағида. И. ағымын ұстанған ғалымдар К. Ясперс, К. Юнг және тағы басқалар. Мәдениеттің табиғаты,
297
оның ерекшелігі туралы иррационалистік таным Ницше, Бергсондардың
«өмір философиясында», Ясперс, Сартр сияқты экзистенциалистердің еңбектерінде қалыптасты. И. мәдени-тарихи процестігі негршілдік, үндіс- шілдік арабшылдық т. б. осы сияқты концепцияларда қолданылады. Мыс., негршілдік бағыт батыстың салқынқанды-рационалистік мәдениетінен өзгешілігі бар негр-берберлердің құндылықты-сезімтал мәдениетінің де өмір сүру құқы бар екенін көрсетіп беріп отыр. Мәдениетке дамыған сезім- талдықпен қарайтын И. көзқарас дүниетанымы тұтастығымен ерекшеленеді, ал, әлеуметтік бағытта бір-біріне көмек пен әділдік негізін қалайды.
Достарыңызбен бөлісу: |
