Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі ғылым комитеті
жүктеу/скачать 1,5 Mb.
|
treatise187525
| Әдебиет: Қазақ халқының философиялық мұрасы. Т. 19. Мәдениет фило- софиясы. – Астана: Аударма, 2006; Мәдени-философиялық энциклопедия. – Алматы, 2007.
АФИНАЛЫҚ МЕКТЕП (б. д. д. 5 ғ.) – философияда антика ой өрісінің Афинаға көшіп, Платон, Сократ, Аристотель және өзгелердің шығармашы- лығында дамуы. Бұл мектептің философтары адамды табиғаттан ажыра- тып, оның рухани құбылыс екенін алғаш әйгілейді. Бұл құбылыстың ба- сында алдымен софистер тұрып (Протагор: адам барлық заттың өлшемі), кейін ол өзінің классикалық нұсқасын Сократ философиясында табады («өз-өзіңді таны»). Ұлы итальян суретшісі Рафаэль Санти бұл философтар- дың бейнелерін өзінің әйгілі «А. м.» (1509–1511) жұмысына енгізген. АФФЕКТ (лат. affects – жан толқынысы) – адам көңіл-күйінің шұғыл өзгеріп, әсерленуі (үрейлену, масаттану, ызалану). А. кезінде стрестік жағ- дайлар туындап, адам өзінің жүйкесін толық бақылай алмайтын ерекше сезімдік кейіпке түседі (оқыс мимикалар, айқайлау, жылау т. б.). Бұл құбы- лыс, әсіресе, балаларда жиі кездеседі. (мазасыздану, үрейлену т. б.). Қуа- ныш кернеген немесе қайғы-қасіретке душар болған ересек адамның да 92 жан толқынысы А. түрінде болуы мүмкін. А-тің мәдени жағын алсақ, онда оның тылсымдық не рухани тазарудың (катарсис) функциясын атқараты- нын ескерген жөн. Әсіресе, өнер шығармаларынан ләззат алу, оны тамаша- лау кезіндегі А-лер адамның көңіл-күйін көтеріп, тұлғааралық ерекше бір ынтамақтастықты тудырады. А. феномендері қазіргі бұқаралық мәдениет тұрғысынан да жиі қолданылады (тартымды ету, адамның ішкі дүниесіне жақындау). Кейде А. пайда табуды көздеген адамдар үшін тылсымдық инстинктерді қоздыру мақсатында да қолданылады. жүктеу/скачать 1,5 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|