- Билет Ғұн мемлекетінің құрылымы

1. 
   Ғұн мемлекетінің құрылымы.
   
2. 
   Жоспарлы экономика мен нарықтық экономика арасындағы ерекшеліктер. Қазақстан Республикасын нарықтық қатынастарға көшірудегі орын алған қиыншылықтарға сипаттама беріңіз.
   
3. 
   ХІХ ғасырдағы патша үкіметінің отарлау саясатына қарсы ұлт-азаттық көтерілістердің аумақтарын картаға белгілеңіз.
   

Ғұндар бірлестігіне шыққан тегі әр түрлі тайпалар мен этникалық-саяси құрылымдар кірген. Ғұндардың мемлекеті әскери жүйе бойынша құрылып: сол, орталық оң қанатқа бөлінген. Мемлекеттің Шаньюйден кейінгі басты тұлғалары «түменбасы» деп аталатын бекзадалар болды. Бұлар шаньюйдің ұлдары, інілері немесе жақын туысқандары еді. Олар 24 руды басқарған. 24 түменбасын шаньюй тағайындаған. Олардың әрқайсысында 10000-нан атты әскер болған. Түменбасы мыңбасын, жүзбасын және онбасын тағайындай алды. Бұлардың әрбіріне көшпелі тұрғындарымен қоса белгілі бір аумақ белгіленген. Ер азаматтардың бәрі белгілі бір жасаққа тіркеліп отырған. Олар әскери жаттығулармен шұғылданып, қару-жарақ, жебелі садақ, қылыш пен найза алып жүруге тиіс болған. Империяның басқару тобы ру-тайпа ақсүйектерінен құралды. Барлық бекзадалар «Аспанға, Жерге, ата-баба аруағына және көктегі тәңірге арнап құрбандық шалу үшін» жылына үш рет шаньюйдің алдына ақсақалдар кеңесіне жиналған. Жиналғандардың бәрі шаньюйдің туысқандары болатын. Олар мемлекеттік істерді талқылады.Қытай дерегінде ғұндардың күш-қуаты туралы: «ғұндардың құдіреттілігі сондай, олардың елшісі қолындағы шаньюйдің сенім таңбаларымен көрші елдерге барды, ол елдер бір мемлекеттен екінші мемлекетке шығарып салып, азық-түлікпен қамтамасыз етіп тұрды...» деп жазылған.

Жоспарлы экономика:

1. Меншік түрі: мемлекеттік (қоғамдық) меншік

2.Бәсекелестіктің болмауы, еркін бәсеке орнына өндірістер арасында социалистік жарыс, қозғалыстардың орын алуы

3.Жеке кәсіпкерлікке жол берілмеу

4.Экономиканы мемлекеттік жоспарлау, жопарлаудың бесжылдықтар түрінде болуы

5. Экономиканың барлық тетігі мемлекеттің қолында болуы, мемлекеттік қаржыландыру шетелдік инвестицияның тартылмауы т.б.

6. Бағаны мемлекеттің тағайындауы

Нарықтық экономика:

1. Меншік түрі: көп түрлі меншік

2. Еркін бәсеке

3. Жеке кәсіпкерлік

4. Нарықтық экономика

5.Экономиканы бір орталықтан жоспарламау

6.Еркін баға

Нарықтық қатынастарға көшудегі орын алған қиыншылықтар:

Экономиканы әміршіл-әкімшіл басқарудан нарықтық жүйеге көшу аса қиын әрі күрделі болып шықты. Бұрыннан қалыптасқан шаруашылық байланыстарының үзілуі, келісім тәртібінің нашарлауы салдарынан көптеген кәсіпорындардың жұмысы тоқтап қалды. 1992 жылға дейін Ресеймен бір экономикалық кеңістікте болғаны жағдайды қиындата түсті. Тұтынушылық рынок мәселесі барынша шиеленісті азық-түлік, киім-кешек жетіспеді, алыпсатарлық пен жемқорлық өрістеді. 1992 жылғы 6 қаңтардан бастап баға босатылды. Еркін баға енгізілуімен тауарлардың барлық түрі бірден қымбаттады. Тұтыну тауарлары мен қызмет көрсетудің жаппай қысқаруы кей реттерде мемлекеттік кәсіпорындардың толық тоқтатылуы бағаның күрт жоғарылауына әкеліп соқты. Азық-түлік пен өндірістік тауарлар бағасының өсуіне ықпал факторлар - энергия ресурстары бағасына бақылаудың алынуы, ауыл шаруашылығы өнімдерін сатып алу құнының өсуі, сонымен бірге көтерме бағаның алты есе өсуі болып табылады. Жұрттың жалақысы түгелдей азық-түлік алуға кетті. Күрделі тұрмыстық, мәдени және шаруашылық техникалары бағасы қымбат болғаны соншалықты көпшілік оларды сатып ала алмады. Тұрмыс жағдайының нашарлауы тұрғындардың наразылығын тудырды. Осындай жағдайда экономикада түбегейлі өзгерістер қажеттілігі туындады.