ХІVғасырдың 2-ші жартысында Осман империясы көрші елдерге жорықтар ұйымдастыра бастайды.1352-1354 түріктер Дарданелл жағалауын, Галлипольді басып алды.Балқан түбегіндегі славян тайпаларына Болгар патшалығы Серб мемлекетіне соғыс бастайды. 1363 жылы сұлтан І Мұрад Андрионопольды алады да, өз астанасын сонда көшіреді.
І Осман сұлтан 1258-1354
Косово даласындағы шайқас
Уақытша билік сербтерге ауысты, бірақ сұлтанның баласы Иылдырым Баязат әскерді ретке келтіріп қарсыластарын жеңді.Серб князьдарын өліп жатқан сұлтанның алдында басын алды. Түріктерге қосылған серб князьдарының сатқындығана қарамастанғ, серб халқы 70 жыл басқыншылармен шайқасты.
Милош Обилич І Мұрад
сұлтанды өлтіруі
Ортағасырлық гравюра.
Византияның құлауы
1453 жылы сәуірдің басында ІІ Мехмед сұлтан 200 мың түрік әскерімен Константинополь қаласын қоршайды.1453 жылы 29 мамырда Константинополь қаласын жаулап алады.
Мехмед II сұлтан
КкКонстантинополь Стамбұл атымен Осман империясының астанасына айналдырылды. Түркия Осман империясы болып жарияланады.Осман түріктері ХІV-XVII ғасырдың бірінші жартысында үлы империя құрды.
Түрік шайқастарының жалғасы
Түріктер Балқан түбіндегі жаулап алған жерлерін әкімшілік-басқару жағынан санжакқа бөлді. Санжактарды бейлер басқарды. Түрік жерінен шаруаларды көшіріп әкеліп, оларға жер бөлді. Феодалдық жер иеліг- спахи, ал мешіт иелігіндегі жерлер- вакуф деп аталды.Жер салығы- харадж енгізілді.(христиан дініндегі адамдарға салынатын салық еді)
Сүлейман сұлтан .
Осман әскері
5-7 жастағы ер балаларды Түркияда тәрбиелеп, әскери янычар құрамдарына алып отырды.Түрік иелігі орнаған жерлердегі халықтарды райя деп атады. “Райя” деген сөз “мал” деген мағынаны білдірді.Үшір салығы- өнімнің түсімінен алынатын салық (оннан бірі) түріне жатты.
Янычарлар.
16 ғ. сурет
І Сүлейман (1520-1566) кезінде Осман империясы 21 уәлаяттан құрылды. Уәлайттар санжактарға бөлінді.
Осман империясында сот жүйесі де болды. Сот жұмысын мұсылман қазы (кадилар) жүргізді. Діни бағыттағы сот істерін – шейх-уль-ислам жүргізді.
Уақытша берілген жер “лен”деп аталды. Леннің иелері “сипахилер “ болды.Еңбекке жарамды, ересек христиан ер адамдар сұлтанның қазынасына ақашалай салық – “харадж жизия” төлеп тұрды. Барлық халыққа салынатын ақшалай салық “испандже “деп аталды.Болгар мен серб партизандарын өздерін “гайдуктер” деп атады.
Осман империясының құрылымы
ОсОсман империясы 4 әлеуметтік топтан тұрды
РРухани феодалдар
Әскери феодал
Көпестер мен қала тұрғындары
Шаруалар
ТүТүрік мәдениеті
Түрік
ТұТұңғыш шығармалар сопылық сарында жазылды
Көне шығармалардың қатарында Ахмед Факихтің «Тағдыр кітабы» жатады. Оның шәкірттері Шейад Хамза «Жүзіп пен Зылиха» қиссасын жазды. Түрік тіліндегі шығарма – сопы Ашик паша жазған « Қуғындалушының кітабы» поэма болды.
