Қазаңстан Республикасы Білім жене ғылым министрлігі М.Өтемісов атындагы Батыс Қазақстан мемлекеттік
жүктеу/скачать 1,28 Mb. Pdf көрінісі
|
Pedagogikalyk sheberlik Muhanbetzhanova
- Бұл бет үшін навигация:
- Үгіттеудің тиімді шарттары
| Үгіттеуге қойылатын талаптар:
- үгіттеудің мазмүны мен формасы түлғаның жас ерекшелік деңгейіне сэйкес болуы, оқушыларға түсінікті және қол жетерлік деңгейде ұсынылуы; - үгіттеу окушылардың жеке ерекшеліктерін есепке ала отырып құрылуы тиіс; - үгіттеу бірізділікке, қисындылыққа, дәлелдікке ие болуы шарт; - үгіттеуде жалпылама қагидалармен (үстанымдар, ережелер) қатар нақты фактілер, мысалдар, көрнекілік, үлгі қолданылуы тиіс; - басқаны үгіттей отырып, тэрбиеші өзінін айтқанына сенуі керек. Үгіттеудің тиімді шарттары: 1. Үгіттеудің күштілігі оның мазмұндылыгына жэне үгіттеушінің беделіне тәуелді. 2. Үгітгеудің тиімділігі угіттелушінің психикалық ерекшеліктеріне (қызыгушылықтары, қажеттіліктері, талғамы, ойлау ерекшеліктері), олардың үгіттеуде есепке алынуына тәуелді. 3. Үгіттеуші мен үгіттелушінің өзара әрекеттесуі барысындагы интеллетуалдық-эмоциональдық күйіне тәуелді. Үгіттеудің мораль окудан айырмашылығы - үгіттеуде белгілі бір қағида дәлелденсе, моральда тек үсынылады, мысалы: «окушы міндетті...», «үят болады...» жэне т.б. 4. Сендіру, немесе суггестия (латын сөзі - сендіру) - бір адамның басқа адамға немесе адамдар тобына психологиялық ықпал етуі. Оның мақсаты - айтылган сөздерді, ондагы ойларды жэне ерікті сынга алмай қабылдау жэне сіңіру. Сендіру - бірнеше гылымдар (жүйке жүйесінің физиологиясы, психология, элеуметтік психология) зерттейтін күрделі қүбылыс. 27 Сендіру құбылысы «сендіруші - сенуші» күрделі жүйесі болып табылады. Онда өзара байланысқан үш элементтер ажыратылады: іс- эрекеттік (сендіру ықпалы), процессуалды (осы ықпалды сенушінің қабылдауы), нэтижелік (сенушінің жауабы, реакциясы). Суггестивті ықпал жасаудың басты қүралы — сөз жэне сөздік емес факторлар (қимыл, мимика). Әлем эдебиетінде сендірудің мына түрлері ажыратылады: ояу кезінде сендіру, гипноз кезінде сендіру, ұйқы кезіндегі сендіру. Педагогикалық практикада сендірудің бірінші түрі қолданылады, оның болжамды жэне болжамсыз түрлерін көрсетеді. Болжамды сендіру — бүл суггестордың кімге нені сендіру керектігін білетін, алдын-ала ықпал ету тәсілдерін таңдап алатын,саналы түрде ұйымдастырылып, мақсаты белгіленетін психологиялық эсер ету. Болжамсыз сендіруде мұғалім оқушыға белгілі бір ойды, әрекетті жэне т.б. сендіруді мақсат іұгпайды, бірақ оның ескертулері («Сен ешқашанда түзелмейсің!», «Сен, әдетгегідей, дұрыс нэрсе айтпайсың!») оқушының бойында жағымсыз, қажетсіз күйлерді, ерекшеліктерді қалыптастыруы мүмкін. Сендірудің жағымды жэне жағымсыз түрлерін белгілейді. Ықпал ету тәсілі бойынша сендірудің тікелей және жанама деп анықтайды. Тікелей сендіруге - өсиет айгу - императивті формада, ешқандай аргументсіз берілетін педагогтьщ сөзі, оқушылардың «орындаушылық» эрекетін талап етеді. Ол оқушының сеніміне, санасыз мотивтеріне, эмоционаддык саласына тікелей эсер етеді. Оньщ сөздік формалары - бүйрық беру, нұсқау, тыйым салу. Оның тиімділігінің шарттары: мұгалімнің беделі, мұғалім мен окушының арасында тұрақты конфликтінің болмауы, сыныптағы жағымды микроклимат. — команда, бүйрық дәл жэне тез орындаушылықгы талап етеді. Олар қысқа да нүсқа формада берілетін вербальды ықпал етудің ерекше түрі. Мектеп практикасында команда жэне бұйрықтар дене шынықтыру сабақтарында, ойындарда, шепте, окушыларды тэртіпке шақыру ситуацияларында кең қолданылады. Жанама сендіру түрлері: білдіру (намек) - оқушының эмоциясына жэне сеніміне әзіл, мысқыл, кеңес, аналогия арқылы ықпал ету. Үгіттеу және сендіру мұгалімнің окушыларға ықпал етуінің негізгі формалары ретінде езара біріктіріле, бір-бірімен байланыса қолданылады. жүктеу/скачать 1,28 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|