Зерханалық сабақты жүргізу және алған мағлұматтарды текскеру бойынша әдістемелік нұсқаулықтар

1. Құрамы бойынша зерттеп, мағынасын түсіндіріңдер:

angiographia, cardiomegalia, arthrōsis, cephalometria, polyuria, cholecystographia,

sphygmographia, gastralgia, hyperthyreōsis, metrographia, microcephalia,

nephrographia, phlebogramma, oligosialia, leucopenia, microangiopathia,

rhinoscopia, oliguria, colonoscopia, thrombocytopenia, leucocytōsis, cystoscopia, polyarthralgia, odontometria, erythrocytopenia, dysuria, cholaemia, furunculōsis, acromegalia, oligaemia, macrodentia, dysmenorrhoea, craniographia, laparoscopia, cholecystopathia, megalographia, macromastia, oligodentia, agraphia, angioscopia

2. Соңғы терминоэлементтермен термин құраңдар, мағынасын түсіндіріңдер:

1. –graphia (a-, dys-, cyst-, angio-, mogi-, aorto-, masto-, nephro-, pyelo-, sialo-, phlebo-, gastro-, cranio-, hystero-, sphygmo-, coronaro-, cholecysto-, angiocardio-).

2. –gramma (haemo-, audi-, phlebo-, cardio-, sphygmo-, electro/encephalo-)

3. –metria (oculo-, cysto-, calori-, cephalo-, laparo-, odonto-).

4. –scopia (rhino-, endo-, angio-, pyelo-, recto-, cysto-, broncho-, gastro-, colono-, laparo-, thoraco-, hystero-, duodeno-, laryngo-, gastro/duodeno-).

5. –penia (leuco-, lympho-, thrombo-, monocyto-, erythrocyto-).

6. –ōsis (leuc-, lipid-, arthr-, thromb-, hepat-, furuncul-, erythrocyt-, hypo/thyre-, hyper/thyre-).

3. Терминдерді латын тілінде жазып, мағынасын түсіндіріңдер гастродуоденоскопия, флебография, ацистия, гепатомегалия, гистерография, лапарогеморрагия, офтальмия, лейкопения, остеометрия, гепаталгия, пиелография, сфигмограмма, макроцефалия, цистометрия, проктоскопия, риноскопия, моноцитопения, микрофтальм, лимфоцитоз, анурия, вазопатия, метроррагия, кардиалгия, тромбопения, артроскоп, сальпингография, акро-

мегалия, микрография, олигоменорея, полиартралгия, дисграфия, томография, бронхоскопия, гипотиреоз.

4. Терминдер құраңдар

1) бауыр көлемінің ұлғаюы;

2) даму ауытқуы: қуықтың жоқ болуы;

3) жүрек жəне қан тамырларының рентгенограммасы;

4) буындардағы аурудың сезілуі;

5) тромбоциттердің қан құрамында азаюы;

6) буынды рентгенографиялық зерттеу;

7) өсу аномалиясы: жүректің шамадан тыс үлкейіп кетуі;

8) төл басының көлемін өлшеу;

9) мұрын қуысын қарау;

10) бас сүйегінің рентгенографиясы;

11) эндоскоп арқылы асқазанның жəне он екі елі ішектің ішкі қабығын

(кілегейлі қабығын қарау, зерттеу;

12) эндоскоп арқылы қауықтың кілегейлі қабығын зерттеу, қарау;

13) зəр шығарудың азюы;

14) қан құрамында эритроциттердің көбеюі;

15) қалқанша бездің қызметінің азаюы;

16) буын ауруларының жалпы атауы;

5. Бастапқы латын терминоэлементтермен төмендегі терминдерге балама тауып , мағынасын түсіндіріңдер:

angiopathia, angiographia, mastographia, nephrographia, phlebographia, proctoscopia, sialographia

Ескерту: saliva, ae f – сілекей

6. Қазақ тіліне аударыңдар:

nasopharyngītis acūta (chronĭca), sinusītis ethmoidālis acūta, laryngītis et tracheītis acūtae, laryngītis obstructīva acūta, infectiōnes respiratoriae inferiōres acūtae, bronchītis mucopurulenta chronĭca, rhinītis periodĭca allergĭca, morbi tractus respiratorii superiōris, rhinītis vasomotorĭca et allergĭca; rhinītis, nasopharyngītis et pharyngītis chronĭca; polўpus cavitātis nasi; abscessus, furuncŭlus et carbuncŭlus nasi; cysta sinus paranasālis, morbi chronĭci tonsillārum et adenoĭdum, hypertrophia conchārum nasi, laryngītis et laryngotracheītis chronĭcae, bronchītis chronĭca simplex et mucopurulenta mixta, asthma non allergĭcum, oedēma pulmōnum, conditiōnes necrotĭcae tractus respiratorii inferiōris, gangraena et necrōsis pulmōnis, insufficientia respiratoria acūta, ulcus bronchi, paralўsis diaphragmătis

7. Диагноздарды латын тіліне аударыңдар:

1) жіті назофарингит;

2) жіті фронтальды синусит;

3) жоғарғы тыныс жолдарының жіті инфекциясы;

4) бактериальды пневмония;

5) обструктив созылмалы өкпе ауруы;

6) бронхиальды астма;

7) жіті өкпе жетіспеушілігі;

8) созылмалы респираторлы жетіспеушілік;

9) өкпе абсцессі;

10) өкпе эмфиземасы;

8.Терминнің құрамындағы терминоэлементтерді анықтап, мағынасын табыңдар:

roentgenographia, cholecystographia, cholecystotomia, hydrops, cholecystec tomia, cystographia, hydrosalpinx, cystectomia, cystotomia, epidemiologia, cystogramma, tonsillectomia, keratectomia, hydrothorax, mastectomia, gynaecologia, physiologia, myelocўtus, myelographia, myelotomia, physiotherapia, physiologia, phlebotomia, phlebographia, phlebogramma, gynaecolǒgus, biolǒgus, adenotomia, tonsillotomia, keratotomia, chimiotherapia, strumectomia, cytologia, mammographia, mammogramma, adenocўtus, colpotomia, bioclimatologia, sialographia, sialogramma, blepharotomia, gingivotomia, fistulotomia, glossalgia, dacryoadenalgia, phytotherapia, urologia, aetiologia, gnathotomia, hormonotherapia

9. Төменде келтірілген терминдерге терминоэлементтерді қосып, сөздік формада жазыңдар:

Қуық рентгенограммасы - …gramma

Хирургиялық операция қызыл иекті кесу - …ectomia

Қынап қабырғасын кесу - …tomia

Контрасты затты енгізгеннен кейінгі қуықты регнтген арқылы зерттеу – cyst…

Үстіңгі жақты оперативті кесу - …tomia

Сілекей безінің рентгенограммасы - …gramma

Өмір, тірілер туралы ілім – bi…

Ісік торшалары мен микроорганизмдерге таңдап əсер ететін химиялық

Заттармен емдеу – chimi…

Көз жасы безінің ауруы - …algia

Үлкейіп кеткен бадамшаларды жартылай алып тастау – tonsill…

Дəрілік өсімдіктермен емдеу – phyt…

Сүт безінің рентген суреті –mamm…