Қазақстан Республикасы Білім жəне ғылым министрлігі



бет58/61
Дата15.01.2023
өлшемі7,97 Mb.
#165539
1   ...   53   54   55   56   57   58   59   60   61
Байланысты:
монтаж

Бақылау сұрақтары:





  1. Электр сымдарының трассасы қандай құралдармен бөлінеді?

  2. Ашық сымдарды монтаждау технологиясын сипаттаңыз.

  3. Шамдарды монтаждау қалай жүзеге асырылады?

  4. Жарық беру қондырғыларына қандай талаптар қойылады?

  5. Енгізу-тарату шкафтары қандай жабдықпен жабдықталады?

8. Жерге тұйықтау құрылғыларын монтаждау




    1. Жерге тұйықтағыштар туралы негізгі мəлімет


Жерге тұйықтау құрылғылары персоналды кернеу астында қалыпты емес аппараттардың немесе электр қондырғыларының бөліктерінде кернеу пайда болған кезде электр тогының зақымдануынан қорғау үшін, сондай-ақ олардың қалыпты жұмысын қамтамасыз ету үшін қызмет етеді.


Жерге тұйықтағыш-бұл жерге тікелей жанасатын металл өткізгіш немесе өткізгіштер тобы.
Электр қондырғысының қандай да бір бөлігін жерге тұйықтау - бұл оның жерге тұйықтау құрылғысымен əдейі электр байланысы.
Жерге тұйықтау құрылғысының кедергісі жерге жəне жерге тұйықтау өткізгіштерінің кедергісіне қатысты жерге тұйықтау кедергісінің қосындысы деп аталады. Корпусқа тұйықталу кезінде жерге қатысты кернеу осы корпус пен жердегі токтардың ағу аймағынан тыс жерде орналасқан жер тогы арасындағы кернеу болып табылады, бірақ 20 м жақын емес.
Жерге тұйықталу - бұл электрқондырғының кернеудегі бөліктерінің тікелей жерге немесе жерден оқшауланбаған конструктивтік бөлшектермен кездейсоқ электр жалғануы.
Бұл жағдайда трансформатордың немесе генератордың нейтралы жерге тұйықтағыш құрылғыға тікелей немесе аз кедергі арқылы жалғанған [2].


    1. Жерге тұйықтағыш құрылғыларын монтаждау


Жерге тұйықтау құрылғыларын монтаждау мынадай операциялардан тұрады:



  • ішкі немесе сыртқы жерге қосу контурын таңдау;

  • жерге қосу өткізгіштерінің төсемдері;

  • жерге тұйықтау өткізгіштерді бір-бірімен қосу;

  • жерге тұйықтаушы өткізгіштерді жерге тұйықтағыштар мен электр жабдыққа қосу

Табиғи жəне жасанды жерге тұйықтағыштар электр қондырғыларын жерге тұйықтаудың негізгі құралы болып табылады. Табиғи жерге тұйықтағыштар ретінде 0,5 метрден астам тереңдікте орналасқан жабдықтардың, қондырғылар мен ғимараттар конструкцияларының металл бөліктері пайдаланылады. Жасанды жерге қосқыш – бұл тұтас дəнекерленген жікпен біріктірілген жəне екі жерде электр қондырғымен қосылған көлденең жəне (немесе) тік жерге қосқыштан тұратын жерге қосудың сыртқы контуры.
Жасанды жерге қосқыш-бұл тұтас дəнекерленген жікпен біріктірілген жəне екі жерде электр қондырғымен қосылған көлденең жəне (немесе) тік жерге қосқыштан тұратын жерге қосудың сыртқы контуры. Жасанды жерлендіргіштерді орнату үшін қарапайым арзан қара болат қолданылады. Жерлендіргіштерді тоттанудан қорғалған, тот баспайтын, мырышталған немесе алюминирленген болаттан жеңіл орындауға болады. Бірақ, қара
болатты аз қималы қорғалған болатқа қарағанда бірнеше үлкен қималы қара болатты қолдану арзанырақ, бір жерге тұйықтағыштың қызмет ету мерзімінде.
Жасанды жерге тұйықтағыш ретінде топыраққа көлденең немесе тік (немесе көлбеу) салынған болат өткізгіш немесе бір – бірімен жалғанған электродтар-өткізгіштер тобы қызмет етеді. Соңғы жағдайда жерге қосқыш күрделі деп аталады. Егер электродтар контур құрастырса, күрделі жерге тұйықтау құралын жерге тұйықтау контуры деп атайды. Жер бетіне жерге тұйықтағыштардан шықпалар мынадай мөлшерлері болуы тиіс:

- бұрыштық болат қалыңдығы 4мм, жалпы қимасы 160 мм2, (найзағайдан қорғайтын немесе найзағайдан қорғайтын жерге тұйықтағыштар үшін).
Бұрыштық болаттан жəне ақаулы құбырлардан жасалған тік жерге тұйықтағыштар топыраққа тығындап немесе қысып батырады,ал дөңгелек болаттан топыраққа бұралады немесе қысып қояды. Бұл жұмыстар механизмдер мен айлабұйымдардың көмегімен орындалады, мысалы копра (топыраққа қағу), бұрғылауға арналған айлабұйымдар (өзекті электродтарды топыраққа бұрау), ПЗД-12 механизмі (жерге тұйықтау электродтарын топыраққа бұрау).
Тік жерге тұйықтағыштардың үстіңгі жағын салу тереңдігі жердің жоспарлы белгісі деңгейінен 0,5—0,6 м болуы жəне траншея түбінен 0,1—0,2 м шығып тұруы тиіс.
Электродтар арасындағы қашықтық 2,5—3 м. көлденең жерге тұйықтағыштар мен тік жерге тұйықтағыштар арасындағы жалғастырушы жолақтар жердің жоспарлы белгісі деңгейінен 0,6—0,7 м тереңдікте траншеяларға төселеді.
Жерге тұйықтағыштар тізбектеріндегі барлық қосылыстар бір біріне қиылыстырып қабаттау дəнекерлеумен орындалады жəне дəнекерлеу орындарын коррозиядан сақтану үшін битуммен жабады (113 сурет).



  1. сурет. Жерлендіргіш

Траншея əдетте ені 500 жəне тереңдігі 700 мм. Сыртқы жерге тұйықтау


л
контурын орнату
жəне ішкі жерге
тұйықтау желісін
төсеу э
ектр қондырғы

жобасы
ың жұм
с сызбалары бойынша жү
гізіледі.


н

ы

р
Жерге тұ
ықтау
өткізгіштерінің кабельдермен, құбыржолдармен,


й
теміржол жолдарымен
қиылысу
орындарында,
сондай-а
механикалық


а

қ
зақымдануы мүмкін басқ жерлерде өткізгіштерді құбырлармен, бұрыштық
болатпен жəне т.б. қорғайды. Жерге тұйықтау өткізгіштерінің ғимаратына

р

ы
кірмеле кемінде екі жерде орындалады.


ы
Жерге тұй
қтағыштарды монтаждағаннан кейін жасырын жұм
старға

акт жасайды
жəне с
збалард
жерге
тұйық
аушы
құрылғы
ардың


ы

а

т

Ж

ы

л
стационарлық бағдарларға байланыстырылуын көрсетеді. ерге салынған

жерге тұйықтағыштар мен жерге
тұйықтағыштар
боямайд
, өйткені бояу

кедергінің артуына алып келеді. Траншеялар
тастары
мен құрылыс

қоқыстары жоқ топырақпен көміледі жəне тапталады.
Жерге тұйықтау магистралды өткізгіштерді еден деңгейінен 400-600

т
мм биіктікте бе інен 5-10 мм қашықтықта қабырғалар бойынша төсейді.

Құрғақ
үй-жайларда жəне химиялық белсенді орт
болмаған кезде
бекіту


р

0

а

р
нүктеле
інің арасындағы қашықтық 600-10
0 мм. А
наларда бұл өткізгіштер


е
алмалы-салмалы жабыннан кемінд 50 мм қашықтықта төселуі тиіс.
Жерге тұйықтау жолақтары қабырғаларға құрылыс-монтаждық

е
тапаншамен немесе тікелей қабырғаға немесе аралық бөлшектер арқылы

ататын
дюбельдермен бекітіледі
(114
сурет).
Сондай-ақ, жерг
қосу


а

н

р
жолақтарын дəнекерлейті төсем бөлшектері кеңінен қолданылады.


з
Ы а жəне
са ыза үй-жайла
да жəне
күйдіргіш буы бар үй-жайларда


л

у

е
жерге дəнекер
тұйықта енеді.
өткізгіштері
шеге-дюбельмен
бекітілген тір
ктерге







114 сурет. Құрылыс-монтаж тапан
асының көмегімен жерге
осу


ш

қ
өткізгіштерді дюбельдермен бекіту: а-тікелей кірпіш немесе бетон негізіне, б-

ы

е
төсеумен жəне тік бұрышты в-жəне дөңгелек г-жерг тұйықтау өткізгіштерді


у
бекіт
ге арналған арал
қ бөлшектер

Жерлендіруші өткізгіш пен негіз арасында саңылау жасау үшін шикі үй-жайлар мен агрессивті ортасы бар үй-жайларда ені 25-30 жəне қалыңдығы 4 мм жолақты болаттан жасалған штампталған ұстағыш, сондай-ақ 12-19 мм дөңгелек жерлендіруші өткізгіштерді төсеуге арналған кронштейн қолданылады.Жерге тұйықтаушы өткізгіштерді ашық төсейді. Олар электр сымдарының құбырларын, кабельдердің қабықтарын жəне кейбір басқа да табиғи өткізгіштерді қоспағанда, бақылау үшін қол жетімді болуы тиіс. Жерлендіруші өткізгіштердің қабырғалар мен жабындар арқылы өтетін жолдары ашық тесіктер, болат құбырлар немесе обоймалар арқылы жүзеге асырылады. Ғимараттың температуралық жіктерінің қиылысқан жерлерінде компенсаторлар орнатылады [9].
Дөңгелек болаттан жасалған жерге қосқыш өткізгіштерді қосу жəне жерге қосқыштарға қосу дəнекерлеумен жүзеге асырылады. Дəнекерлеу кезінде табақшаның ұзындығы тік бұрышты жолақтарға арналған жолақтың қос еніне немесе дөңгелек болат үшін алты диаметрге тең болуы тиіс. Құбырларға жерге тұйықтау өткізгіштері қамытпен жалғанады. Құбырларда ысырмалар немесе болтты фланецті қосылыстар болған кезде айналма маңдайшаларды орындайды (115, а-е сурет). Жерге тұйықталуға жататын электр қондырғыларының бөліктері жерге тұйықтаушы магистральдарға жеке тармақтармен жалғанады. Болат жерге тұйықтау өткізгіштері металл құрылымдарына дəнекерлеумен, жабдыққа — жерге тұйықтау бұрандамасының астына немесе мүмкін болған жағдайда дəнекерлеумен жалғанады. Жерге тұйықтау өткізгіштері кабельдердің металл қабықшаларына сым бандажымен жəне дəнекерлеумен бекіту арқылы мыс өткізгіштермен жалғанады.



  1. сурет. Жерге тұйықтағыш өткізгішін жалғау мысалдары:

а - құбырмен қамытпен, б-ысырмада орнатылған айналма далдамен, в- жолақ болатты жерге тұйықтағыштармен, г - еденнен жəне қабырғадан
өтетін д-жерге тұйықтаушы өткізгіштердің маңдайшасымен металл құрылымдармен
Болттың астындағы қосылу орындарын болат щеткамен жылтырағанша алдын ала тазалайды. Тазалау орнына сызып тұратын жерге тұйықтау шайбаларын қолдану ыңғайлы.
Сыртқы қондырғыларда, сондай-ақ күйдіргіш булары немесе газдары бар шикі үй-жайларда болтты қосылыстар орындарын майлаумен (теңіз АМС ұсынылады) қорғайды, ішкі қондырғыларда бейтарап вазелинмен немесе глифтал лактармен жабылады.
Болттың астындағы қосылу орындарын болат щеткамен жылтырағанша алдын ала тазалайды. Тазалау орнына сызып тұратын жерге тұйықтау шайбаларын қолдану ыңғайлы.
Сыртқы қондырғыларда, сондай-ақ күйдіргіш булары немесе газдары бар шикі үй-жайларда болтты қосылыстар орындарын майлаумен (теңіз АМС ұсынылады) қорғайды, ішкі қондырғыларда бейтарап вазелинмен немесе глифтал лактармен жабылады.




    1. Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   53   54   55   56   57   58   59   60   61




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет