Қазақстан республикасы білім жəне ғылым

30
өзінің
құрылтайшыларының
, 
қызметкерлерінің
, 
өзге
заңды
тұлғалар
мен
мемлекеттің
міндеттемелері
бойынша
жауап
бермейді
. 
Сонымен
бірге
, 
бұл
ережеден
АК
44-
бабында
өзгеше
белгілі
бір
ережелер
бекітілген
. 
Дегенмен
, 
мұндай
өзгешеліктер
болғанның
өзінде
де
, 
борыштары
бойынша
бірінші
кезекте
заңды
тұлғаның
өзі
жауап
береді
жəне
оның
мүлкі
жеткіліксіз
болған
кезде
ғана
заңда
белгіленген
өзге
тұлғалар
жауап
беруі
мүмкін
. 
Осы
ереже
аясына
арнайы
қаржы
компаниялары
, 
меншік
иесі
қаржыландыратын
меке
-
мелер
, 
мемлекетт
i
к
мекемелер
жəне
қазыналық
кəс
i
порындар
жатуы
мүмкін
.
Заңды
тұлғаның
борышы
бойынша
меншік
иесінің
жауап
-
кершілігі
осы
ретте
, 
қосымша
(
субсидиарлы
) 
болып
табылады
. 
Бірқатар
жағдайларда
, 
заңды
тұлғаның
борышы
бойынша
субси
-
диарлы
жауаптылыққа
оның
қатысушыларының
(
мүшелерінің
) 
тартылатындығы
заңнамалық
актілерде
бекітілген
. 
Атап
айтқанда
, 
А
К
84-
бабында
қосымша
жауапкершілігі
бар
серіктестіктердің
қатысушылары
сер
i
ктест
i
к
м
i
ндеттемелер
i 
бойынша
өздер
i
н
i
ң
жар
-
ғылық
капиталға
салымдарымен
жауап
берет
i
ндігі
, 
ал
бұл
сомалар
жетк
i
л
i
кс
i
з
болған
жағдайда
өздер
i
не
тиес
i
л
i 
мүл
i
кпен
оған
өздер
i 
еселенген
мөлшерде
енг
i
зген
салымдар
арқылы
жауап
берет
i
ндігі
қарастырылған
.
Егер
заңды
тұлғаның
банкроттығы
оның
құрылтайшысының
(
қа
-
тысушысының
) 
немесе
оның
мүлк
i
н
i
ң
менш
i
к
иес
i
н
i
ң
i
с
-
əрекет
i
нен
туындаған
болса
, 
заңды
тұлғаның
қаражаты
жетк
i
л
i
кс
i
з
болған
жағдайда
құрылтайшы
(
қатысушы
) 
немесе
оның
мүлк
i
н
i
ң
менш
i
к
иес
i 
несие
беруш
i
лер
алдында
субсидиарлық
жауапкерш
i
л
i
кте
бола
-
ды
.
Сонымен
қатар
, 
заңдарда
құрылтайшылардың
егер
олардың
кінə
-
сі
болған
жағдайда
өздері
құрған
заңды
тұлғаның
қарыздары
бойын
-
ша
жауапкершілігі
көзделген
. 
Атап
айтқанда
, 
егер
заңды
тұлғаның
банкроттығы
оның
құрылтайшысының
(
қатысушысының
) 
неме
-
се
оның
мүлк
i
н
i
ң
менш
i
к
иес
i
н
i
ң
i
с
-
əрекет
i
нен
туындаған
болса
, 
заңды
тұлғаның
қаражаты
жетк
i
л
i
кс
i
з
болған
жағдайда
құрылтайшы
(
қатысушы
) 
немесе
оның
мүлк
i
н
i
ң
менш
i
к
иес
i 
несие
беруш
i
лер
ал
-
дында
субсидиарлық
жауапкерш
i
л
i
кте
болады
.
Заңды
тұлға
азаматтық
айналымда
өз
атынан
қызмет
етеді
. 
Ол
өзінің
бірінші
басшысының
, 
құрылтайшысының
немесе
мемлекеттің
атынан
əрекет
ете
алмайды
. 
Бұл
құқық
субъектісін
, 
оның
құқықтары
мен
міндеттерін
нақты
анықтауға
мүмкіндік
береді
.

31
Заңды
тұлғаның
белгілерінің
арасында
оның
ұйымдық
бірлігінде
атап
өткен
жөн
, 
яғни
заңды
тұлғаның
атынан
азаматтық
айналымға
тиісті
өкілеттіктерге
ие
оның
органы
қатысады
.
3.2.2. 
Заңды
 
тұлғалардың
 
түрлері
 
жəне
 
ұйымдық
-
құқықтық
 
нысандары
АК
34-
бабында
заңды
тұлғалардың
келесідей
түрлері
ажы
-
ратылған
:
Коммерциялық__емес__заңды__тұлғалар'>Коммерциялық__заңды__тұлғалар'>Коммерциялық
 
заңды
 
тұлғалар
– 
өз
қызмет
i
н
i
ң
нег
i
зг
i 
мақсаты
рет
i
нде
табыс
келт
i
руд
i 
көздейт
i
н
ұйымдар
.
Коммерциялық
 
емес
 
заңды
 
тұлғалар
– 
пайда
келтіруді
осындай
мақсат
рет
i
нде
қоймайтын
жəне
алынған
таза
табысын
қатысушыларына
үлест
i
рмейт
i
н
ұйым
.
Коммерциялық
заңды
тұлғалар
келесідей
ұйымдық
-
құқықтық
нысандардың
бірінде
құрылуы
мүмкін
:
мемлекеттік
кəсіпорын
;
шаруашылық
серіктестік
;
акционерлік
қоғам
;
өндірістік
кооператив
.
Заңды
тұлғалардың
жауаптылығы
, 
органдарының
құрлымы
мен
құзіреті
, 
құқықтары
мен
міндеттері
оның
ұйымдық
-
құқықтық
нысан
-
дарына
тəуелді
болғандықтан
, 
заң
шығарушы
аталған
нысанды
нақты
айқындауға
ұмтылған
.
Коммерциялық
емес
ұйымдардың
ұйымдық
-
құқықтық
нысанда
-
ры
:
мекеме
; 
тұтыну
кооперативі
;
қоғамдық
б
i
рлест
i
к
;
заңды
тұлғалардың
қауымдастығы
;
діни
бірлестік
;
қорлар
;
акционерл
i
к
қоғам
;
заң
құжаттарында
көзделген
өзге
де
нысанада
құрылуы
мүмк
i
н
.
ҚР
АК
34-
бабында
заңды
тұлғалардың
төмендегідей
түрлерін
анықтайды
:
Коммерциялық
 
заңды
 
тұлғалар
 –
өз
қызмет
i
н
i
ң
нег
i
зг
i 
мақсаты
рет
i
нде
таза
табысын
келт
i
руд
i 
көздейт
i
н
жəне
алынған
табысын
қатысушыларына
үлестіретін
ұйым
.

32
Коммерциялық
 
емес
 
ұйым
–
өз
қызмет
i
н
i
ң
нег
i
зг
i 
мақсаты
рет
i
нде
таза
табыс
келт
i
руді
көздемейтін
жəне
алынған
таза
табысын
қатысушыларына
үлест
i
рмейт
i
н
ұйым
.
Коммерциялық
ұйым
болып
табылатын
заңды
тұлға
: 
мемлекетт
i
к
кəс
i
порын
, 
шаруашылық
сер
i
ктест
i
к
, 
акционерл
i
к
қоғам
, 
өнд
i
р
i
ст
i
к
кооператив
нысандарында
ғана
құрылуы
мүмк
i
н
.
Заңды
тұлғаның
құқығы
, 
міндеттері
, 
құрылымы
жəне
құзыреті
оның
ұйымдық
-
құқықтық
нысанына
байланысты
болғандықтан
заңдар
берілген
нысанды
нақты
белгілуге
тырысады
.
Заңды
тұлғаның
құқықтары
, 
міндеттері
, 
құрылымы
жəне
огандардың
құзыреті
оның
ұйымдық
-
құқытық
нысанына
байланысты
болғандықтан
, 
заң
шығарушы
аталған
нысанның
нақты
белгіленгенуін
қалайды
. 
Коммерциялық
емес
ұйымдардың
ұйымдық
-
құқықтық
ны
-
сандары
: 
мекеме
, 
қоғамдық
б
i
рлест
i
к
, 
тұтыну
кооператив
i, 
қоғамдық
қор
, 
д
i
ни
б
i
рлест
i
к
, 
қорлар
жəне
заңнамалық
актілерде
көзделген
өзге
де
нысанда
құрылуы
мүмк
i
н
ҚР
АК
36-
бабында

жүктеу/скачать 18,93 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: