Қазақстан Республикасы Ғылым Академиясы М. О.Әуезов атындағы Әдебиет және Өнер Институты

— Үй ішінің кемдігі отын-сумен жетеді, Ауыл сыртынан отын ұрлап, бала, есің неден кетіпеді?— дейді.

—- Тақсыр, даланың оты олжа, суы нұрлық, елдін, малы мен акысын жеу ұрлық,—- деп, Сырым жөніне жүре береді.

БАЛА СЫРЫМ МЕН БИЛЕР

Шеркеш руының бір үйір жылқысын Есентемірдің жігіттері барымталап кетеді. Соньшен екі ру араздасып, шеркеш тұрған би мен Есентемір Бөкен би хан алдында айтысуға кетіп бара жатып, жолда мал суарып жатқан балаға кездеседі. Аттарын суарып тұрьш билердің бірі:

• 
  Қатты жерге қақ тұрады деген не, Қатты адамға мал тұрады деген не?— дейді.
  

• 
  Қатты жерге кақ тұрса,
  

• 
  Уай, ағалар, жолдарыңыз болсын! Үйімде қартым бар. Кешке барғанда, кім көрдің, қандай жұмыспен жүр екен?— деп сұрайды. Сонда сіздер туралы не деймін?— дейді. Жолаушылар жөнін айтып жүріп кетеді. Жолаушы-лар құдықтан жүз қадамдай шыға бергенде, арттарынан бала жүгіріп келіп:
  
• 
  Уай, ағалар, мен сіздерден ақыл сұрай келдім. Бір тоқтым өлді, соны қайтсем сасытпай қажетке жаратамын,— дейді.
  
• 
  Тұз сеуіп, қақтап ал!—дейді билердің бірі.
  
• 
  Ет сасыса тұз себейін, тұз сасыса не себейін?— дейді бала.
  

• 
  Тұрлан, мен ауылға қайтамын. Ақымды бермесең, саған ас болсын, әлгі баланың сөзі өңменімнен өтіп кетті. 30 тай үшін екі ел айтысып ханға барғанымыз ұят-ты,— деп бұрылып кетіпті. Артынан сұрастырса, әлгі бала Сырым екен.
  

— Бөке, тәуірсің бе?— дейді.

• 
  Отыз байталдың еті сенде, дерті менде болғанмен шүкір, жаман емеспін,—депті Бөкен. Тұрлан үш күннен кейін жылқыларын айдатып әкеп беріпті.