СЫРЫМҒА ҚАТЫСТЫ ШЕШЕНДІК СӨЗДЕР
СЫРЫМҒА ҚАТЫСТЫ ШЕШЕНДІК СӨЗДЕР*
Сырым Датов — XVIII ғасырдың екінші жартысында өмір сүрген тарихи қайраткер. Сырым батырдың өмірі мен еңбегі Кіші жүздің Нүралы, Ералы, Есім хандарға қарсы ұлт-азаттық қозғалысымен тығыз бай-ланысты.
Россияда Емельян Пугачев бастаған басыбайлы шаруалар көте-рілісі патша отаршыларының теіікісінде отырған «бұратана» халық-тардың да санасын оятып,. бүйірін қыздырды. Башқүрт, татар шаруа-лары сияқты қазақ еңбекшілері де екі жақты езгіге шыдай алмай, Сырым батырдың бастауымен 1783 жылы Нүралы ханға қарсы ашық күреске аттанды. Күрес 1797 жылға дейін розылды. Көтёрілісшілер Сы-рымпың басшылығымен Нұралыны таі<тан тайдырып, оның баласы Есім ханды олтірді. Шекара бекіністеріне шабуыл жасап, кейбір жазалаушы отрядтарды талқандады. Бірақ қозғалыс жеңіске жете алмады, жеңіліс тапты. Көтерілістің көсемі Сырым батыр Хиуаға барып паналап жүр-генде, 1802 жылы қаза тапты.
Сырым батыр көтерілістің батыл басшысы ғана емес, рухтандырушы ділмэр шешені де болған. Ел аузында оның атына байланысты сақталған аңыз әңгіме, щешендік сөздер көп.
БАЛА СЫРЫМ
Сырым кішкене бала күнінде далада бір қарт кездесіп, оған сәлем беріпті. Сонда қарт:
Балам, аман ба? Кімнің баласысың?— депті.
Сенің балаңмын,--депті Сырым. Тағы сұрапты, Сырым әлгі сөзін тағы қайталапты. Үшке дейін сұрапты, Сырым сол жауабын үшке дейін қайталапты. Содан соң қарт:
Here менің балам боласың?— депті.
Е, неге сенің балаң болмаймын, өзің «балам, аман ба?» дедің ғой!»-- деппі Сырым сонда.
Достарыңызбен бөлісу: |
